سینمای کودک این روزها دو فیلم روی پرده اکران دارد که «دزد و پری» ساخته حسین قناعت و به تهیه‌کنندگی بهروز مفید یکی از این دو فیلم است که از هفته گذشته به جمع فیلم‌های در حال نمایش پیوسته است.
سینماسینما ـ علی نعیمی، حسین قناعت که کارنامه کاری او نشان می‌دهد حضورش در سینمای کودک به صورت جدی و پیوسته تداوم داشته است این بار با قصه‌ای کودکانه و فیلمی موزیکال سعی کرده است کودکان امروز را با سینما آشتی دهد. با او درباره شرایط اکران سینمای کودک و کودکان سخت پسند امروز گفتگو کردیم.
داستان «دزد و پری» از چه زمانی شکل گرفت و تصمیم به ساخت آن گرفتید؟
داستان «دزد و پری» تاثیر مطالعات من در حوزه کودکان است. در طول سال کتاب‌های متعددی می‌خوانم و از آن‌ها ایده می‌گیرم. ضمن اینکه سعی می‌کنم بیشتر در میان مردم باشم و این باعث می‌شود از جامعه اطرافم هم ایده‌های خودم را بگیرم. مجموع این اتفاق‌ها باعث می‌شود که تبدیل به یک قصه شود و مقدمات ساخت یک فیلم را فراهم کند. «دزد و پری» هم مثل تمامی کارهایی که در حوزه کودکان انجام دادم حاصل همین نوع نگاه و همین شیوه در شکل اجرا و خلق ایده ساخته شده است.
فضای فیلم مانند دیگر کارهای شما شاد و موزیکال است؟
فضای «دزد و پری» بیشتر شبیه «من و نگین دات کام» است. اعتقاد دارم فیلم کودک باید فضای شاد و مفرحی داشته باشد و با ریتم تند و موزیکال باشد. سینمای کودک باید از جنس کودکان باشد. اینکه بزرگسالان وارد دنیای کودکان شوند فضای فیلم‌ها را تغییر می‌دهد. اما وقتی قهرمان فیلم‌ها، کودکان باشند می‌توانیم بگوییم سینمای کودک دارد راه خودش را درست می‌رود. متاسفانه یکی از اصلی‌ترین اهداف سینمای کودک در کنار آموزش در سینمای ایران فراموش شده است و آن هم وجه سرگرمی است. کودکان باید در سالن سینما در کنار آموزش و یادگیری مسائل مختلف بتواند به شادی و سرگرمی هم بپردازد.
اوضاع نابسامان سینمای کودک در چند سال اخیر شما را برای ادامه حضور در این فضا دلسرد نکرد؟
وقتی «ماجراهای اینترنتی» و « من و نگین دات کام» را ساختم به دلیل فضای یاس و دلسرد کننده‌ای که ناشی از نبود شرایط مناسب اکران به وجود آمده بود کمی از فضای سینمای کودک دلسرد شده بودم و حدود چهار سال از سینما دور بودم اما واقعیت این است که وقتی به فضایی که به آن تعلق خاطر دارم و نمی‌توانم دور شوم با همه سختی‌ها و شرایط نامناسب هم کنارش می‌ایستم و در همین ژانر فیلم می‌سازم. خوشبختانه در دولت یازدهم نگاه دولت به سینمای کودک کاملا تغییر کرد و شرایط مثبت و خوبی برای کار ایجاد شد و افرادی که در حوزه سینمای کودک تصمیم گیرنده هستند با شرایط این جنس از سینما آشنا هستند و این موجب دلگرمی فیلمسازان است و حال سینمای کودک در حال حاضر خوب است.
سینمای کودک امروز ایران با دوران طلایی خود در دهه شصت و هفتاد فاصله گرفته است. دلیل این کم رونقی سینمای کودک در سال‌های اخیر چیست؟
وقتی بحث مقایسه سینمای کودک در دهه شصت و زمان حال می‌شود یک مبحث مهمی مغفول می‌ماند. آن هم اینکه در دهه شصت همین تهران چند نفر جمعیت داشت؟ گرفتاری مردم چقدر بود؟ تعداد سینماها چقدر بود؟ ابزارهای تفریحی و سرگرمی تا چه اندازه گسترده شده بودند؟ وقتی ما از دهه طلایی شصت و هفتاد برای سینمای کودک صحبت می‌کنیم باید همه جوانب دنیای امروز با روزگار گذشته را در نظر بگیریم. الان ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مردم فقط به فکر یک لقمه نان هستند. برای همین حتی درخشان‌ترین فیلم دهه شصت هم در شرایط کنونی اکران شود امکان ندارد نصف آن زمان هم فروش کند. پس نگوییم که در دهه شصت اتفاقات عجیب و غریبی در سینمای کودک افتاده است. در کنارش بگوییم که مردمان دهه شصت هم فرق کردند. بچه‌های امروز هم با بچه‌های دهه شصت فرق کردند. دغدغه‌‌های آدم‌ها هم فرق کرده. آن زمان تنها دو کانال تلویزیونی وجود داشت و امروز ۲۹ تا کانال تلویزیونی وجود دارد. اینترنت در دسترس همه هست. بچه‌های امروز هر فیلمی که بخواهند به راحتی می‌توانند تهیه کنند و در این شرایط اگر بتوانیم بچه‌ها و خانواده‌ها را به سینما بکشانیم و فیلم مورد علاقه‌شان را تهیه کنیم کار بسیار سخت و بزرگی است. از این جهت وقتی از سینمای کودک در شرایط امروز صحبت می‌کنیم باید بسیار گسترده و همه جانبه به شرایط آن نگاه کنیم.
پس با این اوصاف با دست خالی نمی‌توان به جنگ دنیا امروز رفت. شرایط خیلی تغییر کرده است.
دنیای امروز آنقدر با سرعت در حال حرکت است که با جرات می‌گویم کودکانی که امروز به دنیا می‌آیند با کودکان پنج سال قبل خود بسیار متفاوت هستند. صحنه‌ای را در فیلم «دزد و پری» قرار بود کار کنیم که وقتی فیلمنامه را می‌نوشتم در صحنه‌ای قرار بود عکس یکی از دزد‌ها را با موبایل برای پلیس ارسال کنیم. آن موقع که من این صحنه را نوشتم خبری از نرم‌افزارهای ارتباطی مثل تلگرام و واتس‌آپ نبود و با شرایط امروز خیلی راحتتر توانستیم آن صحنه را فیلمبرداری کنیم. در نتیجه نمی‌توانیم بدون آنکه خود را به روز کنیم بچه‌های امروز را به سالن سینما بکشانیم و یک ساعت و نیم پای یک فیلم بنشانیم.
در شرایط امروز که فیلم‌ّهای بزرگسال هم نمی‌توانند خرج خودشان را در بیاورند چه فرمولی می‌تواند در سینمای کودک این سینما را به سوددهی برساند؟
در شرایط اقتصادی فعلی سینمای ایران بهترین فرمول برای آنکه هم فیلمساز بتواند فیلم بسازد و هم سرمایه‌گذار به نتیجه دلخواهش برسد و سرمایه‌اش بازگشت داشته باشد ساخت فیلم‌های ارزان است. ارزان بودن فیلم به معنی کم گذاشتن از کار و پایین آمدن کیفیت نیست. قصه ارزان ریسک بازگشت سرمایه را کمتر می‌کند. وقتی بتوانیم با فرمول ساخت فیلم با هزینه‌های کمتر کار کنیم و فرصت‌های بازگشت سرمایه از جمله خرید رایت توسط رسانه‌های تصویری و تلویزیون را فراهم کنیم می‌توانیم به حیات سینمای کودک در شرایط نامساعد اقتصادی امروز ادامه دهیم. امیدوارم فیلم‌های کودک در شرایط امروز بتواند در گیشه فروش خوبی داشته باشد تا هم سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان به این نوع از سینما اعتماد کنند هم فیلمسازان کودک ما در شرایط سخت امروز بتوانند با خیال راحتتری کار کنند.