سینماسینما، تبسم کشاورز: صبح روز دوشنبه ۱۶ فروردین، درحالی که فیلم‌های «خورشید»، «خون شد»، «لاله»، «هفته‌ای یک بار آدم باش» و «تک‌خال» روی پرده بودند بار دیگر اعلام شد سینماها باید تعطیل شوند.
شیوع کرونا و تعطیلی سینماها، اکران فیلم‌ها در سینماها را با چالش جدی روبرو ساخته است. علیرضا رئیسیان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان درباره این موضوع و تعطیلی‌های مجدد اماکن فرهنگی و اوضاع این روزهای سینما در گفت‌وگو با سینماسینما، گفت: «کم‌کاری‌ها بیشتر از مدیران دولتی (هم وزارت‌خانه و هم سینمایی) است. زمانی‌که سینماها باز بودند حتی یک مورد ابتلا به ویروس کرونا و بستری مخاطبان وجود نداشت. دلیلی ندارد مرتبا اولین جایی که بسته می‌شود سالن‌های سینما و تئاتر باشد و آخرین جایی هم که باز می‌شود سینماها و اماکن فرهنگی. این یعنی اینکه یا دوستان ستاد مبارزه با کرونا توجیه نیستند و یا اینکه دوستان مسئول و همکار به دلیل تنبلی و کم‌کاری نمی‌توانند آن‌ها را توجیه کنند که در هیچ کجای دنیا این میزان تعطیلی سالن‌های سینما اتفاق نمی‌افتد. البته اینجا روی صحبتم به کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته است.»
کارگردان ایستگاه متروک ادامه داد: «اخیرا فیلم «گودزیلا در برابر کونگ» در افتتاحیه رکورد پرفروش‌ترین فیلم دوران پاندمی را شکست. من اصلا این را قبول ندارم که می‌گویند سینما در حال نابودی و فوت است. به نظرم وضع فعلی سینما به خاطر سوء مدیریت صنفی و سینمایی است. یعنی هر دو دسته کم‌کاری کرده‌اند. به این دلیل که این حرفه فقط جنبه درآمدزایی‌اش برای آن‌ها اهمیت دارد نه جنبه علایق شخصی، فردی و فرهنگی.»
او درباره پیش‌بینی خود از وضعیت سینماها گفت: «فکر می‌کنم که این وضعیت به همین شکل ادامه پیدا خواهد کرد خصوصا در زمانی‌که به پایان کار این دولت هم نزدیک هستیم؛ تا دولت جدیدی سر کار بیاید و مشکلات سیاسی و مملکتی که در اولویت هستند حل شود زمان می‌برد. متاسفانه فکر می‌کنم که امسال را برای جریان سینمایی از دست داده‌ایم البته این موضوع فقط مربوط به سینما و نمایش‌های در سالن‌ها نیست؛ به همه‌چیز لطمه خورد. در بخش پلتفرم‌ها هم ما خیلی ضرر دیدیم که آن هم نتیجه بی‌تدبیری مسئولین سینما است.»
رئیسیان درخصوص اکران‌های آنلاین در ایام کرونا و موفقیت پلتفرم‌ها گفت: «به نظرم نگرش اکران آنلاین از ابتدا نگرش غلطی بود. چرا که اکران به این شیوه در هیچ کجای جهان نمونه‌ی مشابهی ندارد. در این پلتفرم‌ها سرمایه‌گذاری‌های لازم برای تقویت زیرساخت‌ها که از دانلود غیرقانونی جلوگیری کند وجود ندارد. چرا که بخش اصلی این کار جلوگیری از دانلود غیر قانونی است و متاسفانه این جلوگیری در ایران اتفاق نمی‌افتد.»
او در ادامه اضافه کرد: «اگر این مسئله در هر کجای دنیا پیش بیاید صنعت نمایش خانگی به کلی نابود می‌شود. چون این نگرش از ابتدا غلط بوده و روز به روز هم دارد بدتر می‌شود. متاسفانه هیچ گروه و جریانی برای تدبیر و تصمیم‌گیری درست برای اصلاح این ماجرا وجود ندارد. جدا از این انگیزه، شناخت و مدیریت صحیحی هم در همکاران سینمایی نیست که بخواهند از این فرصت ایده‌آل نهایت استفاده را ببرند. البته اکران آنلاین از یک جهاتی برای سینمای ما مثبت بوده است ولی همانطور که گفتم متاسفانه نه دولت و نه مسئولین همکار در این حوزه هیچ دیدگاه درستی برای استفاده بهینه از این وضعیت را نداشتند که همین باعث ضرر بوده است.»
کارگردان مرد بدون سایه، درخصوص دلیل کم شدن مخاطبین سینماها گفت: «مقصر اصلی کم شدن مخاطبان سینماها، خود سالن‌‌دارها، تولیدکننده‌ها و پخش‌کنندگان فیلم‌ها هستند. به این دلیل که بخش عمده‌ای از بیننده‌های انواع فیلم‌ها را کلا از موقعیت نمایشی حذف کرده‌اند.
حالا فیلم‌ها به دو گروه فیلم‌های سفارشی (پروپاگاندا) و تجاری سطحی تبدیل شده‌اند و فیلم‌های تاثیرگذار و جدی که اتفاقا، هم مخاطب داشتند و هم بسیار جریان‌ساز بودند به شدت از طرف سالن‌داران و پخش‌کننده‌ها تحت فشار قرار گرفتند. به همین خاطر است که می‌گویم این موضوع به ضعف سوء مدیریت همکاران سینمایی برمی‌گردد چون دولت که نمی‌گوید شما چه پروانه‌ای بگیر یا چه جور فیلمی تولید کن. حقیقتا این اتفاق با حمله و نادیده گرفتن یک‌سری از آثار در جشنواره فجر و نگاه ویژه به فیلم‌های پروپاگاندا و سفارشی پررنگ‌تر شد.»
او در پاسخ به این سوال که آیا اکران‌های آنلاین موجب کمتر شدن مخاطبین سینما می‌شود یا خیر، عنوان کرد: «نمایش‌های آنلاین به هیچ‌وجه مزاحم جریان سینما نیستند چرا که این قضیه در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد. بسیاری از فیلم‌ها همزمان با فیلم‌های دیگری که در سینما ارائه و اکران می‌شوند، به نمایش در می‌آیند. مثلا این جریان از فیلم آیریش‌من (مرد ایرلندی)، تنت و… شروع شد و همینطور ادامه پیدا کرد. حتی برخی از این پلتفرم‌ها فیلم‌های سینمایی تهیه می‌کنند، یا برخی از فیلم‌ها ابتدا در سالن‌های سینما و سپس در پلتفرم‌ها ارائه می‌شوند.»
این سینماگر در ادامه گفت: «در کل باید بگویم که این موضوع نیاز به یک شناخت و برنامه‌ریزی درست و امروزی دارد که متاسفانه شورای صنفی نمایش در مسائلی دخالت کرد که اصلا در حیطه کاری‌اش نبود و وزارت ارشاد هم در یک‌سری از موارد مثل اکران آنلاین درست و قانونی، سکوت کرد. جدا از این بسیاری از همکاران تولیدکننده و پخش‌کننده ما نسبت به تعریف این موقعیت جدید دیدگاه مثبت و درستی نداشتند. در مجموع این سه عامل باعث شد تا این فرصت خوب و منحصر به فرد هر روز ضعیف‌تر شود.»
او درباره تغییر کاربری و تعطیلی برخی سینماها در این شرایط اظهار داشت: «این اتفاق کم و بیش در جاهای دیگر هم رخ داد ولی شدتش به این اندازه نبود. متاسفانه اتفاقی که اینجا افتاد هم وسعتش خیلی زیاد است و هم آینده روشنی را پیش رو ندارد. همانطور که گفتم همه این‌ها به دلیل بی‌اطلاعی، نبود آگاهی کافی و نگرش درست است.»
او اضافه کرد: «به نظرم وسعت صنعت اکران آنلاین و نمایش خانگی هر روز در حال گسترش است و اصلا فکر نمی‌کنم که مزاحم سینما باشد. همانگونه که با آمدن تلویزیون دیدیم که این اتفاق نیفتاد. ولی با توجه به وضع موجود قطعا سینما آسیب جدی خواهد خورد و فیلمسازی، نمایش فیلم و پخش آن در داخل و خارج از کشور لطمه جدی خواهد دید.»
رئیسیان در پایان در خصوص استقبال مردم بعد از بازگشایی سینماها و اکران‌های تابستانی ۱۴۰۰ گفت: «حقیقتا خیلی خوشبین نیستم. با این وضعی که واکسن‌ها دارد زده می‌شود اصلا توصیه نمی‌کنم که مردم به سینما بروند. در کشورهای پیشرفته تا الان بیش از ۵۰ درصد مردم واکسن زده‌اند که واقعا این مهمترین مرحله بازسازی و بازگشایی تمامی اماکن است.»