سینماسینما، سمیه علیپور – سال‌هاست گرد هم آوردن تهیهکنندگان به یکی از دغدغه‌های مدیران دولتی سینما تبدیل شده است؛ گاه این دغدغه به شکل شورای عالی تهیهکنندگان نمود پیدا می‌کند و زمانی به شکل راه‌اندازی صنف اتحادیه تهیهکنندگان۲ و حالا نوبت به کمیته یکپارچه سازی و ارتقاء نظام تهیه کنندگی سینما رسیده است.
به گزارش سینماسینما، هر دو مورد قبلی عملا به آنچه هدف اولیه آنان بود نرسیدند و نشان روشن آن لزوم شکل دادن یک کمیته جدید برای یکپارچه‌سازی است. شورای عالی تهیهکنندگان در نیمه دوم دهه ۸۰ و در دوره‌ای که محمدرضا جعفری جلوه معاونت امور سینمایی را برعهده داشت راه افتاد، اما دامنه‌دار بودن اختلافات اجازه نداد این شورای عالی که البته در ابتدا قرار بود شکلی فدراسیونی داشته باشد اتحادی فراگیر بین تهیهکنندگان به وجود آورد. گام بعدی در زمستان سال ۱۳۸۹ برداشته شد و اتحادیه تهیه‌کنندگانی با حمایت مدیریت وقت سینما که در آن زمان برعهده جواد شمقدری بود راه‌اندازی شد که خود نه تنها موجب تفرقه بیشتر میان تهیهکنندگان شد، بلکه حتی در دورن خود با استعفاها و کناره‌گیری‌ها رو به رو شد. حالا این بار محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی قصد دارد با یک کمیته گرفت و گیرهای صنف تهیه‌کنندگی را رفع کند.
برای رسیدن به این هدف حیدریان، غلامرضا موسوی، محمد بانکی، سیدضیاء هاشمی، مسعود اطیابی، مهرداد فرید، کامران قدکچیان، علی آشتیانی‌پور، منوچهر شاهسواری و علیرضا رضاداد را به عنوان اعضای «کمیته یکپارچه‌سازی و ارتقای نظام تهیه‌کنندگی» منصوب و ماموریت آنان را چنین تعیین کرد: تنظیم اساسنامه، ثبت حقوقی و تعیین اعضا براساس راهبرد و اهداف مشخص شده.
ترکیب تعیین شده افراد معرفی شده از سوی اصناف تهیه‌کنندگی هستند که در ادامه توضیحاتی در مورد شکل‌گیری هر یک از این اصناف می‌آید. اما چند ویژگی در مورد این اعضا قابل مشاهده است.
یک: از میان چهار صنف تهیه‌کنندگی سینما هر ۴ صنف موجود دو نماینده خود را معرفی کرده‌اند.
دو: اگر مروری بر فیلم‌هایی که این هشت تهیه‌کننده در ۱۰ سال اخیر ساخته‌اند صورت بگیرد در مجموع با ۱۷ فیلم مواجه می‌شویم که از این تعداد فقط ۶ فیلم را موسوی تهیه کرده است، یعنی هفت تهیه‌کننده دیگر در ۱۰ سال گذشته در مجموع ۱۱ فیلم را تهیه کرده‌اند و در یک نسبت ساده اعداد نشان می‌دهد آنان در مدت ۱۰ سال، در تهیه کمی بیشتر از ۱ فیلم نقش داشته‌اند.
سه: حوزه هنری در دو مورد سرمایه‌گذار فیلم‌های تهیه شده بوده است.
چهار: برخی از این تهیهکنندگان در جریان شکل‌گیری صنفی که به عنوان اتحادیه۲ مشهور شد و در دوره بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ نقش موثری در برخی اختلاف‌های سینمایی داشت حضوری پررنگ داشتند.
پنج: می‌توان در میان این اسامی دو مدیرعامل اسبق و فعلی و دو عضو سابق هیات مدیره خانه سینما را یافت.
شش: در دوران مدیریت جعفری جلوه، این مدیر سینمایی، سینماگرانی چون احمدرضا درویش، مجید مجیدی را برای سامان دادن به وضعیت تهیهکنندگان تعیین کرد و در سال ۱۳۸۹ مرتضی شایسته، سیدضیاء هاشمی، جمال شورجه، علی معلم و محسن علی‌اکبری هم اعضای هیات موسسه اتحادیه ۲ بودند.
