علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بعد از گذشت سه سال از حضورش در این پست، هنوز در تصمیم گیری هایش ثبات ندارد و این مساله یک امر خطرناک برای یک وزیر مسحوب میشود.
سام بهشتی: خرداد ماه سال ۹۲ بود که دکتر حسن روحانی با کسب بیشترین آرا، به عنوان رییس جمهور دولت یازدهم با رای قاطع مردم انتخاب شد. بعد از این اتفاق آحاد ملت ایران همگی هم دل و هم زبان بودند تا اتفاقی رقم بخورد و وضعیت اقتصادی و معشیتی مردم تکاتی بخورد.
سینماگران هم همانند تمامی مردم امیدوار بودند که رییس جمهور جدید نگاه تازه تری به مقوله فرهنگ و هنر داشته باشد. روحانی بارها در سخرانی های مختلفش به سینما و تاثیرگذاری آن در میان مردم اشاره کرده بود و یکی از مهمترین وعده هایی که داده بود بازگشایی خانه سینما بود، نهاد صنفی سینماگران که در دوره محمود احمدی نژاد بسته شد.
روحانی، علی جنتی را برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزید و مسئولیت سنگینی را به او سپرد تا جنتی بتواند فضای فرهنگ و هنر را احیا کند. جنتی در اولین گام، رایزن فرهنگی ایران در کشور فرانسه را برای سینمایی ها مناسب دید و به حجت الله ایوبی حکم داد تا به میان سینمایی ها برود و آن ها را مدیریت کند، خواسته های آن ها را گوش کند و حرف های دلشان را بشنود. رییس سازمان سینمایی هم فرمان جنتی را پذیرفت و حکم او را اجرا کرد. در روزهای اول همه چیز خوب بود و خانواده سینمای ایران خوشحال بودند که رییس تازه آن ها، اهل شعر و ادب است و مولانا و شمس را به خوبی میشناسد و دلش میخواهد کاری برای سینمای ایران انجام دهد.
رییس سازمان سینمایی، علیرضا رضاداد را به عنوان مشاور خود و دبیر مهمترین رویداد فرهنگی کشور یعنی جشنواره فیلم فجر برگزید و از تجربه های او، برای مدیریت جنشواره فیلم فجر استفاده کرد. در همین ایام بود که علی جنتی هم در مراسم مختلف حضور پیدا میکرد و سخنرانی های مهمی داشت، در همان سال های اول دولت جدید جنتی عنوان کرد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره تدبیر و امید، هر مجوزی که به هنرمندان بدهد، پای آن ایستادگی خواهد کرد. همین جمله او حال سینماگران را زیبا کرد و همگی خوشحال بودند که وزیری از جنس فرهنگ آمده است که هنر را به خوبی درک می کند و اهل سانسور و توقیف نیست.
در سی و دومین جشنواره فیلم فجر بود که رضا درمیشیان، فیلمی ساخت که به ماجرای حوادث بعد از انتخابات سال ۸۸ مربوط بود و این فیلم هم از سوی هئیت انتخاب پذیرفته شد. «عصبانی نیستم» نخستین چالش پیش روی وزیر و رییس سازمان سینمایی در دولت جدید بود که به دلیل حواشی پیش آمده برای این فیلم، تصمیم گرفتند که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد که قرار بود به نوید محمد زاده برسد هم به او ندهند تا هزینه ای برای سازمان سینمایی نداشته باشد و وزیر از سوی مجلس استیضاح نشود.
نمایندگان مجلس وقت درباره چند فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر ابراز نگرانی کرده بودند و بر روی آن ها حساس شده بودند. فیلم های «عصبانی نیستم» به کارگردانی رضا درمیشیان، «قصه ها» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد و «خانه پدری» به کارگردانی کیانوش عیاری، فیلم های مورد داری بود که در جشنواره فیلم فجر حضور داشتند و زنگ خطری برای وزیر محسوب میشدند.
سی و دومین جشنواره فیلم فجر هم با احتیاط برگزار شد و بعد از آن بود که جنتی و ایوبی دریافتند که نمیتوانند به فیلمسازان بها دهند و باید که گاهی ترمز آن ها را بکشند. دو فیلم «عصبانی نیستم» و «خانه پدری» را توقیف کردند و گفتند «قصه ها» را اکران میکنیم و همین اتفاق افتاد.
تغییر سیاست علی جنتی و بی تفاوت شدن نسبت به مسائل
سه سال از صدرات علی جنتی بر وزارت ارشاد گذشت و او هربار مواضعش چرخش های قابل توجه ای داشت که باعث میشد، خانواده سینمای ایران از سیاست های یک بام و دو هوای او متحیر شوند. یکی از تصمیم های شگفت انگیز وزیر ارشاد، توقیف فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش است، اثر هنری که در رثای امام حسین (ع) و یارانش در واقعه کربلا است، در کشور اسلامی ایران توقیف شد. فیلمی که در کربلا و عراق اکران شد و عراقی ها متحیر شدند از تماشای آن و اینکه در ایران اجازه نمایش ندارد و در محاق توقیف است.
اما اتفاق های تازه ای که میافتد، زنگ خطری برای سینمای ایران است. علی جنتی دستور توقیف فیلم «پنجاه کیلو آلبالو» به کارگردانی مانی حقیقی را بعد از سه ماه اکران و فروش ۱۴ میلیاردی صادر کرد و این فیلم را برای اکران مناسب ندید. بعد از این تصمیم گیری هنرمندانه دستور داد که همه فیلم ها دوباره بازبینی شوند و با یک حرکت دیگر شورای پروانه نمایش را بی اعتبار کرد و از سوی دیگر در مقابل توقیف فیلم «عادت نمیکنیم» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان به دلیل پخش تیزهایش از شبکه جم سکوت کرد که در نهایت دادستان تهران خودش فیلم را رفع توقیف کرد. وزیر ارشاد دستور داد که صدای یاس از فیلم «بارکد» به کارگردانی مصطفی کیایی حذف شد و در سطحی ترین مسائل که می شد مدیران اش را دخیل کند، خودش را در دل ماجرا انداخت.
وزیر ارشاد شروع خوبی نداشت و در سال آخر دولت تدبیر امید هم نتوانست، یک حرکت به یادماندنی از خودش به یادگار بگذارد. کافی است به لیست فیلم های توقیفی دوره محمد حسینی و جواد شمقدری نگاه کنیم و فیلم های توقیفی دوره ایوبی و جنتی را هم ببینیم. نمی توان پشت بازگشایی خانه سینما پنهان شد و اگر نقدی مطرح شد، بگویند که ما خانه سینما را بازکردیم، دولت قبلی خانه سینما را بست. پس فرق وزیران و مدیران باید در یک بستن و باز کردن در یک خانه باشد ؟
فیلم هایی که در دوره جواد شمقدری توقیف شد | نام کارگردان |
آشغال های دوست داشتنی | محسن امیر یوسفی |
خانه پدری | کیانوش عیاری |
خرس | خسرو معصومی |
صد سال به این سال ها | سامان مقدم |
مهمونی کامی | علی احمد زاده |
قصه ها | رخشان بنی اعتماد |
بلوک ۹ خروجی ۲ | علیرضا امینی |
گزارش یک جشن | ابراهیم حاتمی کیا |
فیلم هایی که در دوره حجت الله ایوبی توقیف شده یا در توقیف مانده است | نام کارگردان |
آشغال های دوست داشتنی | محسن امیر یوسفی |
خانه پدری | کیانوش عیاری |
خرس | خسرو معصومی |
صد سال به این سال ها | سامان مقدم |
مهمونی کامی | علی احمد زاده |
بلوک ۹ خروجی ۲ | علیرضا امینی |
عصبانی نیستم | رضا درمیشیان |
رستاخیز | احمدرضا درویش |
خانه دختر | شهرام شاه حسینی |
مادر قلب اتمی | علی احمد زاده |
پنجاه کیلو آلبالو / هفته آخر اکران | مانی حقیقی |
نکته: عنوان چند فیلم در دو جدول تکراری است و این بدان معنی است که فیلم هایی که تکرار شدند در دولت جدید هم اجازه اکران نداشتند و هنوز در محاق توقیف اند.