پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

‌ آقای حیدریان شما چند سال پیش در کسوت معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور داشتید و امروز هم به ریاست سازمان سینمایی منصوب شدید. با توجه به مجموعه تجربیات‌تان ‌چه تحلیلی از موقعیت فعلی سینمای ایران دارید؟ ‌
بسم الله الرحمن الرحیم. اگر بگویم که این دو زمان ربطی به هم ندارند، ‌گزافه نگفته‌ام.
‌ از چه نظر؟
به این مسئله از دو وجه می‌توان نگاه کرد. یکی موقعیت تکنولوژی هنر سینما و دیگری تغییر و تحولات به‌وجود‌آمده در متن جامعه که در دو حالت حرکت رو به جلو و مثبتی داشته است؛ اما متأسفانه حوزه مدیریتی در مواجهه با این دو نکته نتوانست همگام شود که به نظرم اشکال همین‌جاست.
‌ منظورتان از حوزه مدیریتی دقیقا چیست؟
من خانواده سینما را یکپارچه می‌بینم و به این امر قائل نیستم که هر‌کدام از بخش‌هایش در جزیره‌ای جداگانه عمل می‌کنند؛ به‌همین‌دلیل منظورم هم عملکرد صنوف و هم مسئولان سینماست. معتقدم ما باید درست به این پدیده نگاه کنیم. بعد آن را تجزیه و تحلیل کرده و متناسب با آن انتظارات خود‌مان را برآورده کنیم.
‌ این تغییر نگاه چگونه حاصل می‌شود؟ ‌
اول از همه مشاهده و درک واقعیات است. حتما می‌دانید در عصری زندگی می‌کنیم که سیطره و امکانات تکنولوژی مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و اساسا معادلات فرهنگی در سطح جهان را متحول کرده است. زمانی به قول مارشال مک لوهان جهان به‌مثابه دهکده‌ای بود؛ اما امروز حتی از این هم جلوتر رفته‌ایم. این پیشرفت‌های فناوری باعث می‌شود که کودکی در روستایی دورافتاده در شرق دور به حساب رسمی فلان رئیس‌جمهوری دسترسی پیدا کند. او را نقد کند و آن رئیس‌جمهوری هم ناگزیر است که پاسخ دهد! به‌همین‌دلیل چشم‌بستن بر این واقعیت نپذیرفتنی و حتی خنده‌دار است. منطق و اعتدال حکم می‌کند که از این قافله عقب نمانیم. حالا اگر به این تغییر و تحولات به دیده فرصت بنگریم، ‌طبعا راهکارهای متناسب با آن را با اتکا به آرمان‌های خودمان پیدا می‌کنیم و راحت‌تر در مسیر تعامل با جهان گام برمی‌داریم.
‌ به نظر می‌رسد به‌عنوان یک دولتمرد عمل‌گرایانه به مسائل سینما می‌نگرید؛ بااین‌حال چگونه می‌توانید آرمان‌های خود را به واقعیت‌های موجود نزدیک کنید. به هر شکل شما جزء مدیران دهه ۶٠ بودید که دیدگاه‌تان در یک دهه بر سینما مسلط بود؛ اما این نوع نگاه آرمانی دیگر جواب نمی‌دهد؛ چون با وجود آرمان‌ها، ‌گاهی اوقات فیلم‌های سینمایی در واقعیت با انواع تفسیر و تأویل‌ها مواجه می‌شود که به محاق توقیف می‌روند. واقعا با این تضاد چه خواهید کرد؟
اول باید ببینیم که آرمان چه تعریفی دارد. در واقع آرمان، آن چیزی است که به ما کمک می‌کند راه‌مان را ادامه دهیم و به پشتوانه آن سره را از ناسره تشخیص دهیم. البته ناگفته نماند که جهان یکدست و بی‌تفاوت زیبا نیست. تفاوت‌های مطلوب ضروری است. طبیعی است که هر سیاره و ستاره‌ای رنگ و کارکرد ویژه خودش را دارد؛ اما در این دنیای متفاوت ما با اتکا به آرمان‌ها و ارزش‌ها راه‌مان را ادامه می‌دهیم. درواقع آرمان به ما کمک خواهد کرد که مسیر را گم نکنیم.
‌ بیش از هر چیز نیاز به راه‌حل داریم. برای کم‌کردن فاصله بین آرمان و عمل چه راهکاری پیشنهاد می‌دهید؟ ‌
بهترین راهکار در این برهه ایجاد ظرفیت است. اگر ظرفیت‌سازی نکنیم، به قول شما سینما در دام تأویل‌های غلط می‌افتد؛ پس برای اینکه برداشت غلط به وجود نیاید، ‌به فضای مفاهمه نیازمندیم تا به آنچه می‌خواهیم برسیم. اصلا ظرفیت‌سازی، ‌فضای مفاهمه را بالا می‌برد. در آن صورت می‌توانیم روبه‌روی هم بنشینیم و گفت‌وگو کنیم. اگر ظرفیت ایجاد نکنیم، ‌سوءتفاهمات دامن‌گیرمان می‌شود و آن وقت اجازه می‌دهیم که کسانی هم به گسترش فضای سوءتفاهم دامن بزنند.
