علیرضا تابش گفت: بنیاد سینمایی فارابی یک نهاد فرهنگی است ولی عده‌ای تصورشان این است که عابربانک است. عده‌ای فهم و تلقی‌شان از بنیاد فارابی این است که اینجا یک عابر بانک است که می‌رویم و رقمی برمی‌داریم و کارخودمان را می‌کنیم. نه؛ اینجا یک نهاد فرهنگی است و ما با اهالی فرهنگ و هنر سر و کار داریم. اگر هم از تولیدات سینمایی و فرهنگی حمایتی می‌کنیم، در بستر یک گفتمان همدلانه و شفاف این گفت‌وگوها و حمایت‌ها انجام می‌شود.
به گزارش سینماسینما، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی همزمان با هفته‌ی دولت از عملکرد دو ساله‌اش در این بنیاد سینمایی گفت، به برخی حواشی پاسخ داد و از اقداماتی که در راستای چابک‌سازی و کوچک‌سازی این بنیاد،انجام داده، سخن گفت.
حدود دو سال از حضور شما در بنیاد فارابی می‌گذرد. بانیان فارابی آن را به این امید تأسیس کردند که روزی نیازی به آن نباشد. آقای ایوبی هم کوچک‌سازی فارابی را مطرح کردند؛ فکر می‌کنید به این هدف رسیده‌اید؟
من از بهمن ۹۳ به بنیاد سینمایی فارابی آمدم. چابک‌سازی و کوچک‌سازی از اولین موضوعاتی است که در ملاقات من با آقایان ایوبی و جنتی مطرح شد و از چهار پنج برنامه‌ی شاخص مورد تأکید در آغاز راه بود. آرزوی اغلب مدیران پیشین فارابی هم این مهم بوده، ولی این آرزو در عمل برآورده نشده بود و خوشحالم که با حضور هیات عامل جدید در بنیاد سینمایی فارابی، هم کوچک‌سازی به معنای نوسازی و بهسازی در محیط اداری اتفاق افتاد و هم در بحث تجهیزات فنی سینمایی.
فارابی سال گذشته اعلام کرد که طبق سیاست‌های ابلاغی از سوی سازمان سینمایی، قصد دارد این بخش را کوچک‌سازی و برون سپاری کند. در بُعد نیروی انسانی هم موفق شدیم در سال ۹۴ با یک شیب ملایم و توافقی که با همکاران در آستانه‌ی بازنشستگی داشتیم، تعداد قابل توجهی برای سال اول به افتخار بازنشستگی نائل شدند و روند خیلی همدلانه‌ای بود که از همه‌ی همکاران هم تشکر می‌کنم.
و در بُعد تجهیزات فنی؟
در بُعد تجهیزات فنی بنیاد فارابی، طبق قوانین و ضوابط موجود در بنیاد، بخشی از اموالی را که متعلق به دولت و سازمان سینمایی بود و به امانت در بنیاد فارابی گذاشته شده بود، سال گذشته با طی تشریفات اداری به سازمان سینمایی بازگشت دادیم. آن بخش از اموال را هم که متعلق به بنیاد سینمایی فارابی بود، در چند سرفصل کلی ارزشیابی و طبقه‌بندی شد، دسته‌ای به ۱۰ دفتر انجمن سینمای جوانان ایران در استان‌ها ارسال شد. این‌ها وسایلی بودند که بیشتر برای هنرجویان انجمن و فیلمسازی کوتاه، جنبه‌های آموزشی داشت و کاربرد کمتری در سینمای حرفه‌ای داشتند. تعداد معدودی – کمتر از چهار پنج درصد از تجهیزات بنیاد سینمایی فارابی- که خیلی تخصصی و خاص بود و مدیریت بهره‌برداری و نگهداری خاصی نیز داشتند، به تنها شرکت تولید کننده‌ی تجهیزات سینمایی در جمهوری اسلامی ایران و خاورمیانه فروخته و پول آن هم دریافت شد. آن شرکت هم تجهیزات خریداری شده را در مدت کوتاهی از هم باز کرده و در حال بازسازی و تعمیرات و نمونه سازی آن‌هاست. این بخش هم الان توسط آن شرکت برای پشتیبانی فنی سینمای ایران استفاده می‌شود و گروه‌های فیلمسازی می‌توانند از آن استفاده کنند.
بخش دیگری از تجهیزات فارابی هم قانوناً به مزایده گذاشته شد. این تصمیمات و روندها با نگاه کارشناسی و مشورت متخصصان این حوزه بوده است. نوبت اول مزایده در جراید کثیرالانتشار هم اعلام رسمی شد و همان آگهی مزایده هم برای دفاتر تجهیزات فنی سینما و فعالان بخش خصوصی ارسال شد تا مطلع باشند، متقاضیان در مرداد ماه برای بازدید و انتخاب تجهیزات به انبار تجهیزات فارابی آمدند و پس از بازدید، نیازها و قیمت پیشنهادی را اعلام کردند و مزایده با طی تشریفات قانونی برگزار شد. در نوبت اول مزایده تعدادی از وسایل و تجهیزات واگذار شد و باقی تجهیزات در مزایده اول متقاضی نداشت که همچنان در اختیار فارابی است. با این روند از سال گذشته تاکنون بخش پشتیبانی فنی و تجهیزات سینمایی، در فارابی کوچک‌سازی شده است. گزارش این اقدامات را هم در چند جلسه‌ی هیئت امنا ارائه دادیم تا اعضا در جریان روند کار قرار بگیرند.
به هر حال این تصمیم در دوره ما عملیاتی شد، سال‌هاست که از زوایای مختلف این بحث مطرح می‌شود که این فعالیت فارابی مصداق تصدی‌گری است و این فعالیت موازی کاری است و بهتر است فارابی در این حوزه فعالیت خود را تعطیل کند، هرچند مدیران سابق فارابی در اصلِ این موضوع بحثی نداشتند ولی اجرای آن همیشه به تاخیر افتاده بود. سرانجام این تصمیم مهم عملیاتی شد و آن قول‌ها و وعده‌هایی که مدیران قبلی بنیاد فارابی درباره کوچک سازی و برون سپاری می‌دادند، در سال ۹۴ و ۹۵ شاهد انجام آن هستیم.
دوربین‌های فارابی هم که همیشه فیلمسازان برای آنها باید در صف می‌ماندند، فروخته شد؟
اولا دوربین‌های فارابی با توجه به تغییرات تکنولوژی سینما، کارآیی و کاربرد خود را از دست داده است، یعنی در سه، چهار سال گذشته هیچ فیلمی با دوربین‌های بنیاد فارابی تهیه نشده است و با توجه به حذف نگاتیو از صنعت سینما دیگر دوربین‌های ۳۵ میلیمتری که همه ظرفیت فارابی است دیگر مصرف ندارد یا مثلا وسایل حرکتی و حتی نوری هم تکنولوژی نور متفاوت شده است، همچنین تغییر در تکنولوژی دوربین، مصرف چراغ‌های نورپردازی را تغییر داده است، در نتیجه ظرفیت فارابی رفته رفته کارآیی خود را از دست داده است، الان ما در زمینه وسایل حرکتی سینما در کشور خودکفا هستیم مثل همین وسایل که در موسسه پیروز گستر تولید می‌شود. با سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، اکنون تامین کننده اصلی سازه‌های پشتیبانی فنی سینمای ایران بخش خصوصی است، اقدامات فارابی در سال ۹۴ و ۹۵ ناظر بر تکمیل این سیاست بوده است.
روشن‌تر بگوئید؛ کدام سیاست‌ها؟
سیاست اصلی فارابی این است که با بخش خصوصی به رقابت نپردازد بلکه حمایت‌ها را روزآمد کند. زمانی در دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ حمایت‌های فارابی باید در بخش فنی بصورت مستقیم انجام می‌شد، چون نیاز روز سینمای کشور در آن برهه تجهیزات فنی بود، ولی در سال‌های گذشته بخش خصوصی رشد خوبی در این زمینه داشته و دفاتر فنی فعالیت خیلی خوبی دارند و آرام آرام باید بنیاد فارابی وظایف تصدی‌گری خودش را به بخش خصوصی سینما واگذار کند و از این نوع فعالیت‌ها فاصله بگیرد. البته حمایت‌های فارابی سر جای خودش هست و فقط شیوه‌ها و شکل آن تغییر می‌کند و روزآمد می‌شود. امیدواریم در بخش تجهیزات فنی در سال جاری تغییر و تحولی را که مد نظر است شاهد باشیم.
شیوه‌های حمایتی فارابی در بحث وام‌هایی که به پروژه‌ها می‌داد تغییری کرده است؟
بله. باید اذعان کنم در این دوره، تولید سینمای کودک و نوجوان احیا شد. ما شاهد توقف تولید این گونه سینمایی بودیم، اما همین الان بیش از ۱۰ فیلم کودک آماده‌ی حضور در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودک است؛ با نگاهی گذرا به کارنامه‌ی حمایتی بنیاد سینمایی فارابی خوشبختانه می‌بینیم که در حمایت از تولیدات شاهد تنوع ژانرها بودیم. فیلم‌های اجتماعی، انقلاب، طنز، کودک و نوجوان و فیلم‌های متنوع دیگری را پس از ارزیابی کیفیت فیلمنامه‌هایشان حمایت کردیم و مقدمات شرایط اکران فیلم‌های کودک و نوجوان در همین دوره فراهم شده است. کار نوآورانه‌ی دیگری که در این دوره انجام شد برگزاری نخستین المپیاد فیلمسازی نوجوانان ایران بود که سال گذشته به عنوان یک رویداد جدید سینمایی اجرا شد.
بنیاد فارابی در سال گذشته با تنگناهای مالی مواجه شد،خوشحالم این را اعلام کنم که علی‌رغم وجود تنگناهای مالی، فارابی موفق شد از ۴۳ فیلم سینمایی حمایت کند.
در روزگاری به سر می‌بریم که سینما هم در فرم و هم در ساختار پوست انداخته و نسل نویی از سینماگران وارد عرصه‌ی تولید شده‌اند و در جذب مخاطب و حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی توفیقات نسبتاً خوبی کسب کرده‌اند. هم سازمان سینمایی و هم بنیاد فارابی در این دوره نقش حمایتی خود را برای فیلمسازان جوان و فیلم اولی‌ها ایفا کرده‌اند. سال گذشته در بنیاد فارابی موفق شدیم از ۱۸ فیلم سینمایی که کار اول کارگردانان‌شان بود حمایت کنیم و این چشم‌انداز خوبی را نشان می‌دهد.
از طرفی در حمایت از تولیدات سینمایی تلاش کردیم با دغدغه‌هایی که مقام معظم رهبری، دولت و مراجع فرهنگی در حوزه‌ی فرهنگ دارند، همسو باشیم و تلاش کنیم خروجی حمایت‌ها چیزی – که در جشنواره‌ی فجر دیده می‌شود یا بعدها اکران عمومی می‌شود- با موضوعاتی مثل تحکیم خانواده، اقتصاد مقاومتی و مسائل اجتماعی متناسب باشد و به نوعی غیر از کمیت فیلم‌ها، از کیفیت آثار سینمایی مراقبت کنیم.
عده‌ای می‌گویند مأموریت‌های فارابی کم شده است، درحالی‌که متناسب با شرایط روز برخی ماموریت‌ها اضافه هم شده است. چابک‌سازی بنیاد فارابی در دستور کار جدی قرار گرفته و موازی با آن کارها و رویکردهای جدید را هم تعریف کرده‌ایم که خوشبختانه بخشی از آن در مدت اخیر، به ثمر نشسته است.
میزان این حمایت‌ها چقدر است؟
تنوع و تفاوت در میزان حمایت‌ها وجود دارد. با وجود تنگناهای مالی خوشبختانه با همدلی و مفاهمه‌ای که بین ما و مخاطبان فارابی یعنی تهیه‌کنندگان و کارگردانان وجود دارد، آنها شرایط ما را درک می‌کنند و موفق شدیم به سختی ولی با شیرینی در سال ۹۴ از ۴۳ فیلم سینمایی حمایت کنیم.
خوشبختانه تولید آثار سینمایی توسط بخش خصوصی رونق خوبی دارد و درصد قابل توجهی از آثار سینمایی بدون اخذ حمایت از فارابی تولید می‌شوند که برخی از این آثار، فیلم‌های ارزشمندی هستند. بنیاد فارابی در عین حال که نگاهی به حرفه‌ای‌های سینما دارد، دست جوانان فیلمساز را هم در حد توان خود گرفته و از کارگردانان جوان حمایت کرده است. در شوراهای فارابی شفافیت و صراحت وچود دارد و سینماگران در عمل با این رویه روبرو هستند، همواره سعی می‌شود، جلسات و تفاهمات بر مدار گفت‌وگو و تعامل با اهالی سینما باشد.
از سال ۱۳۹۲ بنیاد فارابی نحوه و شکل حمایت‌ها و اسامی حمایت‌گیرندگان را، در پایان هر فصل در وب‌سایت فارابی منتشر می‌کند که این کار از زمستان ۹۲ انجام شد و این اطلاع‌رسانی تداوم دارد تا اهالی سینما و رسانه‌ها بدانند فارابی از چه کسانی حمایت می‌کند. این نیز رویه‌ای است که در دوره‌های قبلی مدیریت فارابی، شاهد آن نبودیم اما سه سالی است که اجرا می‌شود.
در دوره‌ی جدید، ضمن اینکه برای حمایت از تولید آثار دغدغه داریم، برای نحوه پخش، اکران و عرضه این آثار هم تلاش و برنامه‌ریزی می‌کنیم. در حوزه انتشارات همّ‌وغم من و همکارانم در دوره‌ی جدید این بوده که کتابی بی‌جهت و بدون نیازسنجی چاپ نشود و این کتاب‌ها از فرط عدم تقاضا، ناگزیر از هزینه‌های بالای انبارداری خمیر نشود، اتفاقی که متاسفانه سال‌های قبل شاهد آن بوده‌ایم.
و در دوره شما این چرخه چگونه چرخید؟
تلاش‌مان این بوده که از فیلم‌هایی حمایت کنیم که مثل ۴۶ فیلم کودک و نوجوان که در انبار فارابی مانده و فرصت و شانسی برای اکران نیافته‌اند، دچار آسیب نشوند. این یک تمرین است برای تغییرات جدی در سیاست‌ها و خط مشی‌های فارابی. شاید ساده‌ترین کار این باشد که سناریو بیاید در فارابی و بنیاد به خوش‌آمد کسی و یا رساندن فیلم به جشنواره آن فیلمنامه را تصویب کند و وامی بدهیم و اصلاً نگران سرنوشت اکرانش هم نباشیم. در دوسال گذشته تلاش کردیم بلافاصله بعد از اتمام مراحل فنی تولید فیلم‌ها، مراقبت کنیم که این فیلم دست کدام پخش‌کننده است. می‌دانید اغلب این فیلم‌ها از فارابی وام می‌گیرند و برخی می‌توانند بگویند فارابی به ما وام می‌دهد و چه کار به پخش فیلم دارد؟! اما ما نگران رسیدن فیلم به دست مخاطب هستیم. با تهیه‌کننده و مالکان فیلم‌ها در تماس و تا پایان تولید پی‌گیر پخش و اکران آثار هستیم.
در حوزه‌ی پژوهشی و انتشارات هم از سال گذشته شورایی تشکیل شد که کار آن شورا رصد کردن نیازهای پژوهشی، فرهنگی و انتشاراتی فارابی است، تا بی‌گدار به آب نزنیم و هر کتابی را چاپ نکنیم و نیاز واقعی دانشجویان و مخاطبان سینما را بررسی کنیم. فصل‌نامه‌ها و کتاب‌ها در این شورا بررسی می‌شوند و امتیاز می‌گیرند. سعی کردیم کارها در این دوره محصول خرد جمعی باشد.
پخش فیلم فارابی دوباره راه‌اندازی شده است؟ گویا تهیه‌کننده‌ی فیلم «امکان مینا» از نحوه‌ی پخش فیلم راضی نیست.
پخش فیلم دوباره راه‌اندازی نشده بلکه شرایط ابتدایی برای بهتر دیده شدن فیلم‌ها مهیا شده است، «امکان مینا» فیلم متفاوتی است. فیلم ملودرامِ اجتماعیِ عاشقانه‌ای که قصه‌اش در بستر تاریخی خاصی پیش می‌رود و اتفاقاتی در داستان می‌افتد که شاید مثل بقیه‌ی فیلم‌های اجتماعی ایران که مسائل روز را مطرح می‌کنند نباشد، ولی ما به لحاظ تبلیغی آنچه واقعاً در توان‌مان بوده –گرفتن تیزر از تلویزیون، که نسبتاً با ما خوب همکاری کردند، بیلبوردهای شهری، کار در فضای مجازی و… انجام دادیم و بقیه‌اش به تعداد سینماها و مخاطبان برمی‌گردد.
اولویت شما برای مشارکت در تولید چیست؟ به عنوان یک مدیر سینمایی اگر فیلمنامه‌ای از کارگردانی سرشناس به دست شما برسد که بدانید مخاطب برای دیدن آن به سینما نمی‌رود، روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنید یا نه؟
برخی از آثار سینمایی از نظر استراتژیک تولیدشان برای ما مهم است و این را کتمان نمی‌کنیم. فیلم «سیانور» هیچ ربطی به فارابی نداشت اما به عنوان یک مدیر سینمایی برای کمک به این فیلم از هیچ تلاشی فروگذار نکردم. چون اعتقاد قلبیِ راسخ من بود که فیلم‌هایی مثل «سیانور» و «امکان مینا» و «نفس» باید در کشور ما تولید شوند و حضورشان در سبد فرهنگی و سینمایی کشور لازم و ضروری است. اما در کنار این نگاه استراتژیک، در شوراهای فارابی راجع به اینکه فلان فیلم چه میزان امکان جذب مخاطب را دارد هم بحث می‌شود. ضمن اینکه برخی از موضوعات برای ما ارزش و اولویت است. تفاوت ما با تهیه‌کنندگان و تولیدکنندگان بخش خصوصی در همین جاهاست که فیلمی مثل «رستاخیز» یا «محمد رسول الله(ص)» را که فیلم‌های ارزشمندی هستند و به نوعی میراث فرهنگی سینمای ما محسوب می‌شوند حمایت کنیم. وقتی سال‌های بعد برمی‌گردیم و به کارنامه گذشته نگاه کنیم احساس می‌کنیم اگر این فیلم‌ها نبود، سینمای ایران آثار مهمی را کم داشت.
بعضی جاها سرمایه‌گذاری ما روی این موضوعات بوده و هست. ولی یک چیز را ما دقت کردیم؛ فراموش نکنید که در سال‌های نه‌چندان دور فارابی سرگرم تولید صرفاً چند فیلم پر هزینه می‌شد. ما در کنار توجه به یکی دو موضوع استراتژیک، به چهل فیلم دیگر هم توجه کردیم و ژانرهای متنوع دیگر، مثل موضوعات اجتماعی، دینی، خانوادگی، طنز، کودک و نوجوان را هم حمایت کردیم تا حمایت‌ها صرفاً به یک سمت و سو نرود. شاید برای یک مدیر سینمایی راحت‌تر باشد که در سال پنج فیلم تولید کند و به هر کدام هم چند میلیارد تومان پول تزریق کند و بعد بنشیند و ببیند چطور می‌شود! در این دوره چنین سیاستی در فارابی اتخاذ نشد. در دوره‌ی جدید با توجه به سیاستگذاری انجام شده و البته شرایط اقتصادی کشور و توان مالی فیلمسازان بخش خصوصی، بنیاد فارابی از سرمایه‌گذاری روی صرفا فیلم‌های پرهزینه فاصله گرفت و بودجه‌ای را که دارد بین فیلم‌های بیشتری توزیع می‌کند. در فهرست حمایت‌های فارابی تنوع وجود دارد بین آنها جوان‌هایی هم بودند که تجربه کردند و فارابی این فرصت را فراهم کرده تا کسی که فیلمنامه قابل قبول و استعداد داشته و خودش توان کارگردانی یک فیلم اول را دارد، فیلمش را بسازد.
فیلم زنده‌یاد ایرج کریمی که پارسال هم در جشنواره فجر سیمرغ گرفت، حمایت فارابی را داشت و الان هم در هنر و تجربه اکران شده است. اگر چه مخاطب این فیلم مخاطب خاص است، اما فارابی این فرصت و امکان را به زنده یاد ایرج کریمی داد که به عنوان یک کارگردان مستقل فیلمش را بسازد. در کل فارابی سعی کرده این تعادل در حمایت‌ها حفظ شود و فقط به سمت حمایت از تولیدات تجربی و یا تولیدات پرهزینه نرود.
تولیدات تازه‌ی فارابی را در جشنواره‌ی فجر می‌بینیم؟
بله بخش عمده‌ی آنها را در جشنواره می‌بینیم. پارسال فیلم‌های زیادی در فجر ملی داشتیم و شش فیلم هم در فجر بین‌الملل. امسال هم به همین میزان یا بیشتر به این دو جشنواره فیلم برسانیم. هیچکدام از این فیلم‌ها هم سرمایه‌گذاری صددرصدی نیست. زمانی در فارابی چند میلیارد اختصاص می‌دادند به یک فیلم، اما الان دیگر از آن خبرها نیست و اصلاً این هزینه‌ها در توان فارابی نیست.
فکر می کنید جشنواره‌ی کودک و نوجوان که امور اجرایی آن در اصفهان انجام می‌شود و قرار است در دی‌ماه برگزار شود، می‌تواند جشنواره‌ی پرباری باشد؟
دو سال است که با دوستان در اصفهان در حال مذاکره هستیم. سال گذشته این مذاکره به دلایلی به نتیجه نرسید و جشنواره فیلم نوجوان در همدان برگزار شد. به تازگی تفاهم‌نامه با شهرداری اصفهان به سرانجام رسید و شهردار اصفهان ، آقای دکتر ایوبی و من آن را امضا کردیم. بعد از این منتظریم دبیر انتخاب شود و سکان هدایت جشنواره را به دست بگیرد. در حال حاضر نمی‌توانم درباره‌ی برنامه‌های آینده‌ی دبیر جشنواره صحبت کنم.باید منتظر انتخاب و انتصاب دبیر جشنواره بود. اما چیزی که در توان فارابی بوده و به اجرای آن متعهد است، احیای تولیدات سینمایی کودک و نوجوان است که خوشبختانه توانستیم امسال سال نسبتاً پرفیلمی در این حوزه داشته باشیم که طبعاً بخشی از این‌ها به جشنواره راه پیدا می‌کنند. ما در بخش ملی و بین‌الملل جشنواره کودک از نظر تأمین محتوای جشنواره کار تخصصی خود را کرده‌ایم و منتظر نبودیم که مشخص شود چه شهری میزبان جشنواره است. جشنواره فیلم کودک دبیرخانه‌ای در شهر اصفهان خواهد داشت و امیدواریم با برنامه‌ریزی دقیق و سازماندهی فعالیت داوطلبانه‌ی اهالی سینما و مسئولان فرهنگی اصفهان، شاهد یک جشنواره‌ی آبرومند باشیم.
تصمیم گیرنده‌ی اصلی جشنواره کیست؟
یک شورای عالی برای سیاستگذاری پیش‌بینی شده است که از اعضای شورای راهبردی سینمای کودک و نوجوان ، مدیران اصفهان، سازمان سینمایی، فارابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان و … در آن عضویت دارند. مجموعه‌ی این افراد تحت اشراف شورای عالی سیاستگذاری جشنواره، برنامه‌ریزی‌های کلان را انجام می‌دهند و دبیر جشنواره هم عضو آن شورای عالی است و نهایتاً دبیر جشنواره است که باید جزئیات برنامه‌ها را اعلام کند. ما از نظر کیفیت آثار داخلی و خارجی مطلقاً نگرانی نداریم. مسائل اجرایی ،برنامه‌های جنبی و این مسائل را دبیر جشنواره باید برنامه‌ریزی و اعلام کند.
زمان برگزاری جشنواره در دی‌ماه زمان مناسبی است؟
به دلیل تقارن ماه محرم با مهرماه این تغییر زمانی ضروری تشخیص داده شد، راجع به زمان برگزاری شورای عالی سیاستگذاری تصمیم‌گیری خواهد کرد.
در آذرماه هم جشنواره سینماحقیقت را داریم!
بله، اما بعد از جشنواره سینماحقیقت می‌شود برنامه‌ریزی کرد که جشنواره‌های سینمایی تداخل نداشته باشند.
همچنان جشنواره کودک و نوجوان از هم جداست؟
بله. امسال جشنواره‌ی فیلم‌های کودک برگزار می شود و مرور جشنواره فیلم نوجوان پارسال هم انجام می‌شود. کارگاه‌های آموزشی بزرگداشت‌ها و برنامه‌های جنبی، متناسب با شرایط امسال باید برنامه‌ریزی شوند.
مسئولان اصفهانی همچنان تمایل دارند میزبان جشنواره فیلم های «کودک و نوجوان» باشد؟
در تفاهم‌نامه پیش‌بینی شده بعد از برگزاری جشنواره در سال جاری، ارزیابی شود که این ادغام انجام شود یا نه. فراموش نکنیم که نقش شورای سیاستگذاری و راهبردی سینمای کودک و نوجوان طی یکسال گذشته نقش ارزشمندی است و اعضای آن شورا هم باید نظرات کارشناسی و فنی خود را بدهند، در تعامل با مدیران فرهنگی و اجرایی این بحث تخصصی پیش برود و نهایتاً بتوان به تصمیم‌گری جامعی رسید. نحوه‌ی برگزاری، استانداردهای جشنواره‌ای، میزان مشارکت و استقبال اصفهانی‌ها از جشنواره‌ی امسال فیلم کودک نیز تعیین کننده است.
ممکن است دبیر جشنواره خود شما باشید؟
در سال‌های قبل سابقه داشته که در برخی دوره‌ها شهردار اصفهان یا مدیرعامل فارابی و یا یک هنرمند سینماگر، دبیر جشنواره فیلم کودک باشد.
در بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی چه کردید؟
سال گذشته به منظور توسعه خدمات برون مرزی بنیاد سینمایی فارابی، نسخه جدید بخش انگلیسی تارنمای بنیاد را راه اندازی کردیم.
رویکرد جهانی در عرضه محصولات فرهنگی این بنیاد، مورد توجه ماست و با عنایت به تغییرات گسترده در تعاملات و بازرگانی آنلاین در جهان، بنیاد سینمایی فارابی اقدام به بازتولید و توسعه بخش برخط امور بین‌الملل کرد. بهبود سطح کیفی ارائه محتوای فیلم‌های مطرح ایرانی در مجامع بین‌المللی ضرورت دارد و انتقال سریع و مؤثر محصولات جهت عرضه فرهنگی و تجاری، افزایش تعاملات بین‌المللی با پخش کنندگان در تمام نقاط جهان و همچنین افزایش مخاطب و سهم سینمای ایران در بازار جهانی در راستای توسعه فرهنگی ایرانی – اسلامی از جمله اهداف اصلی جهت به روز رسانی موثر است.
بخش بین‌الملل فارابی به اندازه‌ی بخش خصوصی در عرصه‌ی پخش فیلم فعال نیست و گویا در هفته‌های فیلم حضور موفق‌تری دارد. از طرفی در جشنواره‌ها هم سینمای ایران را با نام فارابی می‌شناسند. آمار و گزارشی از فعالیت بخش بین‌الملل فارابی و حضور جهانی سینمای ایران ارائه می‌دهید؟
همکاران ما در بازار فیلم برلین و کن ۲۰۱۶ مذاکرات خوبی داشتند که گزارش مفصلی از این مذاکرات تهیه شده است. همکاران ما در هر بازار فیلمی که شرکت می‌کنند، رئوس کلی مذاکرات را می‌نویسند. ده‌ها مورد مذاکره با جشنواره‌های مختلف درباره‌ی فیلم‌هایی که حق پخش آنها در اختیار فارابی است انجام شده است. در کنار این حضور فرهنگی که همکاران من در بازارها دارند، راجع به جشنواره‌ی فیلم فجر و جشنواره‌ی فیلم کودک و نوجوان هم مذاکره می‌کنند و رؤسای جشنواره‌ها به ما سر می‌زنند و مذاکره می‌کنند. بیشتر مذاکرات ما در برلین و کن ۲۰۱۶ بر این محور بود که فیلم‌هایی که حق پخش آنها به فارابی واگذار شده، چگونه و در چه جشنواره‌هایی راه پیدا کنند و یا شبکه‌های تلویزیونی و یا مجموعه‌های سینمایی حق پخش این آثار را برای اکران یا پخش تلویزیونی خریداری می‌کنند. به هر حال، از نتایج مذاکرات اخیر، حضور فیلم‌های ایرانی در بخش‌های رقابتی جشنواره‌های تراز اول تقویم بین‌المللی مثل شانگهای و مونترال در خاطرم مانده است. برای تمرکز بیشتر بر این موضوع، باید مباحثی گسترده‌تر مد نظر قرار گیرد. با توجه به ظرفیت‌های محدود پخش بین‌المللی در مقطع کنونی و کمیت قابل ملاحظه درخواست‌های دریافتی از سوی تهیه‌کنندگان داخلی، بنیاد در حال حاضر این امکان را ندارد که فعالیت‌ها را به شکلی ناگهانی قطع کند. برای همین هم سیاستی در پیش گرفته است که کمترین شائبه رقابت با بخش خصوصی را به وجود آورد. به این ترتیب، بخش خصوصی می‌تواند از میان محصولات تولید شده و حتی محصولاتی که با مشارکت بنیاد تهیه شده‌اند، انتخاب کند و در نهایت، بنیاد از میان محصولاتی که به هر دلیل، در سبد توزیع سایر بخش‌ها قرار نگرفته‌اند، اما قابلیت‌هایی برای عرضه جهانی دارند، تعدادی را به مجموعه فیلم‌های بلند ایرانی که در مجامع جهانی معرفی می‌شود، اضافه می‌کند. می توان گفت در حوزه سینمای بلند حرفه‌ای، بنیاد به تعداد بیشتری از فیلم‌های ارزشمند ایرانی، امکان معرفی و دیده شدن را می‌دهد که عرضه این آثار در رویدادهای معتبر در نقاط مختلف جهان در همین یک سال و نیم اخیر در قالبی حمایتی به حد کافی راهگشا بوده است.
در بخش بین الملل مستقل هستید یا با سازمان سینمایی تعامل دارید؟
در دو سه ماه گذشته شاهد برگزاری شورای بین‌الملل سازمان سینمایی بودیم که مدیرعامل بنیاد فارابی هم یکی از اعضای آن است. برنامه‌هایی را تقدیم این شورا کردیم که رئوس این برنامه‌ها عبارتند از حمایت از تولیدکنندگان محصولات سینمای ایران، نحوه‌ی حمایت از پخش‌کننده‌های خصوصی، گسترش زمینه‌های تولید مشترک، تمرکز بر پخش فیلم‌های ایرانی از طریق رسانه‌های جدید در حوزه‌ی اینترنت و وب، گسترش عرصه‌های بین‌المللی برای عرضه‌ی فرهنگی فیلم‌ها، رصد مقولات نظری و پژوهشی در سطح بین‌المللی، مرمت و معرفی گنجینه‌های سینمای نوین ایران، مرمت و آماده‌سازی نسخه‌های دیجیتال فیلم‌های دهه‌های پیشین برای پخش بین‌المللی، اطلاع‌رسانی درخصوص ظرفیت‌های از یاد رفته‌ی سینمای ایران مثل سینمای کودک، امور بین‌الملل جشنواه‌ی کودک و نوجوان، امور بین‌الملل جشنواره ی فیلم فجر، بازار فیلم ایران – در هر بازار خارجی که ایرانی‌ها شرکت می‌کنند چتر سینمای ایران کماکان توسط بنیاد فارابی مدیریت می‌شود. در چارچوب همین اقدامات عام حمایتی، مثل برپایی چتر سینمای ایران، برخی اقدامات از قبیل تدوین و انتشار کتاب «منتخب فیلم های ایرانی سال» به زبان انگلیسی هم پیگیری می‌شود. کتابی که با درج اطلاعات فیلم‌های جدید ایرانی و نشانی‌های پخش کنندگان آثار همیشه به عنوان مرجعی مطمئن برای برنامه‌ریزان جشنواره‌ها و خریداران خارجی کارآیی داشته است.
