شاید مسئله اکران فیلمهای کودکان و نوجوانان با ضرورت قابل بحثتری پیچیدهتر از اکران فیلمهای هنر و تجربه است که مسئولان رده بالای سینمایی هنوز برای آن نتوانستهاند کاری چشمگیر انجام دهند.
سینماسینما، علی نعیمی : دوران طلایی سینمای کودک با همکاری مسئولان سازمان سینمایی، آموزش و پرورش و کانون فکری کودکان و نوجوانان توانسته بود جمعیت عظیم دهه شصتیها را طوری با سینما مانوس کند که امروز آنها میتوانند با کلید واژه «یادت میآید… » درباره یک خاطره جمعی مشترک با هم حرف بزنند؛ اتفاقی که کودکان و نوجوانان دهه هفتاد به بعد در آن سهمی نخواهند داشت.
شاید مسئله اکران فیلمهای کودکان و نوجوانان با ضرورت قابل بحثتری پیچیدهتر از اکران فیلمهای هنر و تجربه است که مسئولان رده بالای سینمایی هنوز برای آن نتوانستهاند کاری چشمگیر انجام دهند.
در دوران طلایی سینمای کودک این تضمین وجود داشت که فیلمها در هر صورت در سینماها اکران میشوند و به فروش بالایی دست پیدا میکنند. در آن زمان برنامههایی وجود داشت که اکران فیلمهای کودک در طول سال به تناوب انجام میشد و این امر تضمین شده بود. در حال حاضر فیلمهای زیادی داریم که سالهاست آخر صف اکران ماندهاند یا اگر اکران میشوند شرایط خوبی برایشان در نظر گرفته نمیشود. در این شرایط سینماداران هم بهدلیل به صرفه نبودن اکران فیلمهای کودک کمتر رغبتی برای نمایش این آثار دارند. متاسفانه سازمان سینمایی هم چندان تدبیری برای اکران فیلمهای سینمایی کودک ندارد و این معضل بیش از هر نکته دیگری به افول اینگونه سینمایی دامن زده است.
بیتوجهی به عنصر مهم فانتزی در آثار سینمای کودک؛ در هر اثر هنری روح فانتزی میتواند چاشنی شیرینتر برای جذابتر کردن آن اثر باشد. فانتزی، شیوه بیانی است که در آن، اصول و قواعد معقول و واقعی جهان علّی را به هم میریزد تا جهانی دلخواه خود پدیداید و همین، محمل مناسبی است تا بتوان برای بیان سرگذشتها و ماجراهای هیجانانگیز و شوقآور، به رمز و راز و جادو روی کرد. اما متاسفانه این امر مهم نیز در تولیدات سینمای کودک ایران در دهههای اخیر به طور کلی به فراموشی سپرده شده است.
بهروز مفید، تهیهکننده سینما و تلویزیون که پیشینه ساخت آثاری در حوزه سینمای کودک دارد و بهتازگی سریال «هشت و نیم دقیقه» به کارگردانی شهرام شاهحسینی از او پخش شده است و تابستان امسال نیز فیلم سینمایی دزد و پری را در اکران داشت درباره مشکلات مختلف سینمای کودک گفت: سینمای کودک سینمایی است که به دلیل میزان مخاطب ظرفیت خوبی برای اکران و فروش دارد و همچنین کارگردانهای بزرگی از دل سینمای کودک وارد سینما شدند مثل آقای پوراحمد، خانم برومند و خیلی از فیلمسازان مطرح کشورمان اما بهدلیل اینکه در این سینما با بیمهری روبهرو شدند و نتوانستند به آنچه استحقاقاش را داشتند برسند از فضای سینمای کودک دور شدند. از طرف دیگر معتقدم سینمای کودک ما هنوز خیلی بکر است و خیلی از موضوعات در سینمای کودک است که هنوز به سمتش نرفتیم و اثری را درباره آن نساختیم. سینمای کودک ظرفیت خوبی برای پرداخت به موضوعات مختلف دارد و زمینهاش هم در سینمای ما وجود دارد که به سمت ساخت آثار مختلف بروند اما به دلیل نبود حمایت از سوی دولت در زمینه اکران هیچگاه حق مطلب نسبت به سینمای کودک به خوبی ادا نشده و در حال حاضر نزدیک به ۷۰ فیلم سینمای کودک در نوبت اکران است و چون بیشتر آثار کودک نگاهی به گیشه ندارند و فضای فیلمها مناسب با جشنوارههای داخلی و خارجی است، بازار خوبی در انتظارشان نیست و سینماداران رغبتی برای نمایش این دست آثار نشان نمیدهند.
وی با اشاره به شرایط اکران سینمای کودک گفت: در شرایط فعلی برای ساخت آثار کودک که هم بتواند گیشه مناسبی داشته باشد و هم از لحاظ هزینهها با نوعی ولخرجی روبهرو نباشیم و بتوانیم هزینهها را مدیریت کنیم به فرمولی دست پیدا کردیم که میتوان با هزینهای کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان فیلم سینمایی آبرومند در حوزه سینمای کودک ساخت تا در اکران بتواند فروش داشته باشد. تجربه همکاری اخیر با حسین قناعت در فیلم سینمایی دزد و پری ثابت کرد میتوان فیلمی ساخت که هم سودآور باشد وهم با هزینههای حداقلی فیلمی با صرفه ساخت.
مفید در ادامه افزود: یکی از مشکلاتی که سینمای کودک با آن روبهرو است نداشتن سرگروه سینمایی برای اکران است. الان فیلمهای سینمای کودک در سینماهای آزاد به روی پرده میرود و به معنای آن است که فیلم تا زمانی که بتواند فروش کند در سینما میماند و سینمادار به محض اینکه فیلم پرفروشی داشته باشد جایگزین آن میکند و از این لحاظ اکران در سینماهای آزاد باعث شده نتوانیم تابع شرایط اکران و سقف و کف فروش باشیم.
وی ادامه داد: سینمای کودک به فضای مناسب برای تولید آثار فاخر نیاز دارد. دنیای امروز آنقدر رشد سریعی در پیش گرفته که نمیتوان از کودکان امروز خواست به ظرف سینمای ایران قانع باشند. فیلمها و انیمیشنهای روز دنیا با بهترین کیفیت در دسترس کودکان است و در این شرایط نبود فضای رقابت درست با دنیای روز سینما موجب شده سینمای کودک به سمت آثار جشنوارهای رو بیاورد.
این تهیهکننده سینما در پایان با اشاره به بینتیجه بودن تاسیس شورای راهبردی سینمای کودک گفت: در دوره جدید شورای راهبردی سینمای کودک، کمیتهای از ۳سال قبل تشکیل شد تا بتواند به اکران سینمای کودک سر و سامان بدهد اما متاسفانه شاهد هستیم که با گذشت این زمان و نزدیک شدن به پایان دولت یازدهم نتوانیم به سازوکار مناسبی برای اکران سینمای کودک برسیم و از این منظر دارای اشکالات متعددی هستیم که اجازه نمیدهد سینمای کودک به استقلال و سوددهی برسد.