«سرزمین رها» دچار رهاشدگی در بیان سینمایی است.
سینماسینما، سیدرضا صائمی:
خیال یا واقعیت، مسئله این است! اما نه برای مردم عادی که خیالپردازیشان در حد حساب و کتاب معیشت و دخل و خرج زندگیشان است و نه مثل تخیل نوجوانانه که بیشتر خیالبافی از نوع رویاپردازی برای ترسیم آینده است. خیال یا واقعیت مرز باریکی بین دنیای ذهنی و سوبژکتیو و واقعیت عینی و ابژکتیو است برای تجربه زیستن و مکاشفه و حس غنی شدن درونی و درنهایت برای زندگی خویش معنایی یافتن؛ تلاطم و تناوب بین رویاهای ذهنی و دنیاهای عینی به قصد توازن یافتن و استحاله نشدن در استیصالهای جبری زندگی. اینها همه برای کسی است که دغدغههای جدی در زندگی دارد و در جستوجوی معنایی برای زندگی است تا بتواند از حس عمیق و تلخ ملال و نهلیسم درونی رهایی یابد. شاید «سرزمین رها»، عنوان و نمادی از این آرمانشهر و اتوپیای ذهنی است که اهل هنر و روشنفکری با آن سخت دست به گریباناند! «سرزمین رها»، ششمین اثر سینمایی فرهاد مهرانفر، روایت همین پارادوکس است؛ خیال یا واقعیت!
فیلم روایتگر سفر خیالی یک پدر و دختر به ناکجاآبادی در دل طبیعت است. پدر سرگشته و پرسشگر، نمایشی خیالی و دونفره را با همسر خود بازی میکند و سعی دارد کنکاشی در آثار هنریاش داشته باشد. آثاری که برآمده از تلاش برای بقا و زیستنی شعورمندانه در مقابله با جبر هستی است. بهرام تلاش میکند با آفرینش خود، معنایی برای زیستن، لذت از زندگی و فلسفه زیستنش پیدا کند و از طریق مکالماتی تخیلی که با همسرش الهام میبینیم، متوجه میشویم که آن دو در یک تعارض و پارادوکس آشنا که غالبا بین زوجهای فرهیخته و روشنفکر بروز پیدا میکند، درگیر یک بحران عمیق درونیاند. «سرزمین رها» اگرچه بهظاهر در شمال کشور فیلمبرداری شده و قصه آن در یک روستای زیبا میگذرد. اما بیشتر به ناکجاآبادی شباهت دارد که دستکم از طریق نوع قاببندیها و پردازش بصری بافت جغرافیایی قرار است با دنیای خیالپردازانه بهرام انطباق پیدا کند. تضاد میان معیشت و معرفت و زندگی روزمره با دغدغهها و آرمانهای فردی به مثابه یک تعارض بنیادین در زندگی مدرن، چالش بزرگی است که بسیاری از اهل هنر و آفرینشگران هنری با آن درگیرند و بهرام نمادی از همین آدمهاست که نمیتواند تن به جبر زندگی روزمره بدهد و این دقیقا همان کاری است که الهام بهخاطر شرایط جسمی رها به آن تن داده است. درواقع هر دو، هم بهرام و هم الهام، دچار نوعی احساس استحاله و ازخودبیگانیاند؛ بهرام به دلیل گمگشتگی در دریافت معنایی برای زندگی و الهام به دلیل رها کردن رویاهایش به دلیل شرایط خاص دخترش رها.
فیلم البته در فضا یا دستکم روابطی فانتزی روایت میشود و دچار نوعی تشتت و گسست در منطق روایی خویش است. بخش عمدهای از این حس آشفتگی به دلیل بلاتکلیفی اثر در مرز بین رئالیسم و سورئالیسم و البته بازی بد بازیگران و نحوه دیالوگگویی آنهاست؛ کتابی حرف زدن الهام و در جاهایی بهرام و از همه جالبتر صحرا خاتون یا همان عمه که گاه به طنز ناخواسته منجر میشود. ما با چیزی بهعنوان شخصیت روبهرو نیستیم و همه آدمهای قصه سویه تیپیکال دارند. فقدان مرز روشن بین درونگرایی فانتزی بهرام و قصه بیرونی فیلم نشان میدهد کارگردان ساختار روشنی برای بیان سینمایی دغدغههای ذهنی خویش پیدا نکرده و زبان سینمایی اثر، هم الکن است و هم لکنت دارد. «سرزمین رها» درواقع دچار رهاشدگی در بیان سینمایی است و نمیتواند به وحدت و انسجام دراماتیکی برسد. اتفاقا قصه فیلم و دغدغههای اگزیستانسیالیستی آن خوب است و فیلمساز در تشخیص درد، درست عمل میکند. اما در بیان و روایت این درد دچار تناقضگوییهای سینمایی میشود و از طریق ناهماهنگی بین فضای فانتزی و حقیقی، در دراماتیزه کردن حرف خویش موفق نیست. از همین رو نوعی آشفتگی مضمونی در اثر دیده میشود که درنهایت میتوان گفت حرفهای خوبی میزند، اما خوب حرف نمیزند. فیلم سرشار از تاویلهای فلسفی- روانشناختی نمادین است که باید بدون ربط دراماتیک آن به کلیت اثر، به تفسیر آن پرداخت. «سرزمین رها» میتوانست به یک فیلم فلسفی- شاعرانه خوب بدل شود، اما به واسطه ضعفهای ساختاری در سویه سینماییاش عقیم میماند.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
- گفتوگو با امین قدمی، کارگردان «روزگار یک چهل ساله»/ این هشدار را جدی بگیرید!
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»