سینماسینما، شادی حاجی مشهدی:
١. گفتن از سیاست و نشان دادن وجوه پر پیچ و تاب آن همچون راه رفتن بر لبه تیز و بران تیغ است؛ برخورداری از نگاهی دقیق و بیطرفانه که به همراه انتقال زوایای پنهان اندیشمندانه و ظرایف مستتر در زندگی سیاسی یک ملت، قادر باشد تا همزمان، واقعیت تغییر یافته ی تاریخ آن کشور را نیز، به درستی بازنمایاند کاردشوار و پر حاشیه ای است .
“کیوان مهرگان ” اما، چونان که به خوبی می سراید و می نویسد، این بار یک شعر تصویری تازه را با لحنی تاریخی و سیاسی از زبان یک استاد نام آشنای علوم سیاسی سروده است ؛ شعری که تک تک واژه هایش ، از تصاویر داخل قاب هایی الهام می گیرند که بر دیوارِ اتاقِ کارِ استاد “صادق زیبا کلام ” کوبیده شده اند.
مستند” قاب ها”، به واقع، یک قصه جذاب و شنیدنی است که از زبان یک “استاد تمامِ” مسلط به تاریخ و سیاست ، گفته می شود، داستانی موجز و قابل استناد از فراز و نشیبی دیرساله که مجال گفتن وقایع آن به حکمِ حضورِ شخصیت هایی است که اکنون، درون هر یک از قاب ها آرمیده اند.
٢. گذرِ زمان هویت جدا نشدنی این مستند است که از آغاز تولید (١٣٩٠) تا ۵ سال بعد از آن را به سکانس پایانی ربط دهد. قابی که تصویرش را ندیده و نمی دانیم ، می تواند تکه ای باشد از معمایی حل نشده که جذابیت این ساختار روایی را دو چندان می کند و به مخاطب اجازه می دهد تا خودش تکه ای از این پازل مبهم را بازسازی کند.
٣. شروع فیلم بسیار پرکشش است و ریتم پر سرعت اما پر از جزییات گفتاری و بصری آن، همراه با پرداختن به ابعاد جالب و ناشناخته ی شخصیت دکتر زیبا کلام ، بر جذابیت آن می افزاید. شنیدن عقاید مکشوفه او درباره دکتر مصدق، شهید چمران ، شهید باکری، پهلوان تختی و… به موازاتِ ابراز احساساتش در مواجه با دریا دلی زنان و مادران داغ دیده از جنگ و توجه همزمانش به طبیعت و محیط زیست از او یک ایرانی وطن دوست و دل آزرده را به نمایش می گذارد.
بزرگترین وزنه فیلم بر شانه های تدوینگر است که به خوبی از عهده برداشتن آن بر آمده است و چه خوب که تصویربرداری آن نیز مشترک و هم راستا با این تدوین شکل گرفته است.
انتخاب موسیقی و ضرباهنگ مناسب و تطابق زوایای دوربین با لحن و حالات استاد زیباکلام برگ برنده ی دیگر فیلمساز است.
۴. در این مستند با تعاریف پرطمطراق سیاسی و پرگویی های متداول در روایات تاریخی مواجه نیستیم ! آنچه پیش روی ماست، بشقابی از غذاهایی گوناگون است که هنرمندانه، رنگ ها و مزه هایی مختلف و دلچسب را یکجا به ما عرضه داشته و بی آنکه تاکید یا توجهی به برداشتی خاص داشته باشد ، ما را به چشیدن و لذت بردن از همه آن دعوت می کند.
۵. استفاده بصری از احساسات و ری اکشن های عاطفی و گفتاری دکتر زیبا کلام که بسیار درونی بوده و گاه با بغضی نهفته یا لبخندی شادمانه ، توام می شوند ، تمهید هوشمندانه ی دیگری است تا مخاطب، تاریخ و سیاست را بر دو لبه ی توامان طنز و تالم ببیند .
قرار گرفتن در فضای زندگی و کارِ استاد و هم زبانی با آدم هایی که وی برای تعریف های شیطنت آمیز اما زیرکانه اش برمی گزیند، فرصت دیگری است که ابعاد بیشتری از شخصیت محوری فیلم را برایمان آشکار می سازد.
۶. تصاویر ، چهره ها، یادداشت ها و تعابیری که صادق زیبا کلام از هر یک از این قاب ها ارائه می دهد، مثل حلقه های یک زنجیر به هم پیوند می خورند و کارگردان با کمک تصاویر و فیلم های آرشیوی جذاب و مرتبط با هر تصویر، روان و هدفمند ، فیلم را هدایت می کند.
٧.مستند قاب ها از دو منظر و برای دو طیف ِ مختلف از مخاطبان، پر کشش و آموزنده است، نخست برای مخاطبانی که دانش سیاسی و تاریخی اندکی درمورد کشورشان دارند و دیگر، برای کسانی که درست در نقطه ی مقابل، مطلع و جستجوگر هستند؛ زیبا کلام به شیوایی اما با ایجازی هدفدار ، شخصیت های مهم اجتماعی و سیاسی گذشته ایران را از دلِ تاریخِ ملتهب این کشور بیرون می آورد و حتی با مقایسه برخی رجل سیاسی با یکدیگر، به مخاطبش – از هر طیف و رَسته- تلنگری را که باید می زند!
٨. مهم ترین پیام فیلم در میانه ی حرف و سخن ها و قاب ها و روایت های تلخ و شیرین، یک چیز است … و آن امید به گشایش است . فیلمساز امیدوار است تا با نمایش این خاطرات و گذر از این وقایع ریز ودرشت ، قدرت پیش بینی و دوراندیشی سیاسی – تاریخی را در مخاطب تقویت کند و به او جسارت دهد تا تصویر درون قابِ بعدی را، آگاهانه ، خود برگزیند!
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «سیاوش در آتش»؛ روایتی از ارتباط موسیقی با جامعه با محوریت زندگی استاد شجریان
- تکسواران کُرد/ نگاهی به مستند «سرپتیها»
- تراژدی تنهاییِ سرپتیها/ نگاهی به مستند «سرپتیها»
- از یاد رفته/ نگاهی به مستند «سرپَتیها»
- همزمان با سالروز فرمان مشروطه؛ مستند «سَرپَتیها» رونمایی میشود
- «طوفان در زنجیر» به بازار نشر آمد
- بیستمین جشن سالانه انجمن منتقدان و نویسندگان تئاتر برگزار شد؛ اهدای تقدیرنامه عالی یونسکو به نصیریان
- «طوفان در زنجیر» منتشر میشود /با طرحی از اردشیر رستمی
- «سیاوش در آتش» به دنبال اکران نوروزی هنروتجربه
- «سیاوش در آتش» در راه جشنواره «سینماحقیقت»
- قدم زدن در کوچه تاریخ
- روایتی تازه از محمدرضا شجریان در «سیاوش در آتش»
- بازگشت سیاسی تختی/ گفتوگوی احمد غلامی و صادق زیباکلام درباره سیاست در فیلم «غلامرضا تختی»
- سلبریتی؛ کار واقعی، کار نمادین
- گزارش تصویری از پنجمین روز سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر