سینماسینما- سحر عصر آزاد
«فِراری» ادامه منطقی روند فیلمسازی کارگردانی است که در تلاش برای تلفیق سینمای حرفهای و تجربی و وامداری به واقعیت مستند، به بلوغ رسیده است. بیستمین فیلم کارنامه علیرضا داوودنژاد را باید چکیده تجربههای او در فیلمسازی دانست؛ از قبل از انقلاب تا امروز؛ از ملودرام اخلاقگرایانهای همچون «نیاز» تا «مصائب شیرین» و «بچههای بد» و به خصوص «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» و «روغن مار». حتی نمیتوان تاثیر فیلمهای سرخوشانه میانه کارنامهاش را برای رسیدن به این قوام در فرم و اجرا نادیده گرفت؛ هرچند موردعلاقه پیگیران جدی سینمای او از جمله نگارنده نباشد.
به نظر میآید داوودنژاد با گذر از تجربههایی که در نگارش فیلمنامه و شکلگیری درام در مرحله تولید و سرصحنه، طراحی فرمی برای بازنمایی واقعیت مستندگون در دل درام و همچنین کار با آدمهای واقعی به جای بازیگر داشته، در «فِراری» به سنتز هوشمندانه این تجربههای شاخص دست پیدا کرده است.
فیلم بر اساس فیلمنامهای از کامبوزیا پرتوی که نویسندهای حرفهای و صاحب تجربه در سینمای ایران است، وامدار سویه اجتماعی این فیلمنامهنویس در روایت قصه دختری شمالی است که برای گرفتن یک عکس با ماشین مدل فِراری راهی تهران میشود.
حضور نویسنده و بازیگران حرفهای در نقشهای اصلی برای به تصویر کشیدن قصهای که واجد زیرلایههای ظریف و نقد اجتماعی دراماتیزه شده است، حاصل درک درست فیلمساز از نیاز فیلمنامه و فیلمی است که برای تجربهگرایی جدید خود انتخاب کرده است. فیلمی که با حرکت در مسیر خط طولی قصه که به لحاظ مکانی نیز با تغییر جغرافیا و حرکت قهرمان به شکل درونی و بیرونی همراه است و به نوعی کلاسیک محسوب میشود، با رویکردی مدرن متکی به خطوط و داستانکهای فرعی است.
این رویکرد باعث شده علاوه بر پویایی روایت در طول و عرض، زمینهای برای شخصیتپردازی چندلایه و پر رمز و راز کاراکتر اصلی یعنی گلنار فراهم کرده است. دختری که موتور قصه به واسطه نیاز دراماتیک اولیه او یعنی عکس گرفتن با فِراری آغاز میشود اما در ادامه دچار تغییرات و پیچیدگیهایی در انگیزهها و اهدافش میشود که مخاطب را کنجکاو و وادار به پیگیری سرنوشتش میکند.
این جذابیت پتانسیلی وارد قصه کرده که به واسطه تخت نبودن کاراکتر گلنار (ترلان پروانه) و کیفیت ظریف و لب مرزی رابطهاش با نادر؛ راننده تاکسی (محسن تنابنده) – که خوشبختانه به ورطه نگاه جنسی و سوء نیت نیفتاده – تبدیل میشود به کشف تدریجی قهرمان با تکیه بر خرده قصههای فرعی و داستانکهایی که ابعاد اجتماعی نگاه نویسنده و فیلمساز به جامعه و آدمها را بدون گل درشت شدن ترسیم میکنند. هرچند در باورپذیری این رابطه لب مرزی، کفه ترازو به سمت تواناییهای بازیگری تنابنده میچربد و پروانه در مولفههای اولیه بازیگری یعنی تغییر لهجه و مقبولیت چهره بالقوه، متوقف میشود.
همچنین تمهید دیگری با تکیه بر مهارتهای کارگردانی و روحیه تجربهگرای داوودنژاد مکمل این ویژگی شده تا رمز و راز و جذابیت قهرمان با رویکردی مدرن برجستهتر شود. این تمهید ورود یک خط مستندگون به موازات خط اصلی است که مکمل قصه شده و به پرورش ابعاد کاراکتر کمک میکند.
در واقع به موازات قصه خطی که شرح ماوقع حرکت گلنار از شهر فومن در شمال کشور با همراهی یک راننده تاکسی به تهران برای عکس گرفتن با یک ماشین مدل فِراری است، یک خط قصه به شکل منقطع این روایت را میشکند. خط قصهای که مصاحبهها و بازجوییهایی را در ارتباط با دختر نوجوان پی میگیرد که بدون حضور دخترک به نوعی بازشناسایی او را بعد از سرانجام تلخ پایانیاش دنبال میکند و پیشگویانه هم هست.
