«ماجرای نیمروز»؛ فیلمی با تکیه بر مستندات و خط دراماتیک حسابشده.
سینماسینما، سحر عصرآزاد:
«ماجرای نیمروز» یک فیلم سیاسی است که با محور قرار دادن دورانی پرالتهاب در اوایل انقلاب، قصه دراماتیک خود را بر بستری مستند روایت میکند و این مستندنمایی ویژگی مهم آن است.
محمدحسین مهدویان بعد از ساخت چندین مستند، با فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» وارد عرصه فیلمسازی شد؛ فیلمی که به نوعی وامدار همان ساختار در بازنمایی مستند بر بستر قصهای شخصیتپردازانه بود. قصه این فیلم با محوریت شخصیت احمد متوسلیان، خط درام زندگی او را با اوج و فرودهایی برآمده از واقعیت پی میگیرد. درواقع ویژگی اصلی فیلم همین بازسازی فضای مستند دورههای مختلف زندگی این قهرمان با تکیه بر یک خط داستانی کمرنگ است که طبعا وجه مستندگون کار را برجستهتر کند.
مهدویان در دومین فیلم خود نیز از همین برگ برنده و به گفته بهتر، ویژگی تجربههای موفق قبلیاش بهره برده و مستندنمایی تمهیدی است برای روایت قصهای واقعی از تاریخ سیاسی معاصر ایران که البته این بازخوانی یک ویژگی جدید هم دارد. اینبار نخ تسبیحی که فیلم را به هم پیوسته، قصهای بهمراتب پررنگتر و دراماتیکتر است که نقاط اوج رویدادهای هشت ماه پرالتهاب را به هم مرتبط میکند و تجربهای جدید در کارنامه این فیلمساز محسوب میشود.
محوریت در فیلمنامه «ماجرای نیمروز» که به قلم ابراهیم امینی و مهدویان به نگارش درآمده، با یک گروه تجسس و حفاظتی است که از ۳۰ خرداد سال ۶۰ تا بهمن ماه همان سال برای مقابله با فعالیت سازمان مجاهدین که وارد مرحله حملات تروریستی شده، وارد عمل شدند. این همان نخ تسبیحی است که رویدادهای این دوران را با استناد به تقویم تاریخ به هم پیوند میدهد. در این میان درامپردازی نیز به گونهای که خدشهای به وجه مستند کار وارد نکند، وارد کار شده تا حضور شخصیتها کاربردی و پیشبرنده درام باشد.
به همین دلیل هم خط عاطفی این درام که از ابتدا محملی برای ارتباط گرفتن این گروه تجسس با اعضای سازمان مجاهدین است، نه آنقدر پررنگ میشود که فیلم را تبدیل به یک درام عاشقانه کند، نه به گونهای رها میشود که ابتر و بیسرانجام بماند. درواقع مرحله کاشت، داشت، برداشت بهخوبی در طرح، پرورش و بهرهبرداری از این سویه عاطفی رعایت شده و آن را وارد عمق درام کرده است. این سویه به گونهای موازی و در لایههای زیرین خط اصلی پیش میرود که در انتها موقعیت کلاسیک تقابل عشق و وظیفه را به بهرهبرداری مورد نظر میرساند. اینبار هم عشق قربانی وظیفه میشود، آن هم با زخمی از ناکامی که بر پیکر کاراکتر باقی میماند تا فیلم به نوعی وظیفه و آرمان را ارزشگذاری کند.
پردازش شخصیتهای این گروه حفاظتی نیز با نسبتی متعادل از واقعیت و تخیل، به نتیجه نهایی منجر شده است؛ کاراکترهایی با خوی و خصلتهای انسانی مختلف و گاه متضاد که همه یک نقطه مشترک دارند، آن هم وظیفه و آرمان است و هر کدام به شیوه خاص خود برای حفظ این آرمان تلاش میکنند.
فیلمساز با خلق این رنگینکمان شخصیتی به نوعی قصد دارد مخاطب را به همراهی با این تاریخنگاری ترغیب کند و به همین دلیل هم با ریزهکاریهایی ابعاد انسانی و متضاد آنها را برجسته کرده تا به شکل درونگروهی نیز با هم تقابل و کشمکش داشته و به گفته بهتر، آدمهایی زنده، واقعی و همراهیبرانگیز باشند؛ چه مخاطب با ایدئولوژی آنها موافق باشد چه مخالف.
اینچنین است که فیلم هم از نفوذیهای سازمان مجاهدین در میان افراد حکومتی میگوید، هم از ترورهایی که منجر به شهادت آیتالله بهشتی، رجایی و… میشود. هم از طعمههایی میگوید که با خوشبینی افراد حکومتی قربانی میشوند، هم از فرار روسای سازمان مجاهدین با برنامهریزی قبلی که نشان از رخنه افراد سازمان در بطن حکومت دارد.
به گفته بهتر، در فیلم از دشمن زبون، تضعیفشده و کودن خبری نیست، بلکه اتفاقا نیروهای سازمان مجاهدین همواره یک قدم جلوتر از این تیم امنیتی هستند و شکست پشت شکست و ناکامی است که خون آنها را به جوش میآورد و باعث میشود پیروزی نهایی و غلبه بر دشمن و مرگ یکی از روسای مهم سازمان، اهمیتی درخور یک عمل قهرمانانه پیدا کند و مرهمی بر ناکامیهای گذشته باشد.
«ماجرای نیمروز» فیلمی است که تلاش کرده با تکیه بر مستندات و یک خط دراماتیک حسابشده، یک دوران پرالتهاب را برای مخاطبی که آن دوران را تجربه کرده یا نکرده، یا چه بسا همذاتپنداری با دغدغه محوری آن ندارد، به شکلی همراهیبرانگیز به تصویر بکشد و او را به همذاتپنداری وادارد.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بازخوانی یک قتل از پیش طراحی شده/ نگاهی به مستند «ترور سرچشمه»
- مدیر کل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم توضیح داد؛ پرونده هیچ فیلمی برای همیشه بسته نیست/ چرا «شیشلیک» اکران نمیشود؟
- عذرخواهی تلوبیون درباره حاشیههای اکران آنلاین «درخت گردو»
- واکنش مهدویان به حذف نام فیلمش در «خندوانه»؛ این همان فیلمی است که نمیخواهند تماشایش کنید
- تنهاییِ یک مرد/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده» پروانه نمایش گرفت
- ردِ بو/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- وقتی همه چیز مبهم است/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پایبند به قواعد ژانر/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پاشنه آشیل؛ کار کردن با یک گروه ثابت/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- برشهایی بدون شتابزدگی/ نگاهی به تدوین فیلم «مرد بازنده»
- «مرد بازنده»، برنده است
- «مرد بازنده»، برگ برنده
- بازگشت به دوران اوج فیلمسازی/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- روز اول: یک فیلم ورزشیِ قابلِ قبول + اسپینآف گاندو!
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر