مراسم افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر شامگاه امروز در محل سینما فلسطین برگزار شد.
به گزرش سینماسینما، در این مراسم با حضور ابراهیم حاتمی کیا، رضا میرکریمی، شهاب اسفندیاری، رضا کیانیان و مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران (ناشر کتاب) از کتاب سه زبانه «دیده بان» به مناسبت نمایش نسخه مرمت شده فیلم «دیده بان»، رونمایی شد.
این کتاب مشتمل بر تحلیلی از سینمای ابراهیم حاتمی کیا با تمرکز بر سه فیلم «دیده‌بان»، «از کرخه تا راین» و «آژانس شیشه‌ای» است که در یک مجلد توسط انتشارات خانه هنرمندان ایران و با حمایت جشنواره جهانی فیلم فجر منتشر شده است. متن انگلیسی کتاب «دیده بان» توسط شهاب اسفندیاری عضو هیات علمی دانشگاه هنر تالیف شده است.
در ادامه برنامه‌های افتتاحیه با حضور دست‌اندرکاران جشنواره، هنرمندان و مردم در سالن شماره یک سینما فلسطین بعد از قرائت قرآن، کلیپی کوتاه درباره سیل‌های اخیر همراه با موسیقی زنده سنتی مناطق سیل‌زده برای حاضران پخش شد. در پایان این کلیپ شماره حساب هلال‌احمر برای دریافت کمک‌های مردمی اعلام شد. تیزر سیوهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر براساس فیلم «دونده» امیر نادری نیز پخش شد.
پس از آن، کلیپی از فیلم مرمت‌شده «دیده بان» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا با نمایش بخش‌هایی از نسخه قدیمی و صحبت‌های حاتمی‌کیا، اصغر پورهاجریان بازیگر و مدیر جلوه‌های ویژه «دیده‌بان»، احمد طالبی‌نژاد منتقد، مهرزاد دانش منتقد، سید محمد بهشتی مدیرعامل وقت بنیاد سینمایی فارابی، سعید قطبی‌زاده منتقد و آرش خوشخو منتقد درباره این فیلم پخش شد.
ابراهیم حاتمی‌کیا در این کلیپ درباره «دیده‌بان» گفت: من از جنگ به سینما آمدم. در آن فضا بودم و در آن فضا ذوب شده بودم و همان موقع متوجه شده بودم که باید دوربین را هم به دست بگیرم. «دیده‌بان» حاصل همه تجربه من از جنگ بود.
پس از پخش کلیپ، رضا کیانیان با حضور روی سن در سخنانی گفت: جشنواره جهانی فیلم فجر، جشنواره کم‌خرجی است؛ نه می‌خواهیم پرخرج‌ترش کنیم نه می‌توانیم ولی در این چهارسال اتفاقات ویژه‌ای در این جشنواره افتاده است. امسال ۱۶۰ فیلم نشان می‌دهیم که از شما دعوت می‌کنم همه این فیلم‌ها را ببیند، هرچند مطمئن هستم در طول هشت روز نمی‌توانید همه آنها را ببینید. ولی حتما ببینید چون در جای دیگری این فیلم‌ها را نمی‌توانید ببینید. بسیاری از آنها برای اولین بار است که در ایران نمایش داده می‌شوند.
وی افزود: امسال که جشنواره همزمان با نیمه شعبان است خیابان برادران مظفر را با همکاری شهرداری تهران تزیین کردیم، فیلم نشان می‌دهیم و موسیقی اجرا می‌شود. سعی داریم با کمک شهرداری در سال‌های دیگر هم این جشن‌ها را داشته باشیم. امیدوارم این گذر فرهنگی، جایی باشد برای اینکه لبخند به لب شما بیاورد و این برنامه ها ادامه یابد.
کیانیان با اشاره به بخش «فیلم‌های کلاسیک مرمت‌شده» بیان کرد: در همه جای دنیا فیلم‌هایی را که در حال نابود شدن است با کمک دیجیتال مرمت می کنند و ما هم در ایران فیلم ها را مرمت می کنیم. در سال های اخیر فیلم های مهمی از تاریخ سینمای ایران در این بخش مرمت شده و به نمایش درآمده است. اینجا لازم است که از فیلمخانه ملی ایران و خانم لادن طاهری مدیر فیلمخانه ایران بسیار تشکر کنم. وی در پایان صحبت هایش به موسیقی فیلم «دیده بان» ساخته ابراهیم حاتمی کیا اشاره کرد و گفت: جا دارد از محمد میرزمانی آهنگساز این فیلم تشکر کنیم.
هوشنگ گلمکانی منتقد سینما نیز در افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: هنوز در برخی نقاط کشور آب وجود دارد و مردم در گل‌ولای زندگی می‌کنند و ما به فکر آنها هستیم ولی همان پیام معروف عباس کیارستمی به یادمان می آید که «زندگی ادامه دارد». به هر حال اقدامی که جشنواره انجام داد و با سیل‌زدگان هم‌دردی کرد، قابل احترام است.
وی درباره فیلم «دیده‌بان» بیان کرد: ژانر که اصطلاح مناقشه برانگیزی در بین منتقدان است از غرب آمده است. برخی اوقات هم این اصطلاح به اشتباه به کارمی‌رود ولی به هر حال ژانر جنگی یک ژانر تثبیت شده در همه‌جای دنیاست.
این منتقد با اشاره به اینکه برخی از کشورها ژانر اختصاصی دارند مانند ژانر سامورایی، عنوان کرد: در مورد سینمای جنگ ایران، استفاده از عنوان «دفاع مقدس» بسیار مناسب است چون به وجه عارفانه آن دفاع اشاره می‌کند.
گلمکانی ادامه داد: فیلم‌های جنگی ایدئولوژیک غیرایرانی این وجه عارفانه سینمای جنگی ایران را ندارند بنابراین به کاربردن این اصطلاح بهترین توضیح برای فیلم دفاع مقدس است. «دیده‌بان»، «پرواز در شب» و اصولا ابراهیم حاتمی‌کیا و ملاقلی‌پور شروع‌کنندگان این نوع فیلم‌ها در سینمای ایران بودند. بی‌تردید چه فیلم‌های حاتمی‌کیا را دوست داشته باشیم یا دوست نداشته باشیم، او یکی از مهم‌ترین فیلمسازان سینمای ایران است.
این منتقد تاکید کرد: این فیلم مربوط به زمانی است که حاتمی‌کیا بیشتر فیلم می‌ساخت نه اینکه جنجال به پا کند! او در سال‌های اخیر از هر فرصتی برای جنجال استفاده می‌کند ولی من هنوز هم آن حاتمی‌کیا را بیشتر دوست دارم. می‌خواهم برادرانه به او توصیه کنم که فیلم‌هایش را بسازد، چون وقتی جنجال به پا می‌کند برای منتقدان قضاوت درباره فیلم‌هایش را سخت می‌کند. حتی برای دوستدارانش.
گلمکانی ضمن تشکر از«فیلمخانه ملی ایران» برای مرمت آثار سینمای ایران گفت: از فیلمخانه ملی بسیار تشکر می‌کنم که فیلم‌ها را مرمت می‌کند، البته از فیلم‌های قبل از انقلاب فقط فیلم «گاو» اجازه نمایش دارد و بقیه مورد توجه قرار نمی‌گیرند، انگار که اصلا وجود نداشته‌اند.
ابراهیم حاتمی کیا سخنران بعدی مراسم افتتاحیه جشنواره جهانی فیلم فجر با اشاره به پوستر فیلم «دیده‌بان» که روی سن به نمایش درآمده است، گفت: آن عکسی که روی پوستر می‌بینید برای سی سال پیش است که من جوان بودم ولی الان موهایم سفید شده است.
وی افزود: یک عده مرا از فیلم «از کرخه تا راین»، برخی از «مهاجر»، برخی از «آژانس شیشه‌ای» می‌شناسند و قبول دارند. «دیده‌بان» کسی است که دشمن را می‌بیند و دوست و همرزمش را از وجود دشمن آگاه می‌کند.
این نویسنده و کارگردان سینمای ایران عنوان کرد: من همیشه در زمان حال زیسته‌ام و به آنچه اتفاق افتاده واکنش نشان داده‌ام. زمانی که «دیده‌بان» را ساختم موج عقب‌نشینی‌ها شروع شده بود. فضایی که در این فیلم مطرح است، یعنی آن خط حامل یا احساس من به عنوان فیلمساز، نسبت به آن دوران است.
حاتمی‌کیا تاکید کرد: بخشی از جامعه نمی‌خواستند فیلم های مرا ببینند و از فیلم «از کرخه تا راین» بود که من شناخته شدم.
او ادامه داد: آن جوان ۲۷ ساله الان ۵۷ ساله است. در حال حاضر پدربزرگ هستم و مسایل دیگری برایم مساله است.
کارگردان سینمای دفاع مقدس ایران اضافه کرد: من هیچ‌وقت نمی‌نشینم فیلم‌های خودم را ببینم چون برایم بسیار عذاب‌آور است! از فیلمخانه ملی ایران بسیار متشکر هستم که این فیلم‌ها را مرمت می‌کند چون اگر این کار را نکند، بچه‌‌های ما وقتی نسخه های قدیمی این فیلم‌ها را می‌بینند فکر می‌کنند از دوران چارلی چاپلین عقب‌تر است چون فیلم‌های چاپلین شفاف‌تر و فوکوس‌تر از فیلم‌های ماست.
در پایان مراسم رضا کیانیان درباره فیلم «دیده بان» گفت: این فیلم اولین فیلم دفاع مقدس ایرانی بود که به جشنواره‌های خارجی رفت.
او همچنین از خواننده موسیقی زنده در مراسم یاد کرد و توضیح داد: نام هنرمندی که موسیقی سنتی برایمان اجرا کرد طالبی بود. ای کاش موسیقی خراسانی هم اجرا می کردید!
پیش از آغاز رسمی افتتاحیه جشنواره جهانی فیلم فجر تفاهمنامه ای به امضا رسید که به موجب این تفاهمنامه، جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان «سفیر مهربانی» در حوزه بلایای طبیعی معرفی شد که بنا بر آن، ضمن معرفی هلال احمر ایران در محافل سینمایی از طریق نمایش آثار تصویری مرتبط ، از سال آینده نیز توجه ویژه ای در انتخاب و نمایش فیلم های خارجی با موضوعات مرتبط در جشنواره جهانی داشته باشد و از این طریق به تبادل تجربیات بشری در مواجهه با بلایای طبیعی بپردازد.
همچنین رضا کیانیان پیش از بربدن کیک افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در سخنانی ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: جشنواره ما، جشنواره ساده ای است و امیدوارم شما آنرا دوست داشته باشید.
وی افزود: همانطور که می دانید تمامی عواید فروش بلیت و محصولات فرهنگی این دوره جشنواره به هموطنان سیل زده اختصاص می یابد.
کیانیان در پایان صحبت هایش تاکید کرد: دل ما با همه هموطنان سیل زده مان در خوزستان، لرستان، شمال کشور و .. . است. ما به یاد شما هستیم.