برنامه‌ی دیگر در حوزه ممانعت از پخش غیرقانونی فیلم‌های ایرانی در کشورهای خارجی و ممانعت از پخش غیرقانونی فیلم‌های خارجی در ایران – یکی از معضلات ما پخش فیلم‌های خارجی بدون مجوز است که هم در شبکه‌ی نمایش خانگی و هم متأسفانه در برخی از سالن‌های سینمایی یا حتی شبکه‌های صدا و سیما روی می‌دهد – است،همچنین برنامه‌هایی نظیر بهره‌گیری بیشتر از فناوری‌های دیجیتال در جریان عرضه‌ی فیلم‌های ایرانی و برنامه‌ریزی جهت کاهش تدریجی مسئولیت‌های اجرایی در عرضه‌ی فرهنگی و تجاری فیلم‌ها دنبال می‌شود، معتقدیم اگر زیرساخت‌های لازم در این حوزه، در بخش خصوصی فراهم شود و پخش‌کننده‌های واقعی داشته باشیم، کم‌کم عرضه‌ی فرهنگی فیلم‌ها هم می‌تواند از فارابی به بخش خصوصیِ واقعی منتقل شود. بخش بین‌الملل فارابی به لحاظ تقویمی موضوعات مختلف را همزمان پیگیری می‌کند. آنچه ما مقدمات آن را پیگیری کردیم، تشکیل دبیرخانه‌ی کمیته‌ی آکادمی اسکار است که مکاتباتش را انجام دادیم، چون به لحاظ قانونی تا اوایل مهرماه بیشتر فرصت نداریم. بنابراین درصدد تشکیل جلساتش هستیم و مکاتبات با خانه‌ی سینما، وزارت ارشاد و نهادهای دیگر انجام شده تا اطلاعاتی به ما بدهند و نمایندگانشان را معرفی کنند و اسامی فیلم‌های مجازی که طبق قواعد و مقررات آکادمی اسکارمشمول حال بشوند، به ما برسد و به‌زودی سرگرم جلسات اسکار بشویم.
موضوع دیگر بحث رصد و پیگیری فیلم‌های خارجی است که برای جشنواره‌ی فیلم کودک مناسب باشند. طبق گزارشی که همکاران به من داده‌اند، فیلم‌های خوبی را رصد و انتخاب کرده‌اند که نهایتاً باید زیر نظر دبیر جشنوراه راجع به انتخاب فیلم‌های بین‌الملل هم تصمیم‌گیری شود.
تنها سینمایی که الان فارابی مالک آن است سینما فرهنگ است؛ قرار بود این سینما بازسازی شود؟
سال گذشته قراردادی را با مؤسسه‌ی «سینماشهر» منعقد کردیم. بنیاد سینمایی فارابی مالک سینما فرهنگ است و برای مدت سه سال از ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷، بهره‌برداری از این سینما به موسسه «سینماشهر» سپرده است. مدیران قبلی و فعلی سازمان سینمایی و بنیاد فارابی هم طرح‌ها و ایده‌هایی داشته‌اند که چطور استفاده‌ی بهینه‌تری از آن سینما بشود یا طرح توسعه‌ای اجرا بشود و سرمایه‌گذاری‌های جدیدی انجام بشود، که تاکنون این ایده‌ها به ثمر ننشسته است.
از سال گذشته یکی از سالن‌های سینما فرهنگ به نمایش فیلم‌های گروه هنر و تجربه اختصاص یافته و این امتیازی که ما به فیلم‌های هنر و تجربه دادیم. البته فیلم‌های به روز سینمای کشور که می‌خواهند اکران فرهنگ را بگیرند، صرفاً یک سالن دارند .
شما کمتر تن به مصاحبه می‌دهید. این باعث شده تصور کنند فارابی کاری نمی‌کند، اما با گزارشی که شما دادید می‌بینیم که اتفاقات زیادی در حال رخ دادن است. آیا قصد و نیتی دارید که فارابی در رسانه‌ها نباشد یا کلاً سرتان شلوغ است؟
ما هم مثل نهادهای دیگر. اما چون فارابی متولی حمایت از سینمای حرفه‌ای است این انتظار وجود دارد که دائماً راجع به همه‌ی موضوعات خبرسازی کنیم. ما در این دو سال دنبال این نبودیم که با تبلیغات و هیاهو کارمان را انجام دهیم. معتقدم ثمره‌ی کار ما را اهالی سینما و مردم می‌بینند و قضاوت می کنند.
اما برخی اظهارات خیلی اندک راجع به نحوه‌ی حمایت‌های فارابی می‌شود که به گمان من آن‌هایی که متأسفانه بنا به دلایلی از جمله ضعف در فیلمنامه، موفق به اخذ حمایت از بنیاد فارابی نشده‌اند، در برخی رسانه‌ها اظهاراتی می‌کنند – که حق انتقاد دارند و من هم به نظراتشان احترام می‌گذارم- اما آن نظرات منطبق بر واقعیت نیست و دوستان منتقد همه‌ی حقیقت را نمی‌گویند. بنیاد سینمایی فارابی یک نهاد فرهنگی است ولی عده‌ای تصورشان این است که عابر بانک است. عده‌ای فهم و تلقی‌شان از بنیاد فارابی این است که اینجا یک عابر بانک است که می‌رویم و رقمی برمی‌داریم و کارخودمان را می‌کنیم. نه؛ اینجا یک نهاد فرهنگی است و ما با اهالی فرهنگ و هنر سر و کار داریم. اگر هم از تولیدات سینمایی و فرهنگی حمایتی می‌کنیم، در بستر یک گفتمان همدلانه و شفاف این گفت‌وگوها و حمایت‌ها انجام می‌شود.کارنامه‌ی ما در سال گذشته کارنامه‌ی متنوع و پرحجمی بوده، امیدوارم کسانی که بنا به دلایلی نمی‌توانند از حمایت فارابی بهره مند شوند،با سعه صدر اظهار نظر کنند. یا در کارشان تجدید نظر کنند یا سعه‌ی صدرشان را بیشتر کنند یا اینکه سرمایه‌گذارانی را در بخش خصوصی پیدا کنند که از فیلم آنها حمایت کنند.
کار دیگری که در دوره‌ی ما انجام شد تفاهم‌نامه‌هایی است که با کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، خانه‌ی سینما، انجمن سینمای دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و سازمان زیباسازی شهر تهران امضا کردیم و امیدوارم با همدلی این نهادهای فرهنگی بتوانیم کمک‌کار سینما باشیم. نقطه‌ی مهم تفاهم‌نامه با خانه‌ی سینما هم – غیر از اینکه جنبه‌های فرهنگی و پژوهشی در آن پیش‌بینی شده- این است که فارابی متعهد شد که حمایت‌هایش را به فیلم‌هایی بدهد که از مجموع هفت حرفه‌ی تخصصی سینما، حتماً پنج نفر از عوامل اصلی فیلم عضو خانه‌ی سینما و حرفه‌ای باشند تا هم به لحاظ کیفیت تولید استانداردسازی بشود و هم امنیت شغلی که دوستان‌مان در صنوف سینمایی دنبالش هستند تأمین شود.
درخصوص آمار فروش فیلم‌ها قبلاً سایت فارابی مرجع معتبری بود؛ الان مثل سابق نیست؟
در حال حاضر سایت سینماتیکت آمار فروش را بطور دقیق و آنلاین و کاملاً به روز منتشر می‌کند.
بنیانگذاران فارابی آن را تشکیل دادند با این امید که روزی دیگر نباشد؛ شما به عنوان مدیرعامل کنونی فارابی فکر می‌کنید این اتفاق ممکن یا اصلاً درست است که بیفتد؟
البته این تعبیر را ابتدا اصلاح کنم، فارابی با تعاریف و ماموریت‌های دهه ۶۰ و دهه ۷۰ که دوران طراحی و تاسیس و راه‌ندازی سینمای نوین ایران بوده است، شاید امروز دیگر نیازی به آن نباشد ولی فارابی به عنوان یک نهاد موثر حمایتی و مدیریتی سینمای حرفه‌ای متناسب با وضعیت و شرایط روز یک ضرورت است . بنیاد سینمایی فارابی در سینمای ملی ما یک نشان معتبر و تعریف شده است. همچنین «fcf» امروز نشان و شاخصه حضور سینمای ایران در مجامع بین‌المللی سینمایی امروز دنیاست. هیچ نظامی نهادهایی را که با دست خودش و خون دل ساخته شده است تعطیل نمی‌کند. هنر در این است که وقتی نهادی درست شد، کارش را درست و به قاعده انجام دهد، این نهاد روزآمد شود،با دانش فنی روز هماهنگ باشد و نیروی انسانی درون آن متحول بشود. همانطور که پیش‌تر گفتم مدیران قبلی فارابی آرزوهایی راجع به فارابی داشتند. بخشی از آن آرزوها در همین دوره که من مسئولیت دارم، به سختی ولی به شیرینی محقق شده است. آدم وقتی بخواهد در نهاد فرهنگی‌ای که ۳۰ سال از عمرش می‌گذرد تحول ایجاد کند، به هر حال دشواری‌ها و سختی‌هایی پیش رویش قرار می گیرد اما نهایتاً ما موفق شدیم تا تغییراتی را رقم بزنیم. بنیاد سینمایی فارابی به عنوان یک نهاد معتبر سینمایی باید کماکان برای حمایت از سینمای ملی کشور حفظ شود. در مذاکرات خارجی و جشنواره‌های خارجی متوجه می‌شوم این نهاد چقدر ارزش دارد و بنیانگذاران این بنیاد چقدر روی نشان فارابی زحمت کشیده‌اند و خون دل خورده‌اند. هنر ما مدیران فعلی این است که این نام و جایگاه را به درستی حفظ کنیم و با نگرشی که داریم، حس رقابت با بخش خصوص هم به ما دست ندهد و بتوانیم در کنار بخش خصوصی به وظایف حمایتی با همراهی اهالی سینمای ایران ادامه بدهیم. به نظر من فعالیت بنیاد سینمایی فارابی باید ادامه پیدا کند اما این نهاد سینمایی مثل ققنوس که می‌میرد و زنده می‌شود، باید تجدید حیات کند و به‌روز شود.
منبع: ایسنا