بی شک علی حاتمی یکی از استثنایی ترین هنرمندان مملکت مان، ایران است: او تفکر شرقی ایرانی داشت و تلاش می کرد در آثارش هم این تفکر مبتنی برجست وجوی هویت ملی متجلی شود.
باید گفت به کار بردن این نگاه در سینما بسیار دشوار است چراکه اول باید تعریف دقیقی از واژه هویت داشته باشیم تا بعد بتوانیم این واژه را در سینما و لابه لای مفاهیم فیلم جاری کنیم.
در مورد اطلاعات و دانش گسترده علی حاتمی باید گفت تنها مطالعه به او کمک نمی کرد، این فیلمساز فقید اطلاعات و دانش خود را از زندگی اجتماعی و تاریخ این سرزمین دریافت می کرده. ذهن جست وجوگر علی حاتمی با تاریخ و فرهنگ ایران پیوند عجیبی داشت که او را تبدیل به هنرمندی ممتاز کرد به همین دلیل است که او سینماگری تکرارناشدنی است: هرچند برخی ها تلاش کردند برای علی حاتمی در سینما بدل بتراشند اما نتوانستند: دلیلش هم این است که علی حاتمی متعلق به دوره ای بود که سینماگرانی چون مسعود کیمیایی ، داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی و بهمن فرمان آرا در آن دوره ظهور کرده بودند. نوجوانی این نسل از فیلمسازان مصادف با کودتای ٢٨ مرداد و فضای سیاسی آن زمان بود، نشریات متعدد، جنگ احزاب و… همه آنها در این فضا رشد کردند این فیلمسازان به لحاظ کاری هیچ کدام شان شبیه هم نبودند و هرکدام شناسنامه منحصر به فرد خودشان را داشتند: لذا هرگونه تلاش برای بدل سازی این هنرمند بیهوده است. به یاد دارم که ابتدای سال ٧٠ کلاس فیلمنامه نویسی داشتم که روزی علی حاتمی میهمان من در این کلاس بود: یکی از شاگردانم از او پرسید که این دیالوگ های زیبا و مثل هایی که در فیلم های تان به کار می برید چطور به ذهن تان می رسد. او در پاسخ گفت: من مادربزرگ پیری داشتم که شب ها برای ما قصه تعریف می کرد، من وقتی قصه او را گوش می کردم جملاتش را یادداشت می کردم: تمام آن یادداشت ها امروز به گنجینه ای از جملات و کلمات تبدیل شده است. اما امری که باعث شد او در سینمای ایران ماندگار بماند اینکه علی حاتمی و همنسلانش سینمای ایران را از فضای فیلمفارسی و داستان های آبکی عبور دادند و به سینما شان و منزلت تاریخی اجتماعی بخشیدند. با این حال خیلی ها علی حاتمی را متهم کردند که او تاریخ را تحریف می کند. علی حاتمی هم به آنها پاسخ داد که من تاریخ نگار نیستم و من هنرمندم. هنرمند قرار نیست تاریخ را مو به مو روایت کند بلکه باید از موضوعات تاریخی برای بیان حرف هایی متفاوت بهره ببرد: کاری که شکسپیر کرد.
روز افتتاحیه شهرک سینمایی غزالی من هم حضور داشتم آن روز جمعیت زیادی برای این مراسم آمده بودند، به یاد دارم که فیلم مستندی از چگونگی مراحل ساخت این شهرک نمایش داده شد. باید بگویم که اعتماد به نفس بالای علی حاتمی باعث شد این شهرک و سریال هزار دستان ساخته شود: تکیه بر چنین اراده ای باعث شد او در زمان جنگ به رییس تلویزیون آن زمان برای ساخت یک سریال با مضمون تاریخی پیشنهاد ساخت یک شهر را بدهد و علی حاتمی بتواند فیلم های ماندگار بسازد. علی حاتمی رفت، هیچ وقت هم بر نمی گردد: مهم این است که سینما به سمت ساخت فیلم هایی برود که اسمش را ملی بگذاریم، کاری که علی حاتمی برای سینمای ایران کرد ولی متاسفانه الان وضعیت سینما برعکس شده فیلمسازان جوان بیشتر فیلم های یک بار مصرف می سازند در حالی که سالی یک بار «سوته دلان» را می بینم، فیلم «مادر» را هر بار که می بینم گریه می کنم، ببینید این تاثیر چگونه است که فیلم بعد از مرگ سازنده اش هم به حیات خودش ادامه می دهد. این همان درس بزرگی است که علی حاتمی به همه ما داد.
*منتقد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- یکی از یادگاریهای علی حاتمی در موزه سینما/ دفترچه دیالوگهای «حاجی واشنگتن» + عکس
- حسن فتحی ، علی حاتمی و تحریف تاریخ
- گرامیداشت یاد علی حاتمی در برنامه سینماتک خانه هنرمندان/ نعمتالله: پا جای پای سنتهای فیلمسازی علی حاتمی گذاشتهایم که پیش میرویم
- مصطفی جلالی فخر : فیلم های علی حاتمی می تواند باعث جذب گردشگر به ایران شود
- علی حاتمی و ایرانِ آرمانی
- علی حاتمی اعتقاد داشت جلال مقدم،اکبر عبدی و فرامرز صدیقی صداهای قابل توجهی ندارند
- علی حاتمی از کسی تقلید نکرد
- معیریان در آستانه روز ملی سینما با موزه سینما مطرح کرد/ حاتمی میگفت عبدالله اسکندری و جلالالدین معیریان شمس و مولانا هستند
- خانه ایرانی، خانواده ایرانی، مادر ایرانی در «مادر» علی حاتمی
- سینما و دههای که شصت بود!
- انتشار گفتگویی منتشرنشده از محمدعلی کشاورز/ هر فیلمی که بازی میکنم خودم را محاکمه میکنم که آیا کاری که کردم درست بوده
- فاطمه معتمدآریا از حضورش در سینما گفت/ نقش دختر لر برایم هدیه الهی بود/ بازی نکردن در «مادر» تنها افسوسی است که دارم
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش چهاردهم
- برشهای کوتاه/ تصاویری از نقشآفرینی بهروز وثوقی در فیلم طوقی
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر