سینماسینما، درنا حسین زاده- بازار صحبت درباره فیلم اصغر فرهای بعد از نخستین نمایش «فروشنده» برای اهالی مطبوعات در جریان شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم کن داغ شده است. از نیمههای شب گذشته، بعد از پایان نمایش فیلم، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در کنار سایتهای خبری رسمی، واکنش منتقدان، نویسندگان و سینماگران ایرانی و خارجی را به فیلم منتشر کردهاند؛ نقدها و نظراتی که میتوان براساس جمعبندی تمام آنها به این تصویر رسید:
یک زوج در مرکز داستان، ورود نفر سومی به زندگی آنان، اتفاقی که برای یکی از زن و شوهر قصه رخ میدهد و واکنش طرف مقابل به او. کلیت قصه را شکل میدهد؛ قصهای که با یک نگاه کلی به دیدگاههای مطرح شده درباره آن نه یک شگفتی که فیلمی بالاتر از متوسط و قابل قبول ازریابی شده است.
در آستانه نمایش رسمی فیلم در جشنواره و بعد از آن برگزاری نشست خبری، نگاهی به کلیدیترین کلماتی که در نقد و شرح فیلم به کار رفته میتواند تا حدودی وضعیت هفتمین ساخته سینمایی فرهادی را در کن امسال روشن کند.
محوریت مرد در قصه
یکی از نگاههای تکرار شونده درباره «فروشنده» اشاره به شخصت مرد قصه است. عماد با بازی شهاب حسینی گویا در جلب توجهها موفق بوده است همانطور که دبورا یانگ نویسنده هالیوود ریپورتر درباره آن نوشت: «در فیلم «فروشنده» با استفاده از یک حمله تروماتیک که به تشنگی غیرقابل کنترل یک مرد برای انتقام میانجامد دوباره به جنبه تیره و تاریک روح پرداخته است.»
جسیکا کیانگ نویسنده پلی لیست که البته نگاه چندان مثبتی به فیلم فرهادی ندارد، نقش شخصیت مرد را در فیلم چنین بیان کرد: «فیلمی راجع به بی اعتمادی و ترس زنان نسبت به مردان است.»
تحلیلهای روانشناسانه
موتیف دیگری که در نوشتهها و گفتهها درباره اثر جدید فرهادی تکرار میشود، رویکرد روانشناسانه او در فیلم است.
اریک مولار منتقد کانادایی فیلم را از زاویه دید روانشناسانه چنین تحلیل کرد: «در این بوم نقاشی (فیلم «فروشنده»)، فرهادی مسائل مختلفی را برای ما کالبد شکافی میکند: مانند خشم، انتقام، تحقیر، عصبانیت، افتخار، بخشش و ترحم. و همچنین تغییرات روابط بین یک زوج که با یک اتفاق ناگوار روبرو شدهاند را تصویر میکند.»
دبورا یانگ هم دیدگاه خود را چنین بیان کرد: «آنچه در این فیلم پیش از هر چیز به چالش کشیده میشود ضعف روانشناختی و خلاء اخلاقی شخصیتهای داستان یعنی عماد (با بازی شهاب حسینی) و رعنا (با بازی ترانه علیدوستی) است که هر دو بازیگرند و بخشی از طبقه بالای فرهنگی در تهران محسوب میشوند.»
مقایسه با «جدایی…» و «درباره الی»
مقایسه فیلم با دو اثر مطرح فرهادی «جدایی نادر از سیمین» و «درباره الی» از دیگر نکاتی است که در نوشتههای مختلف خطی از آن دیده میشود. در اغلب نوشتهها «فروشنده» در جایگاهی بالاتر از «گذشته» قرار میگیرد، اما در رقابت، از «جدایی…» و «درباره الی» نمیتواند عبور کند.
آلخاندرو جی کالوو ناشر اسپانیایی در حالی که دو فیلم اخیر فرهادی را به هم مقایسه کرد، مهندسی قوی که در فیلم وجود را هم اینچنین نقد کرد: «فرهادی در «فروشنده» نسبت به «گذشته» پیشرفت کرده، اما همچنان درامی بیش از حد مهندسی شده دارد.»
جسیکا کیانگ در این زمینه هم نوشت: «فیلم «فروشنده» با این وجود همچنان تجربهی همراهی با فرهادی، خط داستانی میخکوب کننده و دیدن فیلمی بسیار بهتر از اثر مایوسکننده این کارگردان یعنی «گذشته»، ارزشمند و جذاب است.»
علی معلم منتقد ایرانی که این روزها در کن به سر میبرد، در این زمینه دیدگاه خود را اینطور بیان کرد: «اینکه مسئله گناه و قضاوت در کار فرهادی دوباره طرح شده از لحاظ ریتم داستانی و اجرا فیلم را شبیه به «درباره الی» میکند.»
دبورا یانگ این نگاه را چنین بیان کرد: «فیلم «فروشنده» دارای پیچیدگی اجتماعی فوقالعاده فیلم برنده اسکار «جدایی» نیست.»
دانلد کلارک از آیریش تایمز «فروشنده» را فیلمی خشکتر از «جدایی…» ارزیابی کرد: «فروشنده با همان الگوی «جدایی…» راز پنهان در ازدواج پیش میرود، اما کمی خشکتر و آکادمیکتر.»
درامی اخلاقی و اجتماعی
اینکه محوریت قصه فرهادی بار دیگر بر یک زوج گذاشته شده، نکته دیگری است که در نوشتهها و اظهارنظرهای مختلفی به آن اشاره شده است. از جمله اینکه اریک مولار منتقد کانادایی با بیان این جمله که همچنان یک زوج در مرکز داستان هستند، به شباهت این فیلم با ساختههای قبلی فرهادی اشاره میکند. او البته باور خود را درباره نسبت «فروشنده» و شصت و نهمین دوره جشنواره کن چنین بیان کرد: «اصغر فرهادی با فیلمش سطح مسابقه را بالا برد.»
تیم گریرسون نویسنده اسکرین اینترنشنال به وجه اخلاقی فیلم چنین اشاره کرد: «سرگردانی اخلاقی و کنایههای دراماتیک سرراست فرهادی این بار کمرمقتر از همیشه است و به سختی میتواند تاثیر بگذارد.»
جردن فرلی از توتال فیلم هم در این باره چنین اظهارنظر کرد: «نمایش اخلاقگرایانه تکان دهندهای از ایران که به پای «جدایی…» نمیرسد.»
استفان له بلانک روزنامهنگار فرانسوی هم فیلم جدید فرهادی را داعیهای پرشور علیه انتقامجویی ارزیابی کرد.
تعلیق در قصه و پایانبندی میخکوبکننده
همانطور که در ساختههای اخیر فرهادی دیده شده، تعلیق این بار هم یکی از عناصر پراهمیت فیلم است. البته نگاهها به این تعلیق هم از سوی منتقدان متفاوت است.
دبورا یانگ در این مورد نوشت: «در اینجا گرههای داستان چندان پنهان نیست و حسی از درام تصنعی موجب شده بخشهایی از فیلم خستهکننده باشند اما همه اینها با پایانبندی فوقالعاده فیلم که تماشاگر را هیجان زده و میخکوب میکند جبران میشود.»
اوون گلیبرمان که فرهادی را مانند اغلب فیلمسازان در این سالها متاثر از آلفرد هیچکاک میداند درباره نقش تعلیق در فیلم نوشت: «فیلم جدید اصغر فرهادی، کارگردان ماهر فیلمهای «جدایی» و «گذشته»، یک جواهر خوش تراش دیگر از تعلیق نئورئال است. زمانی که فیلمهای «جدایی»، «گذشته» و یا فیلم جدید «فروشنده» را تماشا میکنید مجذوب آن میشوید. ما تحت تاثیر چیزی قرار میگیریم که تنها میتوان آن را تعلیق نامید و این مهیج و شگفتآور است، اما این تعلیق به طور کلی با آنچه در ذهن و قلب شخصیت های داستان میگذرد پیوسته است.» او همچنین ترانه علیدوستی را نسخه ایرانی ماریون کوتیار نامید.
براساس نگاه علی معلم هم تعلیق موجود در روایت و شیوه قصهگویی فرهادی موجب میخکوب شدن تماشاگران میشود. او دیدگاه خود را چنین بیان کرد: «فیلم«فروشنده» خوشبختانه در داستانگویی فیلم بسیار موفقی بود و تماشاگران را روی صندلی میخکوب کرد. حالا می شود با اطمینان گفت فرهادی بهترین داستانگو سینمای معاصر ایران است.» او فیلمنامه «فروشنده» را یکی از بهترین فیلمنامههای موجود در میان آثار حاضر در کن برشمرد.
جسیکا کیانگ هم با وجود نگاه نه چندان مثبت خود به فیلم نتوانست از وجه میخکوبکنندگی داستان بگذرد: «فیلم «فروشنده» با این وجود همچنان تجربه همراهی با فرهادی، خط داستانی میخکوب کننده و دیدن فیلمی بسیار بهتر از اثر مایوسکننده این کارگردان یعنی «گذشته»، ارزشمند و جذاب است. فرهادی باز هم در این فیلم موفق میشود در پیچیدهترین قسمتهای داستان، بار دراماتیک آن را حفظ کند.»
در انتظار رای داوران
نگاه منتقدان به فیلم این امیدواری را ایجاد میکند که فرهادی بعد از «گذشته» گامی رو به جلو برداشته است، اما اینکه داوران شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم کن چه نگاهی به ساخته جدید این کارگردان ایرانی صاحب اسکار دارند، نکتهای است که قبل از پایان روز یکشنبه دوم خرداد ماه روشن خواهد شد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- حضور فیلم کوتاه «یک آغوش کوتاه» در بازار فیلم جشنواره کن
- مستند «کیارستمی مشغول کار است» به کن میرود
- «درون پوست» به جشنواره فیلم کن راه یافت
- رئیس داوران جشنواره فیلم کن معرفی شد
- سعید روستایی: چرا «برادران لیلا» در کمیته اسکار نیست؟
- مراسم پایانی جشنواره فیلم کن / گزارش تصویری
- آغاز هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن / گزارش تصویری
- سهم سینماگران ایرانی در داوری جشنواره کن
- انتشار پوستر هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن
- اختتامیه جشنواره فیلم کن / گزارش تصویری
- اولین نمایش «فصل قاصدک» در بازار جشنواره کن
- داوران «نوعی نگاه» جشنواره کن معرفی شدند
- «قورباغه» در بازار جشنواره کن
- «سریع و خشمگین ۹» به جشنواره کن میرود
- قوانین جدید قرنطینه فرانسه حضور در جشنواره کن را مشکل کرده است
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود