سینماسینما، محمد حقیقت
با نزدیک شدن به آخرین روزهای سال میلادی، نگاهی فشرده بر موقعیت فیلم‌های سینماگران ایرانی در فرانسه می‌اندازیم که می‌تواند برای اهالی حرفه‌ای و همچنین سینمادوستان جالب باشد.
اولین فیلم ایرانی به‌نمایش درآمده در این سال، از ۱۳ مارس «آیه‌های زمینی» ساخته مشترک علی عسگری و علیرضا خاتمی توسط کمپانی ا .ار . پ، بود که با نام فرانسوی «وقایع تهران» همزمان در سینماهای پایتخت و شهرستان‌ها اکران شد و در هفته اول ۳۳۵۷۲ تماشاگر داشت. این اثر در نهایت بعد ۱۵ هفته ۱۰۰۶۰۸ بیننده را به خود جلب کرد که این رقم برای یک فیلم با بودجه بسیار محدود و اپیزودیک از نوع «هنر و تجربه»، به گفته کارشناسان معجزه‌آسا تلقی شد!
از ۲۷ مارس، «آتش سبز» ساخته داستانی محمدرضا اصلانی توسط کمپانی کارلوتا به پرده رفت که در روز اول در پاریس ۱۴۸نفر در پاریس و در کل فرانسه بعد از چهار هفته ۲۴۴۶ بیننده داشت. این دومین فیلم محمدرضا اصلانی بعد از «شطرنج باد» است که در فرانسه اکران شد.
از اول ماه مه فیلم «سکوت سی بل» ساخته علی یگانه که در کردستان ساخته شده و داستانی است، درباره دختران ایزدی ربوده شده توسط داعش اکران شد که در روز اول در پاریس ۱۴۸ تماشاگر داشت و در کل فرانسه بعد از پنج هفته ۴۱۳ بیننده آن را تماشا کردند.
از ۸ ماه مه، «بزرگ‌ترین دشمن من» ساخته مهران تمدن با بازی خود او، و زر امیرابراهیمی به پرده رفت که در طول سه هفته ۴۸۵ تماشاگر داشت! این فیلم که فرم (مستندوار) دارد، تجربه جالبی از مهران تمدن است؛ خودش نقش فیلمسازی شکنجه شده و، زر امیرابراهیمی به عنوان شکنجه‌گر، نقش بازی می‌کنند و تا آنجا که می‌شود، در این راستا شدت عمل در (این بازی) پیش رفته و ماجرا را به اوج می‌رسانند.
از ۱۵ ماه مه فیلم دومی از مهران تمدن بنام «جایی که خدا نیست» به پرده آمد که باز هم به شکل تجربی به موقعیت زندانیان سیاسی به شیوه ای (مستند بازسازی شده،) میزانسن داده شده بود. این فیلم در عرض سه هفته ۲۵۰ تماشاگر داشت . هر دو فیلم مهران تمدن در جشنواره برلین سال قبل حضور داشتند که مورد استقبال هم قرار گرفته بود و هر دو اثر البته در هنگام نمایش عمومی در پاریس هم مورد توجه مطبوعات قرار گرفتند، اما تماشاگران آنرا دنبال نکردند.
از مرجان ساتراپی، فیلم داستانی فرانسوی «پارادایس پاریس» که با هزینه هنگفت و هنر پیشه های سرشناس فرانسوی و غیره ساخته شده بود ، از ۱۲ ژوئن به پرده رفت. این اثر از متوسط ترین فیلم های مرجان ستراپی بود که نه منتقدین به آن توجه کردند و نه تماشاگران که طی مدت ها که بر پرده بود ۵۷۱۷۵ بیننده داشت!
«تاتامی» ساخته گی ناتیو و زر امیرابراهیمی از ۴ سپتامبر با ۱۵۳ کپی به پرده رفت. این فیلم اکثرا به زبان فارسی با شرکت زر امیرابراهیمی و آرین ماندی درباره خانم جودوکار ایرانی است که باید با ورزشکار اسرائیلی در مسابقه مهمی روبرو شود، اما در آخرین لحظات از مقامات فدراسیون ورزش به او دستور اکید می‌دهند که از شرکت در مسابقه خودداری کند، ولی وی بکار خود ادامه می دهد. فیلم بر مبنای داستانی واقعی ساخته شده و فرم آن بیشتر تلویزیونی و پر تنش، با کادر مربع و سیاه و سفید فیلمبرداری شده است. این فیلم برای اولین بار در بخش افق‌ها در جشنواره ونیز سال قبل شرکت کرده بود و کلا ۱۷۷۰۲۸ تماشاگر داشت.
« دانه انجیر معابد» اثر جدید محمد رسول‌اف بعد از جشنواره کن که در آن با استقبال روبرو شده بود و جایزه ویژه داوران و فیپرشی را نیز برد با نام فرانسوی «دانه‌های درخت انجیر وحشی»، از ۱۸ سپتامبر با تبلیغات گسترده در سراسر شهرها در فرانسه اکران شد. و در عرص پنج هفته اول توانست رقم ۵۰۰ هزار تماشاگر را پشت سر بگذارد که تعجب محافل پخش کنندگان فرانسوی را نیز باعث شد. این اثر تا ۱۱ دسامبر، (چند روز پیش)، ۵۶۶۰۴۹ تماشاگر داشت که البته از این هفته فقط در چند سینما با یک اکران در روز به نمایش ادامه می دهد و می توان تصور کرد که مجموعا حدود دو تا چهار هزار تماشاگر بعدا به این رقم افزوده خواهد شد. با این حساب «دانه انجیر معابد»، تا به امروز نه تنها موفق ترین اثر رسول اف در گیشه های فرانسه است بلکه بعد از فیلم های اصغر فرهادی و («تاکسی » ساخته جعفر پناهی ۶۲۰۰۰۰ تماشاگر) در رده سوم جدول فروش متعلق به سینماگران ایرانی محسوب می شود.
از فیلم های قبلی این کارگردان که در فرانسه به نمایش عمومی در آمده، پرفروش‌ترین آنها «لرد» با ۱۲۲۳۴۴ تماشاگر بوده که در بخش نوعی نگاه کن حضور داشت.
فیلم «کارآموز»، ساخته علی عباسی که در آمریکا ساخته شده بود و در بخش مسابقه کن نیز حضور داشت، از ۱۹ اکتبر به پرده آمد ودر هفته اول ۱۰۰۳۹۱ تماشاگر، و تا به امروز ۲۶۸۴۱۶بیننده داشته است .
آخرین فیلم ایرانی با نام «سیمای سایه ها» ساخته مستند هرمز کی از ۱۱ دسامبر در پاریس در یک سینما به نمایش در آمده که دو سانس در هفته به آن اختصاص داده شده است. سازنده در این اثر اغلب از فیلم های آرشیو خود بهره گرفته است و داستانش را به شکل نامه ای به پدر بزرگ خود از دهکده زادگاهش شروع می کند. وی خود را یک پرنده هم می داند که در پرواز از یزد به تهران و سپس به فرانسه و به ویژه به پاریس می رسد. اگر چه در ابتدا خود را غریبه می بیند اما به یاری یک خانم نسبتا مسن فرانسوی به یاد گیری فرهنگ این کشور می پردازد و با علاقه آنرا دنبال می کند. با این حال اغلب، ذهن و فکرش در ادبیات ایران و گذشته آن کشور غوطه می خورد و اشعار خیامُ ، حافظ، مولانا و غیره را با صدای خود، خارج از تصویر بیان می کند. مونولوگ ها تک صدایی، ماجرا ها و خاطرات به زبان فرانسه بیان می شود. چنین فیلم هایی که حالت دردودل دارد، گاه می تواند کشدار شود اما کارگردان سعی کرده تا به روایت کردن از آدم ها و جاهای مختلف که آنها را نشان می دهد، از این ملال بکاهد. فیلم که با امکانات محدود ساخته شده ، یک ساعت و نیم طول می کشد و در بسیاری از صحنه ها تاثیر گذار است.
بر مبنای جدول پخش کنندگان فرانسوی، قرار است از سینماگران ایرانی در سال ۲۰۲۵ این آثار به نمایش در آید:
«کیک محبوب من»، ساخته بهتاش صناعی ها و مریم مقدم از ۵ فوریه.
«شاهد»، ساخته نادر ساعی ور، از ۳ مارس (به بهانه روز جهانی زن)
«در کشور برادرانمان»، ساخته علیرضا قاسمی رها امیر فضلی از ۱۹ مارس.
جدا از این، تعدادی از فیلم ها که هنوز تاریخ دقیقی برای اکران آنها مشخص نشده در فهرست دیده می شوند:
«رقیب» یا (دشمن)، ساخته میلاد عالمی با بازی پیمان معادی
«آفتاب می شود»، ساخته آیت نجفی
«لولیتاخوانی در تهران»، با بازی گلشیفته فراهانی، زر امیرابراهیمی، مینا کاوانی.
« شیدا»، ساخته نورا نیاسری با بازی زر امیر ابراهیمی.
همچنین فیلم جدید جعفر پناهی که آخرین مراحل پست پروداکشن آن در پاریس رو به انجام بوده و گفته می شود که قرار است به جشنواره کن ارایه شود!
همه آمار داده شده از سوی «باکس آفیس» فرانسه برداشت شده است که می‌توان آنرا در دفتر مرکز ملی سینما هم بدست آورد.