این گفتوگوهای مستندوار با تمایز و تفاوت جنس تصاویر موبایلی و اطلاعاتی که ارایه میشود، نشان میدهد قصه خطی به سرانجامی خاص منجر شده که این افراد را به واکاوی در کاراکتر گلنار واداشته تا بخشهای ناگفته روایت؛ یعنی آنچه از گذشته که میتواند بخشهای خالی داستان زندگی و شخصیت دخترک را پر کند، به این طریق پر شود.
اما نکته اصلی یا به گفته بهتر نقطه ضعف اصلی فیلم که چالش مهم عموم فیلمنامههای عرضی است؛ کمیت و کیفیت رویدادهای عرضی و اهمیتی است که در پیشبرد درام و تاثیرگذاری بر خط قصه اصلی دارا هستند. به گفته بهتر در چنین قصههایی که با یک قصه خطی، متکی بر خرده داستانهای فرعی و تاثیر آنها بر خط اصلی و باورپذیری مسیر رسیدن به فینال هستند، انتخاب منزلگاههای عرضی واجد اهمیتی ویژه است.
مهمترین خط فرعی این فیلم ماجرای حاجی است که حجم زیادی را به خودش اختصاص داده اما فراتر از شخصیتپردازی نادر و گذشته او و… اهمیت و تاثیر خاصی در درام ایجاد نمیکند. همانطور که حضور زن مسافر با زندگی دوگانه نیز قصه را دچار چندگانگی در بیان مفاهیم و نقد اجتماعی میکند درحالی که نمیتواند وارد بافت درام شده و تغییر یا تاثیری در کاراکترها یا جریان درام ایجاد کند. به همین دلیل هم لزوم طراحی و اهمیت این داستانکها در مسیر همراهی گلنار و نادر با علامت سوالهای متعددی مواجه میشود که بیجواب میماند.
«فِراری» پایان غافلگیرکنندهای دارد که هرچند وجود همان خط جستوجوی مستندگون، زمینه چینی ظریفی برای رسیدن به آن میکند اما جسارت نویسنده و فیلمساز برای از میان برداشتن کاراکترمحوری که موتور محرکه و پیشبرنده درام بوده، تحسینبرانگیز است. جسارتی که به واسطه تلفیق با صحنه تلخ پایانی به سنتز نهایی میرسد؛ وقتی خانواده گلنار با پاک کردن صورت مساله، منکر داشتن چنین دختری میشوند و مادر کیف گلنار را به نادر پس میدهد تا نوک پیکان هشدار متوجه زیرلایههای اجتماعی فیلم شود.
به نظر میآید نادر به عنوان یک آرمانگرای دیروز، ناظر به گِل نشستن کشتیای است که تاوان راه افتادن آن؛ همنسلان او همچون حاجی بوده و قربانی به گِل نشستن آن؛ نماینده نسل امروز یعنی گلنار است که گویی از همان ابتدای حرکت؛ شمارش معکوس مرگ و فنای او آغاز شده است.
منبع: اعتماد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- انتقاد اروپاییها از بازی آمریکاییها در نقش آنها/ تصاحب فرهنگ
- مایکل مان یک فیلم آسیایی را برای اقتباس انتخاب کرد
- تجربه وحشتناک آدام درایور/ یک اشتباه مساوی با مرگ است
- «فراری» به نمایش در آمد/ آدام درایور با چشمان گریان در «ونیز»
- مایکل چپمن، فیلمبردار «راننده تاکسی» درگذشت
- نگاهی به فیلم «فراری» ساخته علیرضا داوود نژاد / چه خبر از آن بیرون
- رامبد جوان فرشته میشود و رابرت ردفورد خبرنگار/ آخر هفته با تلویزیون
- واکنش داودنژاد به اعتراض مردم رشت به اکران «فراری»
- تصویری از تجمع تعدادی از مردم رشت در مقابل سینمای نمایش دهنده فیلم فراری
- واکنش اینستاگرام ماهنامه فیلم به انتشار فراخوان تجمع اعتراضی مقابل سینمای نمایش دهنده فیلم فراری در رشت
- واکنش مدیر کل ارشاد گیلان به اعتراضها به اکران فیلم فراری در رشت
- جلوگیری از اکران فیلم فراری در سینما میرزاکوچک رشت
- جابر قاسمعلی :در اندک فرصت بازمانده ، فراری را ببینید
- گزارشی از دغدغههای صاحبان فیلم در اکران نوروزی/تاثیر فضای مجازی بر دیده شدن فیلم ها
- تیزر جدید «فِراری» رونمایی شد/ فیلم
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی