سینماسینما، تبسم کشاورز: سینما این روزها تنها یک ویترین ساده است؛ ویترینی که شاید فقط تیترپُرکن و خبرساز باشد. نبود فیلمنامه‌های عمیق، نداشتن تنوع ژانر، ممیزی و ضعف مدیریت از یک‌سو، گران شدن بلیت سینماها و التهابات اجتماعی اخیر کشور از سوی دیگر موجب تضعیف بیشتر بدنه‌ی سینما شده است.
وضعیت ریزش دوباره‌ی مخاطبان سینما و بلاتکلیفی سینماگران بیش از پیش ملموس است. سینمایی که پیش از این هم روزگار خوشی را تجربه نمی‌کرد در بن‌بستی جدید قرار گرفته و دلخوشی به آمار فروش فیلم‌هایی چون «فسیل» در نوروز ۱۴۰۲ هم بعید است که کاری را از پیش ببرد.
در این خصوص سینماسینما، با «علی سرتیپی»، تهیه‌کننده، سرمایه‌گذار و مدیر موسسه فیلمیران گفت‌وگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.
سینما مدت‌هاست که حال خوبی ندارد. با این‌که فیلم تولید میشود ولی خیلی از فیلم‌ها با استقبال مواجه نمی‌شوند. در حقیقت سینما رو به بن‌بست است…
در بد بودن وضعیت سینماها هیچ شکی نیست. هزینه‌هایی که سالن‌های سینمایی دارند بسیار بالاست. تقریبا می‌توان گفت همه‌چیز سینمای ما برای آن‌سوی آب است. از دستگاه‌ها و صندلی‌ها گرفته تا موکت‌های ضدحریقی که وجود دارد. بنابراین هزینههای بالا، سالن‌های سینما را با شکست مواجه می‌کنند. در مقابل هزینههای تولید فیلم‌ها هم به شدت بالا رفته و غیرقابل تصور است. پیش از این شاید می‌توانستیم فیلمی را با ۳ یا ۴میلیارد تومان بسازیم اما حالا و امروز حداقل ۱۰_۱۵ میلیارد برای ساخت یک اثر لازم است.
شما پخش نوروزی فیلم سینمایی «فسیل» کریم امینی را برعهده داشتید که گویا با استقبال مخاطبان روبه رو شد. عده‌ای آمار فروش نوروز ۱۴۰۲ را نویدبخش و امیدوارکننده می‌دانند. از نگاه شما نتیجه‌گیری بر اساس فروش یک بازه‌ی زمانی خاص آن هم (عیدنوروز) کمی نسنجیده نیست؟
من هم به شخصه تا قبل از نوروز ۱۴۰۲ حس و حال بدی داشتم و فکر می‌کردم که سینما مفهوم اصلی‌اش را که ارتباط با تماشاگر است از دست خواهد داد؛ امّا فروش نوروزی امسال مخصوصا فیلم سینمایی «فسیل» امیدی را به ما تزریق کرد. در ابتدا کرونا و بعد از آن هم اتفاقات اخیر کشور موجب شد تا مردم سینما را از سبد زندگی خودشان حذف کنند. دوران بدی را پشت سر گذاشتیم، اما امروز مقداری فضا آرام شده و اگر فیلمی کمی تبسم به روی لبِ مخاطب بنشاند مورد استقبال واقع میشود. این مسئله امیدوارکننده است و نشان می‌دهد که اگر شرایط بحرانی مشخصی مانند ۲_۳ سال اخیر در کشور وجود نداشته باشد سینما مجدد جان می‌گیرد.
کرونا سکته‌‌ای را در سینما ایجاد کرد اما ناآرامی‌های اخیر کشور در کنار بحران‌های اقتصادی به این التهابات بیش از پیش دامن زد. در این بین پلتفرم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی پررنگ‌تر شدند. کمی درباره‌ی نقش پلتفرم‌ها بگویید.
پلتفرم‌ها به نوعی روی دستمزد بازیگران تاثیر گذاشته‌اند اما در نهایت سینما راه خودش را می‌رود و پلتفرم‌ها هم راه خودشان را. یک زمانی وقتی تلویزیون آمد گفتند فاتحه‌ی سینما خوانده است و وقتی ویدئو و ماهواره آمد گفتند فاتحه‌ی تلویزیون خوانده میشود. این وقایع کاملا طبیعی است و فقط مختص ایران نمی‌شود. با پیشرفت تکنولوژی باید شاهد ظهور هر پدیده‌‌ای باشیم.
چه نگاه ویژه‌ای برای بهبود اوضاع سینما باید صورت بگیرد؟
باید کمی فضا را باز کرده و ایده داشته باشیم. برای مثال این روزها سریال «پوست شیر» در سینماها اکران میشود و ما شاهد این هستیم که مخاطب به خوبی استقبال می‌کند. بنابراین اگر چینش فیلم‌ها درست باشد و مقداری فضای سینما را از تنگ‌نظری و فشارها خارج کنیم قطعا شرایط بهبود خواهد یافت.
سینما با مشکلات اقتصادی شدیدی روبه‌رو است. افزایش قیمت بلیت‌ها، فرسودگی سینماها، حداقل هزینههای تولید یک فیلم و… انتظار این‌که سینما با همان قیمت‌ها ادامه بدهد عملا به معنای تعطیلی سینما نیست؟
یکی دیگر از مشکلات ما سالن سینماهایی است که کم‌کم رو به فرسودگی می‌روند. یک زمانی ما سینمایی را خریدیم که دستگاه آپاراتش برای ۷۵ سال پیش بود. یعنی در ابتدا زغالی بود و بعد تبدیل به لامپی شده بود. اما امروز بعد از گذشت ۴سال یک دستگاه خاموش میشود و دیگر قابل تعمیر نیست. دستگاه‌هایی که تا چندسال پیش قیمتشان ۲۵ میلیون تومان بوده حالا ۵۰۰ میلیون شده‌اند و دستگاه‌های سه‌بُعدی به ۴_۵ میلیارد تومان رسیده‌اند. دولت در گذشته پنجاه درصد به سینماها کمک می‌کرد تا ادامه‌ی حیات بدهند اما حالا دیگر شرایط آنگونه نیست. در نتیجه اگر برای زیرساخت سینماها مشکلی پیش بیاید توان جایگزینی وجود ندارد. معتقدم اگر فضا را کمی باز کنیم و فیلم‌های خوب و حرفه‌ای تولید کنیم مردم به سالن‌های سینما می‌آیند. از نگاه من هنوز هم هیچ تفریحی ارزان‌تر از سینما برای مردم پیدا نمی‌شود. اتفاقا در سایر کشورهای دنیا وقتی شرایط اقتصادی بد میشود استقبال از سینماها بیشتر میشود. مثلا هندوستان را در نظر بگیرید، با وجود فقری که در آن کشور حاکم است اما بیشترین استقبال و حمایت از سوی قشر ضعیف جامعه صورت می‌گیرد.
پرونده‌ی قاچاق فیلم‌ها هم گویا مجددا باز شده است. فیلم سینمایی «جنگ جهانی سوم» ساخته‌ی «هومن سیدی» پیش از اکران روی پرده‌های سینما سر از کانال‌‌های تلگرامی درآورد. اثری که شاید می‌توانست ناجی این روزهای سینما باشد. با این اوصاف مخاطب فیلم را در سینما خواهد دید؟
برای فیلم «جنگ جهانی سوم» بسیار متاسف شدم. اواخر دهه‌ی ۹۰ هم ما با همین مشکل مواجه شدیم. تعدادی از فیلم‌ها پشت سر هم قاچاق شدند و تاثیر بسیار بدی روی سینما گذاشتند. امیدوارم که مردم به این درک و شعور بالا رسیده باشند که فیلم را در سینما ببینند و از دانلود نسخه‌های قاچاق خودداری کنند، به هرحال تماشای فیلم روی پرده‌ی سینما لذتی دیگری دارد. وزارت فرهنگ و ارشاد، معاونت فضای مجازی و… هم باید تدابیری را در نظر بگیرند تا چنین مسائلی پیش نیاید چرا که این موضوع بزرگ‌ترین لطمه را به صاحبان فیلم و سینماداران می‌زند.
ناآرامی‌های اخیر کشور سینماگران را بلاتکلیف کرده است. عده‌ای علاقه‌ای به اکران آثارشان در این شرایط ندارند. تعدادی از هنرمندان هم به دلیل موضع‌گیری‌ها در خصوص اعتراضات اخیر وضعیت کاری‌شان نامعلوم است. در این وضعیت چه باید کرد؟
در این چند سال اخیر بسیاری از همکاران ما به دلیل شرایط ناگواری که حاکم بود علاقه‌ای به نمایش فیلم‌هایشان نشان نمی‌دادند اما تا جایی که من در جریانم بعید می‌دانم امروز شخصی نخواهد اثرش نمایش داده شود. آقای منتظری «دادستان کل کشور» هم در ملاقاتی که با سینماگران داشتند این قول را دادند که گذشته هیچ تاثیری در اکران فیلم‌هایی که از پیش ساخته و هزینه شده نداشته باشد. امیدوارم که امسال چرخه‌ی اکران‌ها به درستی بچرخد و تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان ما تمایل به نمایش فیلم‌هایشان روی پرده‌ی سینما را داشته باشند.