‌ این روزها گسترش‌دهندگان سوءتفاهمات در سینما هم بسیارند!
موافقم که بسیاری علاقه‌مند هستند به فضای ناامنی و سوءبرداشت دامن بزنند؛ اما درعین‌حال یادمان نرود که امر فرهنگ و هنر، ‌بطیء است. صبر و حوصله باید داشت تا ریشه بدواند. هرچه ریشه‌اش عمیق‌تر شود، ‌سوددهی آن پایدارتر خواهد بود. اگر فرهنگ و هنر پیشگام در هر جامعه‌ای باشند، جامعه سود بیشتری خواهد کرد؛ به‌همین‌دلیل بهتر است در گسترش فرهنگ مفاهمه تلاش کنیم. فقط عجله نکنیم.
‌ به نظر می‌رسد نمی‌خواهید در ابتدای کارتان وعده‌هایی بدهید که بعدا نتوانید پاسخ‌گویش باشید و در عوض سقف مطالبات را بالا ببرید.
درست است؛ چون در عرصه هنر سینما آن‌قدر مسائل جزئی است که به‌راحتی نمی‌توان درباره آن حکم کلی صادر کرد.
‌ اگر بخواهم جزئی و موردی بحث کنم، ‌نمونه بارز مشکلات در سینمای ایران، توقیف فیلم‌هاست؛ مثلا دو فیلم «خانه پدری» و «کاناپه» فیلم‌های درجه‌یکی هستند که بدون هرگونه نگاه بدخواهانه، ‌انسان امروزی و مشکلاتش را به تصویر می‌کشند. اصلا شما این دو فیلم را دیده‌اید؟
نه متأسفانه. هرچند آقای عیاری را دیده‌ام. ایشان را از سال‌ها قبل می‌شناسم. ایشان هنرمندی ریزبین و دوست‌داشتنی هستند و نگاه مصلحانه‌ای دارند. ان‌شاءالله به سمت مسیری پیش می‌رویم که ارتباطات آسیب‌دیده سینمای ایران بازسازی شود. ان‌شاءالله همه ما با پیروی از منطق و حفظ اصول مشترک به سمتی پیش برویم تا درعین اینکه به تنوع سلایق ارج می‌گذاریم، ‌حافظ منافع سینمای ایران باشیم.
‌ یعنی ان‌شاءالله سینما به سمتی می‌رود که اگر فیلم‌سازانی نخل طلا و ‌اسکار گرفتند، به آنها حمله نشود؛ مثل زنده یاد عباس کیارستمی یا آقای فرهادی! مثلا این روزها فیلم‌های کوتاه یا کلیپ مانند بزرگ‌ترین آسیب‌های جامعه در شبکه‌های اجتماعی به‌مثابه سند دست‌به‌دست می‌شود. حالا اگر همین موضوعات از سوی فیلم‌ساز ساخته شود، بدترین اتهامات را به او می‌زنند با این مسائل پیچیده چگونه برخورد خواهید کرد؟ ‌
ما با هرگونه حرمت‌شکنی صددرصد مخالفیم. هرچند برخی‌ها برای اینکه دیده شوند، به هر امر غیراخلاقی چنگ می‌زنند! که مواردی که به آنها اشاره کردید از همان جنس است. به‌هرحالت رعایت اصول اخلاقی از نخستین حقوق انسان‌هاست. اصلا معتقدم آسیب‌های اجتماعی را پیش از هرکسی باید با هنرمندان در میان بگذاریم که آنها با زبان لطیف هنر به آن بپردازند و اتفاقا جامعه حرف آنها را باور می‌کند. چون مردم به هنر و هنرمند اعتقاد دارند. اما متأسفانه ما گاهی دچار سوءتفاهماتی درباره شناخت از هنرمندان می‌شویم که بد است. درحالی‌که هنرمندان با درد جامعه آشنا هستند و اتفاقا هر کدام فیلم‌ساز بهتری هستند، ‌دردمندترند.
‌ شما یکی از اعضای هیئت مؤسس خانه سینما بودید. بعد از تعطیلی خانه سینما و خوشبختانه احیای آن از سوی دولت تدبیر و امید، ‌در مقطعی خانه سینما به انزوا رفت. حالا شما برای داشتن خانه سینمایی قوی چه خواهید کرد؟
در جلسه‌ای که داشتم، به دوستان گفتم ان‌شاءالله به سمتی پیش بروید که دیگر نیازی به دولت نداشته باشید. حاشیه‌ها را پشت‌ سر بگذارید و با همه توان برای داشتن صنوف قوی برنامه‌ریزی کنید. ما هم به‌عنوان یک ناظر در کنارتان حرکت خواهیم کرد.