کارگردان «آلماگل» خود مرد سفر و حذر است
سینماسینما، عقیل قیومی:
راستش را بخواهید، روزی که فرشاد فرشتهحکمت به اصفهان آمده بود برای جلسه نمایش و نقد فیلمش-«آلماگُل»- آنقدر که از صحبتهایش توأمان هم لذت بردیم و هم آموختیم، در آن عصر داغ و رخوتناک تابستانی فیلمش چندان سرشارمان نکرد از شوق تماشا. فیلمی که بیش از یک دهه از تولیدش میگذرد و بخت نمایش گسترده را نیافته تا اینکه به همت گروه هنر و تجربه سرانجام این فرصت را مییابد تا خود را بنمایانَد. فیلمی که به گواهِ قابهایش در زمانی که امکانات تصویربرداری بهراحتی این روزها نبوده، تلاش کارگردانش را به رُخ میکشد، اما فیلم چه ندارد که وقفه ایجاد میکند در فرایند تماشایش؟
فیلم روایت جستوجوی مردی ترکمن است به نام تایماز برای یافتن همسرش، آلماگُل. زن در غیاب مرد- وقتی مرد سرزمین مادریاش را ترک کرده- بر اثر بادی سهمگین که خانمانشان را ویران کرده، با کودکی که قرار بوده به دنیا بیاورد، ناپدید میشود. حالا مردِ ترکمن که هنرمندی نقاش است، به سرزمین اجدادیاش بازگشته و هراسان طی طریق میکند برای یافتن ردی از آلماگل. اما این جستوجویی که پیش چشممان شکل میگیرد، ظاهر قصه است و بهتدریج درمییابیم که زن و زیباییهایش بهانهای میشود برای مرد-بخوانید فیلمساز- تا با قالبی تمثیلی به سنتهای عمیق یک قوم کهنسال نقب بزنیم.
مردان غیور ترکمن جانشان به اسب بسته است؛ اسبهای بیزینی که به تاخت میتازند در دشت و دمن و جسم و جان مردِ ترکمن را سیراب میکنند. از دیگر سو نواها و نغمههای کهنی که در دل فضاهای پیرامونشان طنینانداز میشود و آیینهای خاص و منحصربهفردشان با خنجرهایی که با آن به رقص درمیآیند، هویت محترم قومیشان را شکل میدهد. اینها را پیش از این در مستند دیدنی «آتلان» در ضیافتی چشموگوشنواز به تماشا نشستیم. مستندی که هم درامش شکل گرفته بود و هم ریتم درونیاش باعث میشد حتی در یک ظهر رخوتناک تابستان روی صندلی سینما خوابمان نبَرَد. پس بهتر است بگوییم که شوربختانه این دیر به نمایش در آمدن فیلم باعث شده تا تماشاگر با نمونه بهتری از شکلگیری روایت در ترکمنصحرا مواجه شود و فیلم از همتایانش عقب بمانَد. درام فیلم شکل نمیگیرد و دغدغه تایماز به دغدغه تماشاگر تبدیل نمیشود و تنها با ریتمی کشدار و کسلکننده شاهد غم خوردن و انذار دادن بر از دست رفتن آیینهای کهن هستیم که مرد با تنها گذاشتن همسرش و دغدغه خارجنشینی و تابعیت دوگانه گرفتن برای فرزندش به نماد این پشت پا زدن به دیرینه قومیاش تبدیل میشود و درنهایت با سویهای شعاری و گُلدرشت مرد باید متنبه شود و به دامان مام وطنش بازگردد.
اما فیلمساز خود مرد سفر و حذر است: «به جز سیستان و بلوچستان به همه جای ایران سفر کردهام و اقوام ایرانی را کاویدهام.» سن و سال چندانی نداشته که سریال «آتش بدون دود» آتشی به جانش انداخته و از دیرباز آیینهای قوم ترکمن دغدغهاش شده است. بیش از ۶۰ فیلم ساخته که به قول خودش فقط به آرشیو فیلمهای خودش افزوده شده و کمتر امکان نمایش عمومی داشته است. فقط یک جا در جشنوارهای خارج از ایران قابهای خاص فیلمهایش سبب شده تا او را در حرفهاش خویشاوند پاراجانف بدانند. فرشاد فرشتهحکمت بیش از اینکه فیلمساز شهرهای باشد، یک پژوهشگر است. سالهاست که دغدغه به سرانجام رساندن فیلمی را دارد با محوریت حافظ و گوته و به شکل غریبی گوته را واکاویده است و اطلاعات دست اول سترگی دارد. کاش فیلمهایش هم صاحب آن خصیصهای بشود که یک فیلم را تماشاییتر و قابل تحملتر کند. با همه اینها «آلماگل» فیلم محترمی است از یک فیلمساز پژوهنده؛ فیلمسازی که با دانایی، کتاب و کلمه محشور است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اکران «ایساتیس» در «هنر و تجربه» از ۲۲ دی
- شهاب حسینی: میخواهم فیلمی اقتباسی از ساعدی بسازم
- آغاز اکران یک مستند سیاسی در هنر و تجربه
- اکران «آویختگی» در سینماهای هنر و تجربه
- اکران چهار فیلم جدید در گروه سینمایی هنر و تجربه در آذر ماه
- رونمایی از تیزر مجموعه انیمیشن «رویاهای رنگی»
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- «پسر انسان» پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلم هنروتجربه شد
- شهاب حسینی با «مقیمان ناکجا» به هنر و تجربه میآید
- در نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «پسر انسان» مطرح شد: هیچکدام از شخصیتها ضدقهرمان نیستند/بحران خانواده اهورا به عدم پذیرش جامعه برمیگردد
- «پسر انسان»؛ سوژهای که جایش در سینمای ایران خالی بود
- اکران فیلم «مهاجران» از ۳۱ خرداد در هنر و تجربه/ رونمایی از پوستر
- مستند «رنج زیر پوست» در گروه هنروتجربه اکران میشود
- کاوه مظاهری کارگردان «بوتاکس» مطرح کرد/ قوانین مربوط به فیلمساز اول باید تغییر کند
- آغاز اکران آنلاین «سبالو» و «اینجا کن است، اینجا کن نیست»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول