پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

کارگردان فیلم «شبگرد» با بیان اینکه سردر سینماهای کشور شبیه سردر بولینگ عبدو است اظهار کرد: فیلمسازان امروز به لات‌ها، روسپی‌ها، معتادها و قمه کش‌ها فکر می‌کنند و فضای لات بازی و عربده کشی سینمای ما را دربرگرفته است.

به گزارش سینماسینما، نقد و بررسی فیلم «شبگرد» با حضور فرزاد موتمن کارگردان این اثر و به میزبانی روزبه رحیمی نژاد و احسان طهماسبی منتقد و نویسنده سینما در برنامه اکران برگزار شد.
موتمن در این برنامه اظهار کرد: نام اول فیلمنامه «شبگرد»، «مزمن» بود و خیلی از فیلمنامه راضی نبودم. بعد از دو سال فیلم «سراسر شب» که در فضای مجازی پخش شد و داوتگر نویسنده کار با ایده‌های جدیدتری فیلمنامه را در شب روایت کرد.
این کارگردان سینما یادآور شد: در نهایت مرتضی شایسته با من تماس گرفت و گفت بودجه اندکی برای تولید یک فیلم دارند و در نهایت کار شروع شد. اگر همایون اسعدیان نبود این فیلم پروانه ساخت نمی‌گرفت و می‌گفتند این فیلم سیاه است. در پروانه نمایش هم گرفتار شدیم و ممیزی‌های وسیعی داشت و در نهایت می‌خواستند ۱۰ دقیقه فیلم را ممیزی کنند.

جشنواره فیلم فجر تبدیل به عوارضی شده است
موتمن تاکید کرد: «شبگرد» یک فیلم درجه دوم است که ۸۰ دقیقه‌ای است. مخالف ارائه این فیلم به جشنواره بودم. جشنواره فیلم فجر برای این فیلم داستان درست می‌کند. جشنواره فیلم فجر سال هاست تبدیل به عوارضی شده که یک عده‌ای را راه می‌دهند و عده‌ای را دور می‌ریزند و من جز گروه دوم هستم.
وی افزود: فیلم‌هایی که به من نزدیک است در جشنواره فیلم فجر حذف می‌شود و این جشنواره سیاستش این است که فیلم‌های کمدی و ارگانی را تقویت کند و در حال فیلتر کردن فیلم‌ها است. هیات انتخاب برای فیلم مشکل ممیزی درست کردند و حضور در جشنواره فیلم فجر برای ما دردسرساز شد و سال‌هاست که علاقه‌ای ندارم فیلمی در جشنواره داشته باشم.

استقبال از حضور منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر جشنواره
این کارگردان سینما عنوان کرد: منوچهر شاهسواری آدم مناسبی برای جشنواره است سینما را می‌فهمد و با سابقه است. او این توانایی را دارد که بین سینماگران و مسئولان حکومتی پل بزند و مطمئنم در دوران شاهسواری اوضاع بهتر می‌شود اما اینکه فاجعه‌ای که در یک دهه اخیر تحمل کردیم به شرایط درست برگردد سخت است.
موتمن با بیان اینکه از خروجی «شبگرد» راضی هستم، گفت: به من می‌گویند پلان خانم افشارزاده که در آینه در حال آرایش می‌کند بردارید و در همین لحظه همین صحنه در فیلم دیگری وجود دارد و آن صحنه حذف نمی‌شود.
وی با اشاره به ممیزی فیلم‌های مختلف خود ادامه داد: «پوپک و مش ماشالله» از پرممیزی‌ترین فیلم‌های سینمای ایران است و اساسا قصه فیلم عوض شد.
احسان طهماسبی منتقد و نویسنده سینما نیز با اشاره به فیلم «شبگرد» اظهار کرد: کمتر فیلمی را داریم که سراغ چنین فضایی برود و این فضا به روحیه این کارگردان نزدیک است. «شبگرد» یک نئو نوآر است و کمتر در سینمای ایران سراغ چنین ژانری می‌روند و انتظار می‌رود کارگردانی مثل فرزاد موتمن به این سینما علاقه مند باشد.

هنوز فیلم ترسناک نساختم
موتمن نیز با بیان اینکه ۱۳ فیلم بلند و۱۰ تله فیلم ساختم یادآور شد: عاشق فیلم نوآرم و معتقدم سینما یعنی نوآر و باقی ژانرها فرعی هستند. من همیشه تماشای هر فیلم نوآر حتی ضعیف‌ترین آن را به بهترین فیلم‌های سینمایی ترجیح می‌دهم. «شبگرد» یک درام تریلری نوآر است اما شوخی دارد و فضا را می‌شکاند. این بار می‌توانستیم نوآر باشیم اما شوخ هم باشیم و فیلم به اصطلاح مشنگ باشد.

فارابی را تعطیل کنید
وی ادامه داد: هنوز فیلم ترسناک نساختم. سال ۸۵ قرار بود «آفتاب پرست» را بسازم اما فارابی مانع این اتفاق شد. فیلمنامه این کار را شادمهر راستین نوشته بود. بالای ۲۰ فیلمنامه به فارابی دادم و همیشه به من گفتند در اولویت ما نیست. فارابی تا حدود سال ۸۵ به فیلم‌ها کمک می‌کرد و این شکل وحشتناک امروزی را نداشت. در سال‌های بعدی فارابی تهیه کننده ده‌ها فیلم بی‌مصرف شد که حتی نمی‌توانند این فیلم‌ها را اکران کنند. سیاستی را در سال‌های گذشته سازمان سینمایی با عنوان جوانگرایی مطرح کرد که اسمش قشنگ بود. بحث این بود که سینما را بی در و پیکر کنند. کانون کارگردانان باید فیلمسازان جوان را تایید می‌کرد اما ارشاد این کار را کرد. در سال ۷۰ فیلم فیلمساز اولی‌ها را داشتیم و دو سه همکار ما به عنوان ممیزی‌گرهای فارابی جرات کردند فیلمنامه‌های همکاران خود را رد کنند و برای تولید کار خود بودجه میلیاردی بگیرند.

موتمن گفت: دو فیلمنامه شاهکار داشتیم که رد شد؛ یکی اقتباسی از رمان داستان خانوادگی به نویسندگی سعید عقیقی بود و قصه عشق دو برادر به هم بود و فیلمنامه دیگر «یه شبه مهتاب» به نویسندگی امیر افشار بود و این دو فیلمنامه می‌توانست کارنامه کاری مرا متحول کند.
وی تصریح کرد: از نظر من بنیاد سینمایی فارابی باید تعطیل شود.

جوان‌تر شده‌ام
هرچه سنم بالاتر می‌رود جوان‌تر می‌شوم امروز از هیچ چیزی نمی‌ترسم. به «شبگرد» و «سراسر شب» نگاه کنید، آیا این‌ها فیلم‌های یک مرد ۶۷ ساله است؟ از هر زمان دیگری بیشتر دوست دارم تجربه‌های جدیدی را داشته باشم.
کارگردان «شبگرد» درباره جایگاه سینمای اجتماعی ایران توضیح داد: این سینما به سینمای ارگانی تبدیل شد. فیلمسازان ترغیب شدند به طبقه متوسط فکر نکنند بلکه لات‌ها، روسپی‌ها، معتادها و قمه کش‌ها فکر کنند و فضای لات بازی و عربده کشی سینمای ما را دربرگرفته است. در دو سال اخیر جنسی از درام اجتماعی بیرون آمده که تبلیغ نهادهای مختلف است و پول‌های آن نیز دولتی پرداخت می‌شود. «شبگرد» برای نسل جوان سینما دوست ساخته شده اما این نسل با سینما قهر کرده است.

موتمن درباره بهترین آثارش گفت: «سراسر شب» نزدیک‌ترین فیلم به خودم است و کاراکتر امیر جعفری در این فیلم من هستم. «صداها»، «سایه روشن»، «شبگرد»، «شب‌های روشن» از دیگر فیلم‌هایی است که دوستشان دارم.

وی با بیان اینکه «شبگرد» با ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان ساخته شده است، گفت: طبیعتا غیر از امیر آقایی، ستاره‌های دیگر با این بودجه در این فیلم نمی‌توانند در این اثر بازی کنند. الباقی بازیگران جوان بودند. من با بچه‌های جوان راحتم. شیوه من در کار با بازیگر متفاوت است. کارگردان بازی نمی‌گیرد، بازی برای بازیگر است؛ کارگردان باید شرایطی را به وجود آورد که بازیگر بهترین انرژی خود را بگذارد.

توصیه موتمن به رئیس سازمان سینمایی
موتمن در توصیه به رائد فریدزاده رییس سازمان سینمایی تاکید کرد: سازمان سینمایی باید منحل شود و اداره سینمایی احیا شود. سازمان سینمایی در دوره شمقدری به وجود آمد تا بودجه کلان بگیرند. امروز سردر سینماهای ما شبیه تئاتر بولینگ عبدو شده و اگر این موفقیت است، تبریک می‌گویم. همان اداره امور سینمایی با ۴ کارمند کافی است. خانه سینما باید رها شود و اجازه دهند این نهاد، مستقل باقی بماند نه اینکه بازوی اجرایی سازمان سینمایی باشد. ورود فیلم اولی‌ها را به کانون کارگردانان بسپارید و چقدر خوب است که کانون را دوباره رئیسیان ریاست کند. امیدواریم به اوایل دهه ۸۰ برگردیم.

یاسر هشترخانی کارگردان فیلم کوتاه «خاک مرده» نیز در این برنامه اظهار کرد: سعید سالمی فیلمنامه این اثر را نوشت. یک روز در حال بررسی یک موضوع حقوقی بودیم و براساس آن «خاک مرده» شکل گرفت. این فیلم یک هفته فیلمبرداری شد و این اثر درباره زندگی دو جوان است که تحت تاثیر رفتار خانواده خود قرار می‌گیرند. من ۹ فیلم را تهیه کردم و «خاک مرده» اولین فیلمی است که کارگردانی کردم.
وی افزود: در فیلم‌های «۵۲ هرتز» و «لختگی» سرمایه‌گذاری کردم؛ ساخت فیلم کوتاه دشوارتر از فیلم بلند است زیرا در زمان کوتاهی باید هرآنچه دارید بیان کنید و جای مانور زیادی در فیلم کوتاه وجود ندارد.

در این برنامه همچنین فیلم سینمایی «دادیو» با بازی شان پن مورد بررسی قرار گرفت.