سجادی تلاش میکند با «تمرین برای اجرا» مخاطبانش را با بخشی از شاهنامه آشنا کند.
سینماسینما، ایلیا محمدینیا: چند سال پیش، به گمانم در آستانه ۷۰ سالگی استاد شجریان- که این روزها با بیماری سختی مبارزه میکنند و انشاءالله با تندرستی بیرون بیایند- با همراهی هنرجویان کارگاه آواز استاد، جشن تولدی در مجموعه آسمان فرهنگستان هنر برگزار کردیم که جمعی از اهالی موسیقی و سینما و حوزه ارتباطات و… در آن حضور داشتند. در این مراسم استاد درباره اصرارش به توصیه برای آوازخوانی هنرجویان و علاقهمندان حوزه موسیقی اصیل اشاره کرد و گفت (نقل به مضمون): «در روزگار ما مردم کمتر حوصله شعر خواندن و مطالعه دارند. شما با آواز است که میتوانید اشعار حافظ، مولانا، سعدی، عطار و… را به میان مردم ببرید…» ذکر این خاطره از این جهت اهمیت دارد که در روزگاری زندگی میکنیم که اشعار فردوسی بزرگ در میان خوانندگان موسیقی اصیل هم به جز چند نمونه در کارهای شهرام ناظری، همایون شجریان، علیرضا قربانی و… کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، که البته دلایل خاص خودش را دارد که در این مقال نمیگنجد. از طرفی حضور پررنگ اشعار فردوسی پیشتر در نقالیها بود که در سالیان دور در کوچه پسکوچههای همین شهر تهران ردپای آن دیده میشد و با مرگ بسیاری از این هنرمندان نقال، این امر نیز منتفی شد. آخرین و بزرگترین این هنرمندان مرشد ترابی بود که سالیان آخر عمرش نقالیهای جانانهاش تنها زینتبخش همایشها و مراسم مرتبط با شاهنامه بود و بس.
حال پس از سالها محمدعلی سجادی با اشراف به این موارد، در قامت کارگردان سینما تلاش میکند با مدیوم سینما بهعنوان یکی از فراگیرترین رسانههای معاصر با فیلم «تمرین برای اجرا» مخاطبانش را با بخشی از کتاب شاهنامه و قصه سیاوش آشنا کند. سجادی برای دغدغههایش نسبت به فراموشی نسل امروز نسبت به آثار ادبی و خاصه شاهنامه سترگ فردوسی دست به تولید فیلم «تمرین برای اجرا» زده است؛ اقدامی ارزشمند و درخور تحسین. اما این همه داستان نیست و باید پذیرفت صرف داشتن نیت خوب لزوما منجر به نتیجه مورد نظر نمیشود. بازخوانی قصه سیاوش، آن هم بر اساس شعر فردوسی، بدون توجه به شرایط و اتمسفری که در آن زندگی میکنیم و بدون توجه به نیاز و نگاه امروز مخاطب اثر، چشم اسفندیار (یا همان پاشنه آشیل) فیلم است. گویی کارگردان مخاطبشناسی نکرده است و شاید هم برایش مهم نبوده. مهم امری بوده که خود را نسبت به آن مسئول میدانسته است. مخاطب امروزی همه چیز را فستفودی میخواهد. چون اینگونه تربیت شده. او روزنامه نمیخواند، اما تیتر روزنامهها و سوتیترها را دنبال میکند. دیگر به دنبال رمانهای چند جلدی نیست. داستانهای کوتاه و مینیمال را دنبال میکند. حال برای این مخاطب «تمرین برای اجرا» فیلمی میشود خستهکننده و بدون عناصر جذاب.
قصه سیاوش در شاهنامه یکی از جذابترین قصههاست که در آن همه عناصرِ یک روایت جذاب را برای مخاطب امروزی میتوان یافت. عناصری چون عشق، مرگ، خیانت، عصیان و… به شکل زیبایی در هم تنیده شده و ساختار کلی داستان سیاوش از بدو تولد تا مرگ را دربر میگیرد. اما زبان فاخر و گاهی دشوار فردوسی در این عصر از حوصله مخاطب خارج است. حال اگر قرار بر آشتی دوباره نسل امروز با ادبیات غنی فارسی باشد، نقل موبهموی شعر نهتنها کمکی به او نمیکند، بلکه موجب گریز و دلزدگی بیشتر مخاطب هم میشود.
سجادی البته در روایت خود تلاش میکند همزمان با حفظ امانتداری در نقل داستان سیاوش از زبان فردوسی، داستانی امروزی از همان مناسبات را به موازات شاهنامه فردوسی به تصویر بکشد. اما نتیجه کار چندان با هدف کارگردان همخوانی ندارد. نگاه کنید به حضور بازیگر نقش سودابه که به پیشنهاد بازیگر نقش افراسیاب و کیکاووس به نمایش اضافه میشود و در طول نمایش دلبسته بازیگر نقش سیاوش میشود (درست همانند قصه سیاوش و سودابه در شاهنامه فردوسی) و این امر باعث ناراحتی بازیگر نقش افراسیاب میشود و کار تا آنجا پیش میرود که کل نمایش خیلی سادهانگارانه برای اجرای صحنهای با مشکل مجوز مواجه میشود. روابط آدمها خارج از نمایش بهدرستی شکل نمیگیرد. نه اینکه سجادی توانایی آن را نداشته باشد، بلکه زمان طولانی فیلم مجالی به کارگردان نمیدهد که بیشتر به روابط آدمهای نمایش بپردازد. مخاطب طی بیش از ۱۴۰ دقیقه چنان مورد بمباران اطلاعاتی قرار میگیرد که داستانِ کمرنگ و البته سطحی معاصر نیز در این هیاهو گم میشود و مخاطب مجالی برای درک صحیح روابط بازیگران فیلم داخل و خارج از نمایش پیدا نمیکند. «تمرین برای اجرا» بهرغم تلاشهای کارگردان اثری تلویزیونی مینماید که بهتر است در قالب یک مینیسریال در معرض دید علاقهمندان قرار گیرد.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد: در حال برگشتن به دهه ۶۰ هستیم که زور میزدند سینما را گلخانهای کنند/ منطق دوستان این است که میخواهند بهزور خودشان را دیکته کنند
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- سینماگران هشدار دادند: بیکاری؛ بحران سینما در سال ۱۴۰۱/ آیا مدیران جدید میخواهند سینما را از ابتدا اختراع کنند؟!
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- معماگونه و رازآمیز/ نگاهی به «طلاقم بده به خاطر گربهها»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود