سینماسینما، محمد حقیقت

پیش گفتار

۱– هنگامی که فیلم ماریا در جشنواره توکیو بنمایش درآمد، علاقه‌مند شدم آن‌را ببینم. از دفتر پخش بین‌المللی آن، الی فیلم، درخواست کردم آن‌را در اختیارم بگذارد که از لطف خانم الهه نوبخت سپاسگزارم.

اولین ساخته بلند این کارگردان جوان، نشان از تعدد سینماگران جوان و نوظهور ایران می‌دهد که باعث خوشحالی است. در یک کلام، این کارگردان با همین اولین اثرش نشان می‌دهد که سناریو نویسی، میزانسن، هدایت بازیگران و… را به خوبی می‌داند. 

۲– مهدی اصغری ازغدی، متولد ۱۲ مرداد  سال ۱۳۷۴ در مشهد است. او ابتدا در رشته ریاضی و زبان انگلیسی تحصیل کرده است اما در نهایت تحصیلات تخصصی‌اش را در رشتهٔ کارگردانی سینما در مقطع کارشناسی انجام داده و با درجه بالایی از دانشگاه هنر تهران به پایان رسانده است. پایان نامه دانشگاهی‌اش درباره ژانرهای سینمایی و تلفیق‌های ژانری است. ضمن آنکه تجربهٔ تحصیل در دوره‌های عملی فیلم‌سازی خارج از ایران و تجربهٔ همکاری مشترک در اولین تجربه ساخت فیلم سینمایی‌اش را در سینمای لبنان داشته است. برخی ویدئوهای آموزشی او در زمینه کارگردانی از پر بازدیدترین ویدئوهای آموزش فیلمسازی در ایران است که در صفحه آموزشگاه کلاس هنر منتشر شده است. به گفته خود فیلمساز ششصد دانشجو کلاس‌های او را دنبال می‌کنند. از دیگر فعالیت‌های او نگارش نقد بر فیلم‌های سینمایی و مدیریت هنری مؤسسه فرهنگی و هنری زیتون سبز آفتاب هشتم است. ضمن آنکه تهیه‌کنندگی چندین فیلم کوتاه را نیز انجام داده، مجموعهٔ داستان کوتاه و رمان دق مرگ از جمله کتاب‌های او در حوزهٔ ادبیات داستانی است. برخی کتاب‌های داستانش در جشنواره‌های داستان‌نویسی نیز تقدیر شده‌اند.

۳٫ گفتگو با کارگردان از طریق اسکایپ بین تهران و پاریس انجام گرفته است

تحصیلات اولیه تو کجا بود؟

 تحصیلاتم در مشهد بود، در شانزده سالگی در دوره دبیرستان یک کتاب شامل مجموعه داستان چاپ کردم که برنده جایزه شد. رشته اولم ریاضیات بود و دانش آموز برتر این رشته به حساب می‌آمدم. 

موضوع داستان‌هایت چه بود؟

حال و هوای اجتماعی و سیاسی داشت. مثلا یکی از داستانها از زبان یک مجسمه بود که در کاخ رئیس جمهوری قرار دارد، خودش نمی‌دانست که مجسمه رئیس جمهور است. این کتاب توسط نشر افروز در تهران به چاپ رسید. بعدا از هجده سالگی به تهران رفتم و با رتبه خوبی وارد دانشگاه هنر، بخش سینما و تئاتر شدم.

چه مدتی این دوره طول کشید؟

چهار سال کارشناسی طول کشید و بعدا جزو کارشناسان ارشد شدم. بعدا با یکی از دوستان که تدوینگر فیلم من است یک آموزشگاه سینمایی به راه انداختیم که چند سالی است که فعالیت دارد.

قبل از فیلم بلند ماریا، آیا دستیار کارگردان بودی؟ فیلم‌های کوتاهی ساخته بودی؟

نه، دستیار به شکلی که معمول است، نبودم. در اصل دو فیلم کوتاه ساختم که موضوع آنها اجتماعی بود که حال و هوایش نزدیک به همین اولین فیلم بلندم است. همواره دوست دارم در فیلم‌هایم ترکیبی از ژانرهای مختلف سینمائی وجود داشته باشد. یکی از آنها «کارخانه رو به ورشکستگی» به مدت بیست دقیقه و دیگری «عاشق وحشی» به مدت ده دقیقه، است که هر دو فیلم را با هزینه شخصی ساختم.

سینما را به طور عملی کجا یاد گرفتی؟

با ساختن فیلم‌های کوتاه و آموخته‌هایم در دانشگاه. جدا از این هفته‌ای چندین کتاب می‌خوانم و کلی فیلم می‌بینم. بعصی از فیلم‌ها را شاید بالای صد بار دیده‌ام. 

از کتاب‌هایی که اخیرا خوانده‌ای کدام یک جالب‌تر بودند؟ ایرانی بودند، یا خارجی؟

 کتاب‌های ترجمه شده، از نویسندگان مختلف بوده‌اند. از بین ایرانی‌ها، آثار مهدی یزدانی خرم، از قدیمی‌ها صادق هدایت و صادق چوبک و غیره. باید بگویم که با خواندن آثار هدایت عاشق داستان نویسی شدم. در مورد فیلم‌هایی که دیده‌ام جدا از فیلم‌های قدیمی، از هیچکاک، آنتونیونی وغیره که بسیار از آنها یاد می‌گیرم، آثاری که در جشنواره‌های جهانی مطرح شده‌اند را می‌بینم. اخیرا هم بیشتر فیلم‌های کوریدا، فیلمساز ژاپنی را چند بار دیده‌ام. دارم روی سناریو جدیدی کار می‌کنم که دیدن آثار این فیلمساز برایم جالب شده است. معمولا برای نوشتن سراغ سینمای شرق می‌روم که  کمک بگیرم. باید اضافه کنم که از وقایع عادی پیرامون خودم هم الهام می‌گیرم.

درباره همین اولین فیلم بلند خود، ماریا، صحبت کنیم. ایده اولیه از کجا گرفته شد؟ و آیا تحقیقی هم درباره آن خانواده کرده بودی که سناریو‌ات را درباره آنها نوشتی؟

 دوستی دارم که فیلم کوتاهی درباره یک خانم کرد که بسیار سنتی بود و بچه هم داشت ساخته بود. این خانم، بازیگر فیلمی بود که موضوعش درباره یک روسپی خیابانی بود. او بعدا سخت دچار مشکل شده بود. خانواده این زن، فیلم را در فضای مجازی دیده بودند و می‌خواستند او را بکشند، وی به ترکیه فرار کرد و ماجراهایی پیش آمد. ماجرای این داستان در ذهن من مانده بود، سناریو ماریا را بنوعی از این واقعه الهام گرفتم. البته فیلم من در رابطه با درگیری سینما و زندگی روزانه است، این موضوع به من نزدیک بود چون خودم مدرس فیلم و سینما هستم. باید بگویم که پایان نامه دانشکده‌ام هم بر همین موضوع تلفیق سینما و زندگی متمرکز شده بود.

 برای نوشتن سناریو ماریا چقدر وقت صرف شد؟

 مجموعا فکر کنم ۸ ماه طول کشید. 

 اسم فیلم ماریا است، علت انتخاب این عنوان چه بود؟ چون در ایران ماریا نداریم، درست است؟

 این دختر که اصلیت بلوچی دارد و از خانواده سنتی است برای بازی در فیلم یک اسم مستعار انتخاب می‌کند، بخاطر پاک بودنش اسم ماریا که همان مریم مقدس است را انتخاب کردم. شخصیت فیلم هم شخص پاکی بود که به وی اتهام ناگواری زده شد، در اینجا مایل بودم بنوعی تداعی این مسئله بشود. ماریا دختری است که همه دارند درباره‌اش حرف‌های ناشایست می‌زنند.

درباره مدل ساختاری سناریو ماریا می‌توان گفت که نزدیک به فیلم‌های اصغر فرهادی است، که خیلی دلواپس تماشاگرش است که نکند، متوجه ریز ریز ماجرا نشده باشد، البته بلافاصله اضافه کنم که برای فیلم اول، بسیار خوب و هوشمندانه نوشته شده و کار شده است و تبریک می‌گویم.

ممنون.

 آیا می‌توانی کمی درباره سوژه فیلم بعدی، اگر موافق باشی، صحبت کنی؟

درباره یک خانواده است که چند سالی است وضع مالی آنها بسیار بد شده، پدر خانواده با بالا رفتن سن، برای اینکه فرزندان از این وضعیت ناگوار رهائی پیدا کنند یک وصیت نامه غیر متعارف برای آنها بجا می‌گذارد و ادامه داستان. در این فیلم نیز تاثیرات سینمایی در طول داستان دیده می‌شود.

 با آروزی موفقیت و نمایش فیلم ماریا در فرانسه، این فیلم شایستگی بسیار برای پخش در کشورهای خارج  و بویژه در فرانسه را دارد.

۴٫ خلاصه داستان :

ماریا دختری جوان اهل شهرستان که علاقه‌مند به بازیگری در سینما بوده، برای تمرین نقش، یک روسپی خیابانگرد را بازی می‌کند. این کلیپ بدون اطلاع او در شبکه‌های مجازی به اشتباه پخش شده که زندگی او و گروه فیلمسازی را وارد یک معمای پیچیده می‌کند.

فیلم سینمایی «ماریا» با بازی صابر ابر، پانته آ پناهی‌ها، حسین محجوب، محمد صدیقی‌مهر به عنوان چهره‌های شناخته شده و با معرفی ۲ چهره تازه به سینما با نام‌های کامیاب گرانمایه و مهشید خدادی ساخته شده است.

۵٫ مشخصات فیلم:

  نویسنده و کارگردان: مهدی اصغری ازغدی، تهیه‌کننده: علی لدنی، مدیر فیلمبرداری: داوود ملک حسینی، سرپرست گروه فیلمبرداری و طراح نور: محمد نصیری، تدوین: الناز عبادالهی، طراح چهره پردازی: مهدی صیاد، طراحی صدا: بهمن اردلان، صدابرداری: حسن کرامت فر، حامد حسین‌زاده، برنامه‌ریز و منشی صحنه: الناز عبادالهی، آهنگساز: حامد ثابت، طراح صحنه: امید اکبری، طراح لباس: سامره جوانمرد، مدیرتولید: محمدرضا خیری، کامیاب محرابی، دستیار اول: علی نعمتی، عکاس: بهرام خسروجردی، جلوه‌های ویژه کامپیوتری: امین انتشاری، اصلاح رنگ و نور: فرهاد قدسی، جلوه‌های ویژه میدانی: حمید رسولیان، سایر بازیگران: نکیسا نوری، سجاد رضایی، صادق سهرابی، محمدعلی حسینعلی پور، مصطفی اکبر، ٫نرگس باغکی و بازیگران کودک: حسن و حسین نصرتی، گروه فیلمبرداری: سجاد کریمی، مهرداد نوروزی، یاشار ثمنی، محسن آزادی، محمد ریوند.