یکپارچی یا اتحاد یا نگاه شورایی محقق می‌شود؟
بسیاری ریشه مشکلات جدی سینما را در اختلاف میان تهیهکنندگان شناسایی می‌کنند. تهیه‌کنندگانی در که در سال پایانی دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ به دلیل شرایط خاص ایجاد شده به صورت غیرعادی پرتعداد شدند و اعضای زیادی در شرایطی که شاید تجربه چندانی در زمینه تهیه‌کنندگی نداشتند به این عرصه پیوستند. بعد از آن بود که بارها بحث لزوم پالایش صنف‌های تهیه‌کنندگی مطرح شد، اما هیچ یک از صنف‌ها زیر بار این کار نرفتند زیرا مشخصا در بحث‌ها و جدل‌ها طولانی بودن صف هر صنف نشانه‌ای از اعتبار و اهمیت تلقی می‌شد. حالا باید دید جمعی از تهیهکنندگان که از رئیس سازمان سینمایی حکم گرفته‌اند این بار می‌توانند یکپارچگی را به این صنف چند پاره سینما بیاورند؟
پیشینه جدایی‌ها در میان تهیهکنندگان
در سال ۱۳۸۵ زمانی که مشکلات میان اعضای اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران بالا گرفته بود، اعضای اتحادیه بعد از سال‌ها گذران دوران پرالتهاب، دیگر دلیلی برای باقی ماندن کنار یکدیگر احساس نمی‌کردند و به این ترتیب اصناف دیگری با حضور تهیهکنندگان سینمای ایران تشکیل شد.
مسئله قابل توجه اینکه افراد مایل به جدایی از اتحادیه همگی با یکدیگر همسو و هم‌نظر نیز نبودند و به این دلیل بعد از جدایی از اتحادیه دو تشکل مجمع فیلمسازان سینمای ایران و کانون تهیهکنندگان را تشکیل دادند. اعضای مجمع فیلمسازان کارگردان-تهیه‌کنندگانی بودند که اغلب آنان همان سال در شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران عضویت داشتند. تعدادی از چهره‌های سرشناس کانون به عنوان هیئت موسس، مجمع فیلمسازان را راه‌اندازی کردند و در ادامه مسئولیت را به شورای مرکزی واگذار کردند.
کانون تهیهکنندگان، با حضور چهره‌های شناخته‌شده‌ای از تهیهکنندگان سینمای ایران فعالیت خود را آغاز کرد. چهره‌های سرشناسی همانند منوچهر محمدی، فرشته طائرپور و سیدضیا هاشمی کانون را راه‌اندازی و در شورای مرکزی آن جای گرفتند، اما هاشمی چندان با کانون همراه نماند و جدا شد.
جریان تفکیک تهیهکنندگان به اینجا ختم نشد. گروهی هم از کانون جدا شده و انجمن تهیهکنندگان مستقل سینمای ایران را تشکیل دادند، انجمنی به ریاست غلامرضا موسوی.
اما در مقطعی که اصناف تهیه‌کنندگی به سه صنف اتحادیه، مجمع و کانون تقسیم شده بود، پیشنهادی درمورد تشکیل شورای عالی تهیهکنندگان سینمای ایران از سوی مسئولان دولتی سینما مطرح شد، مسئله‌ای که با استقبال کانون و مجمع و واکنش منفی اتحادیه تهیهکنندگان روبرو شد.
مخالفت اتحادیه با این شورا به حاضر نشدن در جلسات محدود نشد و در نهایت چهره‌های شناخته شده اتحادیه در گفت‌وگوهایی مکرر تاکید کردند شورای عالی تهیهکنندگان را به رسمیت نمی‌شناسند. شورای‌عالی تهیهکنندگان از ابتدای شکل‌گیری زیر نظر خانه سینما فعالیت خود را پی گرفت.
ظهور و بروز اتحادیه تهیهکنندگان جدید که ابتدا تشکل واحد تهیهکنندگان و در ادامه به نام اتحادیه ۲ نامیده شده، در زمستان سال ۱۳۸۹ آغازگر جریانات تازه‌ای در سینما بود. اختلافاتی که در میان تهیهکنندگان وجود داشت با راه‌اندازی این صنف که اعلام می‌شد هدف آن ایجاد اتحاد است، بیشتر شد. دستور معاونت امور سینمایی و نظارت مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی بر شکل‌گیری اتحادیه تهیهکنندگان در شرایطی که سینمای ایران خواسته و ناخواسته به دو گروه «حمایتگران خانه سینما» و «تحت حمایت معاونت سینمایی» تقسیم شده، سرمنشاء اختلافات بسیاری بود. که در نهایت اتحادیه نیز آن شرایط پرالتهاب خود را از دست داد و رخت همان اتحادیه تهیهکنندگان قدیمی را که سال ۱۳۶۷ شکل گرفته بود به تن کرد.
نام تهیه‌کننده | سابقه صنفی | فیلم‌های تهیه کرده در ۱۰ سال اخیر | باقی فیلم‌های کارنامه |
غلامرضا موسوی | عضو انجمن تهیهکنندگان مستقل/ سابقه ریاست در انجمن تهیهکنندگان مستقل/ عضو شواری عالی تهیهکنندگان/ سابقه ریاست در شورای عالی تهیهکنندگان/ از موسسان اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران در سال ۱۳۶۷/ عضو نهمین، سومین و دومین دوره هیات مدیره خانه سینما | موریانه (۱۳۹۶) خشکسالی و دروغ (۱۳۹۴) چهارشنبه خون به پا می شود (۱۳۹۳) بغض (۱۳۹۰) من مادر هستم (۱۳۹۰) آخرین سرقت (۱۳۸۹) | حوالی اتوبان (۱۳۸۷) پارک وی (۱۳۸۵) مصائب دوشیزه (۱۳۸۵) با همکاری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نوک برج (۱۳۸۴) تنهایی باد (۱۳۸۳) محصول حوزه هنری و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی گل یخ (۱۳۸۳) صورتی (۱۳۸۱) تیک (۱۳۸۰) رخساره (۱۳۸۰) قرمز (۱۳۷۷) اعاده امنیت (۱۳۷۴) با همکاری سیما فیلم روز دیدنی (۱۳۷۳) جنگ نفتکشها (۱۳۷۲) آفتاب نشینها (۱۳۶۰) |
محمد بانکی | عضو انجمن تهیهکنندگان مستقل | — | دختر میلیونر(۱۳۸۵) علف های هرز(۱۳۷۷) تهاجم (۱۳۷۵) حامی (۱۳۷۳) مرد کوچک (۱۳۷۳) شاهین طلایی (۱۳۷۲) حمله خرچنگها (۱۳۷۱) حسنک (۱۳۷۰) آخرین مهلت (۱۳۶۸) کمینگاه (۱۳۶۶) |
سید ضیاء هاشمی | عضو جامعه صنفی تهیهکنندگان سینمای ایران/ دارای سابقه ریاست جامعه صنفی تهیه‌کنندگاه و رئیس فعلی/ از اعضای هیات موسس اتحادیه تهیهکنندگان ۲/ عضو هیات ساماندهی صنوف سینمایی منصوب از سوی جواد شمقدری رئیس وقت سازمان سینمایی/ مدیرعامل اسبق خانه سینما/ رئیس اسبق شورای صنفی نمایش | امیر (۱۳۹۶) زمهریر(۱۳۸۸) | پرونده هاوانا (۱۳۸۴) اعتراض (۱۳۷۸) شوکران (۱۳۷۷) محصول حوزه هنری روز شیطان (۱۳۷۳) محصول بنیاد سینمایی فارابی روز فرشته (۱۳۷۲) عروس (۱۳۶۹) محصول مرکز گسترش سینمای تجربی و نیمه حرفه ای وزارت ارشاد اسلامی |
مسعود اطیابی | عضو هیات مدیره جامعه صنفی تهیهکنندگان سینمای ایران/ عضو نهمین هیات مدیره خانه سینما/ عضو هیات ساماندهی صنوف سینمایی منصوب از سوی جواد شمقدری رئیس وقت سازمان سینمایی | افسونگر (۱۳۹۲) اختاپوس (۱۳۹۰) | دلخون (۱۳۸۷) محصول حوزه هنری انتهای زمین (۱۳۸۶) خروس جنگی (۱۳۸۶) قناری (۱۳۸۲) خاموشی دریا (۱۳۸۰) چوری (۱۳۷۹) عروس حلبچه (۱۳۶۹) محصول تعاونی فیلم صدرا و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق |
مهرداد فرید | عضو انجمن تهیه‌کننده -کارگردانان سینمای ایران (مجمع فیلمسازان سابق)/ عضو شورای مرکزی شورای عالی تهیهکنندگان/ دبیر فعلی شورای عالی تهیهکنندگان | بن‌بست وثوق (۱۳۹۵) دعوتنامه (۱۳۹۵) زنها شگفت انگیزند (۱۳۸۹) | از ما بهتران (۱۳۸۷) آرامش در میان مردگان (۱۳۸۴) |
کامران قدکچیان | عضو انجمن تهیه‌کننده -کارگردانان سینمای ایران (مجمع فیلمسازان سابق) / عضو شورای مرکزی شورای عالی تهیهکنندگان | — | دیوانه وار (۱۳۷۳) |
علی آشتیانی پور | عضو کانون تهیهکنندگان سینما/ عضو شورای مرکزی شورای عالی تهیهکنندگان | من عاشق سپیده صبح‌ام (۱۳۹۱) بیداری رویاها (۱۳۸۸) محصول حوزه هنری | نقاب (۱۳۸۳) دختری بنام تندر (۱۳۷۹) |
منوچهر شاهسواری | عضو کانون تهیهکنندگان سینما/ مدیرعامل فعلی خانه سینما/ عضو شورای مرکزی شورای عالی تهیهکنندگان | مزارشریف (۱۳۹۳) محصول حوزه هنری فصل باران های موسمی (۱۳۸۸) | یک گزارش واقعی (۱۳۸۷) براده های خورشید (۱۳۷۴) محصول صداوسیما ماه و خورشید (۱۳۷۴) محصول صداوسیما |
- اطلاعات درباره فیلم‌ها تهیه شده از سایت سوره سینما