مرتضی پایهشناس در جمع تماشاگران «گلوله باران» در جشنواره مسکو گفت: علاقه من از ابتدا این بود که فیلم از هر زمان و مکانی خالی شود و مخاطب با یک وضعیت و یک لحظه مواجه شود و فرصت این را داشته باشد که در این موقعیت باقی بماند و به این شرایط فکر کند.
به گزارش سینماسینما، مرتضی پایهشناس کارگردان مستند «گلوله باران» از تولیدات مشترک مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و مرکز مستند حقیقت که در جشنواره فیلم مسکو در روسیه حضور داشت، در نشست پرسش و پاسخ بعد از نمایش این اثر درباره آن صحبت کرد.
یکی از حاضران در این جلسه نمایش پرسید: دوست دارم درباره کارگردانی، شکلگیری ایده و وظایف و ماموریت شما قبل از کار و زمان فیلمبرداری بدانم. مرتضی پایهشناس کارگردان مستند «گلوله باران»، در پاسخ به این سوال گفت: امیدوارم این فیلم برای شما قابل قبول بوده باشد. گاهی وقتها برای مخاطبان این اثر که کمی تخصصیتر به فیلم مستند نگاه میکنند، این پرسش ایجاد میشود که چطور زمانی که من در آن موقعیت مکانی حضور نداشتم یکی از کارگردانان کار هستم؟ باید بگویم این نکته به نگاه من و تهیهکننده و سینمای مستند باز میگردد. من فکر میکنم که در سینمای مستند شاید بهتر باشد به جای واژه «کارگردان» از واژه «پدیدآورنده» یا چیزی شبیه به آن استفاده کنیم.
این مستندساز توضیح داد: پدیدآورنده شخصی است که جهان یک فیلم را خلق میکند. این فرد میتواند کارگردان، تدوینگر، تصویربردار و … و یا ترکیبی از این افراد باشد؛ به هر صورت هرکسی سهمی در شکل دادن به آن جهان دارد. شاید این یکی از تفاوت آثار سینمای مستند با سینمای داستانی است. در سینمای داستانی افراد کار و موقعیت مشخصتری دارند، اما در سینمای مستند افراد گروه، گاه هرکدام در خلق جهان یک فیلم شریک هستند.
این فیلمساز درباره هدف خود از ساخت مستند «گلوله باران» بیان کرد: علاقه من از ابتدا این بود که این فیلم از هر زمان و مکانی خالی شود و مخاطب با یک وضعیت و یک لحظه مواجه شود و فرصت این را داشته باشد که در این موقعیت باقی بماند و به این شرایط فکر کند.
در بخشی از این جلسه یکی از حاضران سوالی مطرح کرد. این تماشاگر گفت: من از کشوری کوچک آمدهام. میخواهم درباره رویدادهای «قره باغ» صحبت کنم. کوهستانی که در آنجا مناقشه ارمنستان، آذربایجان جریان داشت. در آن رویداد هم تصاویر و فیلم های گوناگون از جنگ به شکلهای مختلف و با محتوای تاریخی و مستند و هنری تهیه و ارائه شد. پایهشناس درباره دو شخصیت این مستند به نامهای «حسین» و «سعید» توضیح داد: «حسین» و «سعید» دو تصویربرداری بودند که از سوی تهیهکننده برای تصویربرداری از آن جنگ اعزام شدند. در این حین «حسین» از ناحیه پا دچار آسیب شد و تیر به استخوان پایش خورد. باید بگویم تمام این اتفاقها به شکل کاملا واقعی رخ دادند و هیچکدام آنان بازیگری و جلوههای ویژه نبودهاند. این دو تصویربردار به مدت حدود یک ماه در سوریه حضور داشتند و در حال تصویربرداری از مراحل یک عملیات نظامی بودند. تصمیم آنها برای تکمیل کردن تصاویر ضبط شده از عملیات این بود که بالای آن قلهای که در فیلم میبینید بروند. این فیلم میتوانست یک سکانس از یک فیلم سینمایی بلند باشد، اما تصمیم من به عنوان یکی از پدیدآورندگان «گلوله باران» این بود که این سکانس را به اندازه یک فیلم گسترش دهم و به مخاطب نشان دهم.
او اضافه کرد: البته چنین اتفاقاتی کمتر در فیلمهای مستند رخ میدهند و فکر میکنم شاید به همین علت است که درک شرایط موجود کمی برای مخاطبان سخت باشد، اما من خوشحالم در آن شرایط دشوار دو تصویربرداری حضور داشتند که در هر حالی دست از فیلمبرداری نکشیدند. شاید آنها فکر میکردند که این تصاویر ثبت کننده آخرین لحظات حیات آنهاست و تنها این فیلمهاست که قرار است از آنها باقی بماند؛ همانطور که در بخشی از فیلم هم میبینیم که حتی آخرین وصیتهای خود را هم به زبان میآورند.
پایهشناس درباره آخرین وضعیت این دو تصویربردار میگوید که «حسین» و «سعید» پس از گذراندن یک دوره درمان و نقاهت، حال خوبی دارند.
پایهشناس درباره کم کم محو شدن تصاویر و باز پدیدار شدن آنها در بخشهایی از فیلم گفت: این اتفاق به تدوین کار بازمیگردد و کارکردهای متفاوتی دارد. مثلا من در این مستند میخواهم که مخاطب گذر زمان را متوجه نشود و نداند زمان به چه صورت سپری میشود و یا یک کاربرد دیگر این تکنیک این است که به ما اجازه فصلبندی کردن اثر را میدهد و هر سکانس حال و هوای مخصوص به خود را پیدا میکند.
او افزود: این در روند فیلم تبدیل به یک ضرب آهنگی میشود که به مخاطب یک ریتم ذهنی میدهد و در یکی از همین fade out ها مخاطب صدای رسیدن کمک برای این دو تصویربردار را میشنود.
این مستندساز در پاسخ به سوال یکی از حاضران، درباره مستند ماکیمنتاری گفت: دوستانم در کشورم میدانند که من علاقهای به ساخت فیلمهای داستانی ندارم و طبیعتا ماکیومنتری برای من فقط یک سرگرمی و بنا بر توضیحاتی که دادم «گلوله باران» یک اثر کاملا واقعی است. من از فیلمسازانی هستم که دوست دارم کارگردان یک اثر کمترین دخالت را در ایجاد صحنهها داشته باشد. البته که فیلمساز تاثیر و نگاه خود را در شکل روایت آن موضوع میگذارد اما من اعتقاد دارم ذهنیت از پیش تعیین شده سازنده بهتر است وارد فیلم نشود و مستندساز هم چون اولین مختطب آن اثر، در روند ساخت فیلم به کشف و شهود جدیدی برسد.
او تاکید کرد: مخاطب زمانی که پای تماشای یک فیلم داستانی مینشیند به صورت پیش فرض و آگاهانه میداند که آمده فیلمساز و نگاه او را به موضوع در حال روایت ببیند اما در سینمای مستند فکر میکنم که مخاطب میخواهد به شکل مستقیم و بیواسطهای با خود آن موضوع مواجه شود و فیلمساز کمترین اثر را بر آن موضوع داشته باشد.
یکی از حاضران در پایان این جلسه درباره فیلم گفت: عاشق فیلم شدم، آیا این صحنه که در فیلم وجود دارد واقعی است یا بازسازی شده؟ آنها به طرف درخت میروند، درخت در اثر جنگ سوخته و باراش باران. یک صحنه جالب و ایده و فکر ایدهآل است. شاید چنین صحنهای، یک رویداد الهی و شاید هم کار تهیهکنندگان باشد. ولی در هر صورت عالی و بینقص است. اوج قدرت فیلم، همان شروع باران است. این نشانگر استعداد، نبوغ و ابتکار کارگردان است.
«گلوله باران» تولید مشترک مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و مرکز مستند حقیقت در چهل و چهارمین دوره جشنواره مسکو در بخش خارج از مسابقه روی پرده رفت.
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- «جیرفت» در ایتالیا روی پرده میرود
- ۲ انیمیشن ایرانی در بخش مسابقه جشنواره فرانسوی
- «گلهای کاغذی» در بخش مسابقه جشنواره کازان
- «الکافی» در نیویورک نمایش داده میشود
- ۶ مستند در مرکز گسترش اکران میشوند/ از «آخرین کوسه نهنگ» تا «خانواده خلج» مست
- «پر» بهترین انیمیشن جشنواره ورونژ شد
- فراخوان هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» منتشر شد
- «احمد»، «عیدوک» و «فرشتهها» نمایش داده میشود
- سه جایزه جشنواره روسی برای «میان صخرهها»
- ۶ مستند در «اکران حقیقت» روی پرده میروند
- «پیانو» به اتریش میرود
- حضور «باگ» در جایزه آکادمی دانشجویی اسکار
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود