امیدوارم این تذکر و گلایه بحقِ نگارنده، مورد پذیرش منصفانه قرار گیرد و برای سردبیر محترم و مسئولان صفحه آخر و بخش هنری گران تمام نشود و درصدد حذفش برنیایند. واقعا مگر ما چند فیلمساز با سابقه و پشتوانه حرفهای و فرهنگی مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی داریم؟ آیا از دید شورای سیاستگذاری روزنامه، دیگر دوره اینگونه بزرگداشتها و حرمت قائلشدن هنرمندان صاحب عقیده و امضای مستقل گذشته است؟ مثلا فلان هفتهنامه فرهنگی- هنری و تا حدی سیاسی از بنده گاهوبیگاه خواسته به مناسبت سالگرد تولد یا مرگ بزرگانی مانند اینگمار برگمن، جان فورد و … یادداشتی بنویسم؛ اما امثال کیمیایی شایستگی این ارجنهادن را ندارند؟ میدانم باز متهم به جانبداری از کیمیایی خواهم شد؛ اما خیالی نیست. ما که رسوای جهانیم… .
سه دهه و نیم از عمر اولیه سینمای ایران از سال ١٣٠٩ تا نیمه اول دهه ۴٠ در سرگرمیسازی سپری شد و به جز تجربههای تکنیکی و صناعتی ساموئل خاچیکیان، دستاورد ماندگاری نداشت. آیا قصهگویی و روایتپردازی، حرف اول و آخر سینماست؟ اگر بخواهیم این نوع شیوه فیلمسازی را به جوامع ملتهب تجویز کنیم، نقش و اهمیت رسانه و هنرمند مسئول چه میشود؟ پاسخ را سینمای مسعود کیمیایی در پنج دهه حیات طبیعی و پیوسته خود داده و میدهد. سینمایی که قصههایش را در کانون ستیز و اعتراض و عدالتخواهی تعریف میکند و نسبت به زمانه و آدمهایش بیتفاوت نیست. در همان نقطه مرکزی و آغازین موج نو، «قیصر»سازی جدا زد و در بطن عریان و ستیزندهاش هیچ نشانی از محافظهکاری و تمثیلگرایی افراطی نبود و تداوم این نوع نگاه آمیخته با قواعد کلاسیک سینما را در «رضا موتوری»، «گوزنها»، «سفر سنگ»، «خط قرمز»، «دندان مار»، «سلطان»، «اعتراض»، «جرم» و «قاتل اهلی» میبینیم. سینمای مسعود کیمیایی جدی است و با مخاطب و کارگزاران زمانهاش شوخی ندارد. هرگاه ضرورتهای اجتماعی ایجاب کند، در بزنگاههای تاریخی مستقیم و بیواسطه حرف زمانهاش را میزند؛ اما به همین بسنده نمیکند. سینمای کیمیایی فراتر از جامعه، سیاست و ایدئولوژی حاکم، با انسان کار دارد. مرامنامه اخلاقی کیمیایی در کانون خیر و شر و ستیز و عشق و جداافتادگی و تنهایی تراژیک، از آدمبودن میگوید که گوهری کیمیاست. اشیا، نشانهها و واژگان در این روایتپردازی نامتعارف، گاه به اسطورهها پهلو میزند، گاه فاعلیت و پایداری و نهگفتن و سازشناپذیری را با ابزار و اجرائی بدوی برگزار میکند و گاه در عین خوشامدگویی به عشق از آن گذر میکند و مرگ آگاهی را در ستیزی ناگزیر و عدالتخواهانه میبیند. آیا این دستبهدستشدن چاقو از قیصر و سید و رضاها، بیانگر نگاه سلبی و جزماندیشانه کیمیایی به قانونمندیهای عُرف و جامعه باز است یا در بیاعتمادی به این ویترینها و مفاهیم روبنایی جامعه مدرن، با انسان عادل و برتری کار دارد که میخواهد انتخاب دلخواه خودش را داشته باشد؟
مسعود کیمیایی با آثار و جنس نگاهش تعریفی متفاوت و منحصربهفرد از «سینمای مستقل» ارائه داد. او حالا در این گذر طاقتفرسا، خودش بهتر از هر کسی میباید و میتواند از مستقلبودن تعریفی معاصر داشته باشد. در این شرایط مخاطرهآمیز و بهشدت آسیبپذیر، او میباید میزان تأثیرپذیری و موج مثبت و حرف حساب از دوستان و دور و بریهایش را مشخص کند و از یک جا به بعد خودش تصمیمگیرنده و فعال مایشاء و تعیینکننده خوب و بد زندگی هنریاش باشد. کیمیایی یکی از شاهکلیدهای مفهومیاش، قدرت انتخاب آدمهای برگزیدهاش بوده است. حال در این شرایط حساس، خود او برای استفاده بهتر از عمر مفیدش گریزی از انتخابهای درست و هوشمندانه، چه درباره فیلمنوشت، چه تهیهکننده و کستینگ بازیگری و دیگر عوامل اصلی ندارد. عمر پربارش مستدام… .
منبع: شرق
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- عدالت به سبک قیصر مسعود کیمیایی/یادداشتی از کامبیز نوروزی
- از پخش پیام صوتی کیمیایی تا حضور گلچهره سجادیه در نمایش «دندان مار»
- نسخه اصلاح و مرمت شده «دندان مار» در موزه سینما نمایش داده میشود
- بیتا فرهی به خانه ابدی بدرقه شد
- تشویق طولانی مسعود کیمیایی در «بازنمایش قصه ترانههای ماندگار»/ کیمیایی از غم نبود مهرجویی گفت
- بدرقه پیکرهای داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر به خانه ابدی
- به بهانه «خائنکشی»؛ کیمیایی از دریچه «قیصر»
- یک فرصت طلایی برای خائن کشی/ به بهانه پخش مینیسریال «خائنکشی»
- منتقد سینما: مسعود کیمیایی نزدیکترین فیلمساز ایرانی به جهان ملویل است
- در موزه سینمای ایران مطرح شد: سینمای دانش بنیان نیاز جدی امروز کشور است
- بدرقه احمدرضا احمدی به خانه ابدی
- بررسی «زمانی برای کشتن» در خانه هنرمندان ایران؛ وقتی قانون ناکارآمد است، عدالتخواهی مطرح میشود
- «زمانی برای کشتن» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- سیستان و بلوچستان و فقدان پرداختن فیلمسازانِ محلی به زادبوم/ نگاهی به فیلم «هوک»
- در سینماتک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ تعجب میکنم برخی در جامعه ما توصیه به لیبرالیسم میکنند!/ عدالت ترمیمی تمرین دموکراسی است
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
- «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند