همانقدر که «سینمای اجتماعی» نزد مخاطبین ما هواخواهان زیاد دارد، در حیطه تئاتر نیز لحن و نگاه اجتماعی میتواند مخاطبین خودش را داشته باشد. در کنار گستردگی نگاه انتزاعی و تجربههای فرمالیستی و استفاده از متون خارجی در اجراهای تئاتری این سالها، خلأ «تئاتر اجتماعی» که به دور از کلیشهها میخواهد به جامعه ملتهب این دوران و طبقهبندی ناهمگون آن نزدیک شود را کاملا احساس میکنیم. قاعدتا این نوع نگرش، اقتضائات فرهنگی و جامعهشناختی زمانه خودش را دارد. مثلا قبل از انقلاب نمونههای متفاوت متنهای اجتماعی تئاتری را در نمایشنامههای اکبر رادی، غلامحسین ساعدی، اسماعیل خلج، محسن یلفانی، بهرام بیضایی، محمود استادمحمد و بهزاد فراهانی شاهد بودیم. اما در این دوران آثار اجتماعی نمایشی، حضور پراکندهای داشتهاند و به ندرت خالقش توانسته سبک و دیدگاه مستقلی از خود ارائه دهد.
نمایش «٢٠ متری» به کارگردانی رضا بهرامی، با چهار کاراکتر که تکگویی طولانی و مستقل خودشان را دارند، به تبارشناسی تاریخی یکی از مناطق قدیمی جنوب غرب تهران (٢٠ متری جوادیه) میپردازد. قبلا همین نمایشنامه نوشته کهبد تاراج با نام «جوادیه» روی صحنه رفته بود. شهرام تاکسی، مرجان سر به زیر، سیامک ٣۵ میلیمتری و سیفالله مداح، چهار شخصیت این کار هستند که همگی در دهه ۶٠ آرزو به دل مردهاند و حالا در دورهای دیگر سر از خاک بیرون آوردهاند و شمایل تلخ و تراژیک خود را (با لحن و قالبی نوستالژیک) به نمایش میگذارند. آنچه در متن کهبد تاراج اهمیت پیدا میکند جنس خاصی از دیالوگنویسی است که شامل ترکیبی از بغض و دلتنگی، فریاد و اعتراض، استیصال و اندوه بیپایان میشود. آنها هر کدام از زبان خود بخشی از فرهنگ و مناسبات این منطقه و طبقهبندی اجتماعی آدمهایش را با لحنی دوگانه و کنایهآمیز و آمیخته با طنز بیان میکنند و از حسرتها، بیهودگیها، به هرز رفتنها، تعصبات کور، عاشقانهها و مرگ «قهرمان» میگویند. همراهی و پیوند کلامی آنها در قسمت پایانی، تصویری از ذهن پریشان و دنیای کابوسزده قافیهباختگان یک طبقه فرودست تنها و بیپشتوانه را به نمایش میگذارد که همچون ارواح سرگردان در گذر زمان پرسه میزنند. تقدیر محتوم آنها تداوم تصویر خاکستری و بیفضیلتشان است. آنها معصومان اول و آخر جامعه بیآرمان و از اصل دور افتاده و بیقهرمانی هستند که هم محکوم به فنا بودنشان را معترفند و هم از شرایط نابرابری که برایشان رقم زده شده برمیآشوبند. رضا بهرامی با هدایت حسابشده بازیگرانش در دکوری ساده در دل سیاهی و درک درست متن کهبد تاراج، ماهیت واقعی یک طبقه زخم خورده و پوست انداخته در کوچه و خیابان را آشکار و از آنها در پیشگاه تاریخ احقاق حق میکند. «٢٠ متری»، تصویری بیواسطه از تئاتر اجتماعی بومی و اقلیمی است که میخواهد با مخاطبش روراست باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش فیلمتئاتر «دیکته» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- کالبد شکافی کارنامهی سینمایی بهرام بیضایی/ نگاهی به کتاب «موزاییک استعارهها»
- همزمان با زادروز بهرام بیضایی و سالمرگ اکبر رادی؛ «سرفصل» با یادکردی از نصرتالله نویدی منتشر شد
- بهرام بیضایی: من هزار سال بعد از مرگم هم فکر نمیکنم از ما گذشته
- جایزه یک عمر فعالیت هنری به بهزاد فراهانی اهدا میشود
- افتتاحیه «آن دیگری» در فرانسه برگزار شد
- اکران «دونده» در جشنواره فیلم ویسکانسین آمریکا
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- عکسی زیرخاکی از حاشیه اجرای نمایش «سلطان مار» بیضایی
- تهرانی که اشغال بود/ ادای احترام «خاتون» به بهرام بیضایی
- وقتی عدنان «باشو» شد
- باغ را فراموش نکن
- بر سر چهار راه خویشتن
- یادداشت اینستاگرامی مازیار فکری ارشاد درباره نمایش «چهارراه» بهرام بیضایی
- عشق مرکب حرکت است و نه مقصد / «روز واقعه»؛ باشکوهترین فیلم ساخته شده درباره عاشورا
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود