در این گزارش سراغ تعدادی از فیلم سازان رفته ایم تا از تجربه اکران اثرشان در «هنر و تجربه» بگویند و نقاط قوت و ضعف این گروه سینمایی را از منظر خود بیان کنند.
سینماسینما، سام بهشتی:
امیرحسین عسگری: جای تبلیغات مؤثر خالی است
امیرحسین عسگری، کارگردان جوان سینمای ایران، یکی از چهره‌هایی است که فیلم «بدون مرز» به کارگردانی او در گروه سینمایی هنر و تجربه در حال اکران است.
امیرحسین عسگری درباره این‌که اکران در هنر و تجربه چه مزایایی دارد، عنوان کرد: گروه هنر و تجربه برای فیلم‌سازانی که نگاهی مستقل‌تر به سینما دارند و قرار است دغدغه‌شان را با بودجه‌هایی اندک و با عملکردی تجربه‌گراتر تبدیل به سینما کنند، یک مجال و فرصت محسوب می‌شود. فیلم‌هایی که حتی این قدرت را دارند که به شکل گسترده‌تری به نمایش دربیایند و بتوانند مخاطب بیشتری را از آن خود کنند، ولی به تصور شرکت‌های پخش فیلم که امروز به قدرت‌های یک سویه‌ای در سینمای ما بدل شده‌اند، فاقد فاکتورهای لازم برای فروش هستند. پس فیلم‌هایی که با شکل و شمایل «بدون مرز» ساخته می‌شوند، چاره‌ای ندارند جز این‌که در این گروه سینمایی اکران شوند و از این طریق به دست مخاطبان خود برسند. پس گروه هنر و تجربه در این وانفسا غنیمتی گران‌بها محسوب می‌شود.
او در ادامه با توجه به این‌که این گروه نوپا اگر منسجم‌تر مدیریت نشود، از بین می‌رود، گفت: این مسئله که گروه هنر و تجربه فرصت در اختیار جوانان قرار می‌دهد تا بتوانند فیلم‌هایشان را اکران کنند، اتفاقی موجب خرسندی است، اما باید به این موضوع توجه داشت که اکران یک فیلم در این گروه آغاز راهی دشوار است؛ هم برای تهیه‌کنندگان این فیلم‌ها و هم برای مدیران و دست‌اندرکاران گروه هنر و تجربه. فراموش نکنیم که این گروه برای چه پدید آمده و اهدافش چیست. در این سال‌ها تهیه‌کنندگانی دولتی با بودجه‌های کلان فیلم‌هایی را می‌ساختند که با اتمام فیلم‌برداری، فیلم هم برای آن‌ها به پایان می‌رسید و در بهترین شرایط بعد از حضور در یک جشنواره و اکرانی ناموفق از سر رفع مسئولیت راهی آرشیو‌ها می‌شدند. خوشبختانه امروز دیگر مهم‌ترین مسئله و موضوع برای فیلم‌ها و فیلم‌سازان گروه هنر و تجربه که خانه‌ای برای خود پیدا کرده‌اند، اکران نیست. به نظرم فیلم‌هایی که در این گروه اکران می‌شوند، تنها به حقوق حداقلی خود دسترسی پیدا می‌کنند و این خود، اعتمادبه‌نفس و قدرتی است که خود بانیان گروه هنر و تجربه به فیلم‌سازان هدیه داده اند. اگر قرار است که یک فیلم تنها به این بسنده کند که اکران را به خود اختصاص داده که هیچ، اما اگر قرار است فیلم‌هایی برای اکران انتخاب شوند که دارای استاندارد‌های لازم برای مخاطب هستند و قرار است تغییری در ذائقه و نگاهشان ایجاد کند و تعدادشان را روزافزون کند، به الگوریتمی علمی و خلاقانه نیاز دارد تا علاوه بر مخاطبان این گونه از سینما، پای مخاطبان عام را به این گروه باز کند. اولین مؤلفه‌ای که برای جذب حداکثری مخاطب به ذهن می‌رسد که جایش در این گروه خالی است، تبلیغات موثر و کاربردی است.
امیرحسین عسگری در پایان حرف‌هایش در خصوص بهبود وضعیت اکران فیلم‌ها در گروه سینمایی هنر و تجربه یادآور شد: معتقدم که هنر و تجربه فرصت بسیار خوبی برای فیلم‌سازان فراهم می‌کند، اما باید سیاست‌ها به نحوی باشد که قدرتمندتر از گذشته حرکت کند و استقلالش را حفظ کند و نگذارد با این گروه مثل بچه ناخواسته رفتار شود. در زمان اکران فیلم «بدون مرز» یکی از دوستان من که از قضا یکی از بازیگران مطرح سینمای ایران است، به سالن سینمایی مراجعه کرده بود تا فیلم من را ببیند و تعداد کسانی که بلیت خریده بودند، نزدیک به شش نفر بود، اما مدیر سینما فیلم را اکران نکرده و فیلم دیگری را جایگزین کرده است. من فکر می‌کنم که باید از فیلم‌ها حمایت شود و اتفاق‌های این‌چنینی نیفتد. اکثر سانس‌های فوق‌العاده در سینماها از کنسلی فیلم‌های هنر و تجربه شکل می‌گیرد و این زنگ خطری هولناک برای گروه سینمایی هنر و تجربه است. وقتی فیلمی از سینمای جریان اصلی فرصت اکران در این گروه سینمایی را پیدا می‌کند، به این فکر می‌کنم که شاید قرار است این گروه نیز آرام آرام تن به تعویضی ناخواسته بدهد.
شبنم عرفی نژاد: مهم ترین ضعف، سانس بندی است
شبنم عرفینژاد یکی دیگر از کارگردانان جوان سینمای ایران است که فیلم «پشت در خبری نیست» به کارگردانی او بعد از هفت سال توانست در گروه سینمایی هنر و تجربه فرصت اکران پیدا کند. عرفینژاد در خصوص اکران فیلمش در گروه سینمایی هنر و تجربه گفت: از این‌که بعد از گذشت این همه سال فیلم «پشت در خبری نیست» در این گروه سینمایی اکران شده، خوشحال هستم و معتقدم که اکران فیلم در گروه هنر و تجربه یک فرصت مغتنم است. اما مسائلی وجود دارد که وقتی به آن فکر می‌کنم، متحیر می‌مانم که در یک گروه با این مشخصات که فرصت اکران برای فیلم‌های خاص را فراهم می‌کند، چرا به برخی از جزئیات توجه نمی‌شود که به یک مسئله مهم تبدیل شود.
او ضمن انتقاد از مشکلات پیش‌آمده در اکران فیلمش در این گروه سینمایی گفت: عمده‌ترین مشکل در اکران فیلم‌ها در شهرستان‌ها رخ می‌دهد، وقتی سالنی در مشهد به این گروه سینمایی اختصاص پیدا می‌کند، چرا فیلمی که قرار است در آن اکران شود، کنسل می‌شود و فیلم دیگری به جای آن نمایش می‌دهند؟ یکی دیگر از مشکلات مهم، سانس‌بندی برای فیلم‌هاست. در فصل تابستان در شهر اهواز اکثر مردم به دلیل گرمای هوا از ساعت هفت به بعد برای خرید بیرون می‌روند. من متوجه نمی‌شوم چرا باید فیلمی در ساعت سه ظهر در گرمای تابستان اهواز سانس داشته باشد؟ به نظرم این‌ها نکات مهمی است که مدیران هنر و تجربه باید به آن توجه کنند. ما می‌گوییم که اکران در هنر و تجربه یک فرصت است، اما نباید بگذارند که یک فرصت باقی بماند و در اکران هیچ حمایتی از فیلم‌ها صورت نگیرد.
عرفینژاد در پایان حرف‌هایش برای بهبود این شرایط پیشنهاد‌هایی را مطرح کرد: به نظر من مدیران هنر و تجربه باید در سینماهای این گروه در شهرستان‌ها نمایندگانی را به کار بگیرند تا سینماداران به خود اجازه ندهند که فیلمی را اکران نکنند و از سوی دیگر مهم‌ترین ضعف در گروه سینمایی هنر و تجربه مسئله سانس‌بندی است که جزئیات در آن لحاظ نمی‌شود. اگر به این دو مشکل رسیدگی شود، فکر می‌کنم فیلم‌ها در اکران شرایط بهتری داشته باشند.
امیر توده‌روستا: «هنر و تجربه» من را احیا کرد
امیر توده‌روستا که فیلم «پات» به کارگردانی او در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران شده است، در خصوص تجربه اکران فیلمش در این گروه سینمایی گفت: از اکران فیلم «پات» در گروه سینمایی هنر و تجربه راضی هستم و همین اکران چندماهه فرصتی را برای من ایجاد کرد که با طیف تازه‌تری از مخاطبان مواجه شوم و نسبت به فیلمی که هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم اکران شود، بازخوردهای متفاوتی را از مخاطبان فیلمم دریافت کنم. هنر و تجربه به نوعی باعث شد که من احیا شوم و با بازخوردهایی که گرفتم، من را برای ادامه مسیر جدی‌تر و مصمم‌تر از گذشته کرد.
او در ادامه با اشاره به نکاتی که در طول اکران فیلمش در این گروه سینمایی با آن‌ها مواجه شده است، گفت: هنوز که هنوز است و بعد از گذشت سالیان سال، در اکران فیلم‌ها در سینمای ایران با مشکلات گسترده‌ای مواجه هستیم. هنر و تجربه یک پدیده نوظهور است و آن هم از این قاعده جدا نیست. در طول اکران «پات» مشکلاتی وجود داشت که به نظر من مهم‌ترین و عمده‌ترین مشکل در این گروه، بحث تبلیغات فیلم‌هاست. وقتی فیلم‌سازان فیلم‌هایشان را به این گروه سینمایی عرضه می‌کنند، یعنی توانایی منحصربه‌فردی در عرصه تبلیغات ندارند و نیازمند حمایت جدی هستند. روزهای اول اکران فیلم «پات» من به‌عنوان کارگردان فیلم تلاش گسترده‌ای کردم تا فیلم را به مخاطبان معرفی کنم و نتیجه این اتفاق را هم در فروش فیلمم دیدم، اما من توانی ندارم که تا سه یا چهار ماه تمام تمرکز خودم را روی این ماجرا بگذارم. می‌شود با به‌کارگیری گروه‌های تبلیغاتی از سوی هنر و تجربه این مشکلات را بر طرف کرد.
توده‌روستا در پاسخ به این سؤال که برای بهبود روند اکران فیلم‌ها در این گروه سینمایی چه ایده‌ای دارد، گفت: من معتقدم مدیران هنر و تجربه و سازمان سینمایی می‌توانند با همکاری شهرداری تهران بیلبوردهایی برای معرفی آثار این گروه سینمایی تعریف کنند تا مخاطبان با این گروه آشنا شوند. این چیزی که من می‌گویم، صرفا پیشنهاد است و خواسته من نیست. تبلیغات شهری در مقطع کنونی از تاثیرگذاری مثبتی برخوردار است. از سوی دیگر می‌توان مراکز فرهنگی در شهرستان‌ها را درگیر این ماجرا کرد. گروه سینمایی هنر و تجربه فقط در شهر مشهد صاحب کرسی قوی است و متولی سینمای هنر و تجربه در شهر مشهد، نگاه دغدغه‌مندی نسبت به فیلم‌های این گروه سینمایی دارد و در شهرستان‌های دیگر شاهد چنین اتفاقی نیستیم. شهر اصفهان به دلیل پیشینه فرهنگی که دارد، می‌تواند یکی از پایگاه‌های قوی برای فیلم‌های هنر و تجربه باشد، اما در عمل چنین نیست.
غلامرضا نعمت‌پور: اکران فیلم‌های غیرمرتبط «هنر و تجربه» را نابود می‌کند
غلامرضا نعمت‌پور، کارگردان فیلم مستند «برای گونگادین بهشت نیست»، یکی دیگر از چهره‌هایی است که فیلمش در این گروه سینمایی اکران شده است. او در پاسخ به این سوال که تجربه اکران در این گروه سینمایی برای او چگونه بوده است، گفت: پیش از این رسم بر این بود که یک تعداد فیلم در جشنواره‌ها اکران می‌شد و از آن تعداد فیلم، چند فیلم راهی اکران می‌شدند و مابقی در آرشیو خاک می‌خوردند یا بایگانی می‌شدند. اما با تولد این گروه سینمایی شرایط به گونه دیگری رقم خورد و فرصتی برای فیلم‌سازان جوان میسر شد تا فیلم‌های خود را در این گروه سینمایی اکران کنند. من هم توانستم فیلمم را اکران کنم و از این حس‌وحال خوب راضی هستم. اما مشکلاتی هم در این مسیر وجود داشت.
او در ادامه با توجه به مشکلاتی که در زمان اکران فیلمش با آن‌ها مواجه شده است، گفت: عدم تبلیغات مناسب برای معرفی فیلم‌های هنر و تجربه بزرگ‌ترین مشکلی بود که من با آن مواجه شدم. بعد از اکران فیلم هنوز مخاطبان نمی‌دانستند حتی این فیلم اکران شده است! کارگردانی که فیلمش را برای عرضه در این گروه می‌آورد، می‌داند که مخاطبانی که فیلمش را می‌بینند، با مخاطب‌های عام متفاوت‌اند و باید برای جذب این مخاطبان از راه‌های تبلیغاتی مناسبی استفاده شود. اما هنوز ابزار تبلیغات در این گروه سینمایی آن‌طور که لازم است، به کار گرفته نمی‌شود.
نعمت‌پور یادآور شد: یکی دیگر از مشکلات بزرگ در این گروه این است که با اکران کردن فیلم‌هایی از سینمای بدنه، لطمه جدی به هنر و تجربه وارد خواهند کرد. فیلم‌هایی که در سرگروه‌های سینمایی اکران می‌شوند و مخاطب دارند، چرا در هنر و تجربه اکران می‌شوند؟ معتقدم که حق فیلم‌سازهایی که فقط چند سالن دارند، گرفته می‌شود. برای صاحبان آن فیلم ها فرقی نمی‌کند، اما برای ما ماجرا متفاوت است و فرق می‌کند. اکران فیلم‌های غیرمرتبط هنر و تجربه را نابود خواهد کرد.
او در پایان حرف‌هایش برای بهبود این شرایط راه‌کاری ارائه داد و گفت: به نظر من باید تبلیغات در هنر و تجربه با جدیت بیشتری انجام شود تا فیلم‌ها بتوانند فروش مناسبی داشته باشند، و از سوی دیگر شهرداری بیلبوردهایی را در مناطق مختلف تهران به معرفی این گروه سینمایی اختصاص بدهد.
مزدک میرعابدینی: باید از «هنر و تجربه» حمایت کرد
مزدک میرعابدینی، بازیگر سینما و کارگردان جوان سینمای ایران که به‌تازگی فیلمش، «خواب است پروانه»، در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران شده است، در خصوص تجربه اکران در این گروه سینمایی گفت: من چند وقتی است که گرفتار فیلم‌برداری فیلم تازه‌ام شده‌ام و نتوانستم از جزئیات اکران فیلمم باخبر باشم. اما از همان روزهای اول اکران در این گروه سینمایی حس خوبی داشتم، چون فیلمی ساختم که فقط باید در این‌جا اکران می‌شد و جای درست اکران این فیلم همین‌جا بود.
او در تکمیل حرف‌هایش عنوان کرد: در طول اکران فیلم مشکل خاصی نداشتم و دلم می‌خواهد از زحمات امیرحسین علم‌الهدی و میثم مزلقانی قدردانی کنم که با دلسوزی تمام از من و فیلم حمایت کردند. من به شیوه و سبک مدیریت علم‌الهدی اطمینان دارم و امیدوارم که این گروه نوپا که دو سال از زمان تولدش می‌گذرد، بتواند محکم‌تر از گذشته به مسیر خود ادامه دهد.
این بازیگر سینما در پایان حرف‌هایش یادآور شد: باید از هنر و تجربه حمایت کرد تا این گروه نوپا بتواند روی پای خودش بماند، امیدوارم فیلم‌هایی که در این گروه اکران می‌شوند، مخاطبان خود را بیشتر کنند و این آثار بیشتر از گذشته دیده شوند.
ماهنامه هنر و تجربه