سینماسینما، درنا حسین‌زاده: «لانتوری» به کارگردانی رضا درمیشیان با فروش غافلگیرکننده‌اش این پرسش را ایجاد می‌کند که چه عواملی در کنار هم قرار گرفتند تا رکوردشکنی در سه روز نخست نمایش رخ دهد؟

سومین ساخته سینمایی درمیشیان به نام «لانتوری» و بعد از فیلم‌هایی چون «بغض» و «عصبانی نیستم» توانست در مدت سه روز اکران در ۲۰ سالن سینمای تهران به فروش ۵۶۲ میلیون تومانی دست پیدا کند؛ فروشی که پیش از این در مورد فیلم دیگری مشابه آن مشاهده نشده است و همین موجب می‌شود بیش از پیش توجه‌ها به فیلم درمیشیان جلب شود و این موضوع مطرح شود که فیلم یک کارگردان جوان و بدون در اختیار داشتن سالن‌های سینمای حوزه هنری توانسته این تعداد از مخاطب را در سه روز راهی سالن سینما کند. آیا سوژه ملتهب فیلم و جوی که به واسطه نمایش‌های آن در جشنواره فیلم فجر به وجود آمده در ساخت این فضا تاثیر داشته و یا فیلم اکران نشده «عصبانی نیستم» کنجکاوی‌ها درباره ساخته جدید درمیشیان را بالا برده است؟ در ادامه عواملی که در کنار هم قرار گرفتند و موجب شدند رکورد فروش یک فیلم در سه روز نخست اکران شکسته شود مورد بررسی قرار می‌گیرد.

فیلم تازه کارگردان «عصبانی نیستم»

رضا درمیشیان با ساخت «عصبانی نیستم» گام مهمی در کارنامه کاری خود برداشت: او فیلمی ساخت که به واسطه جسارتش در بیان برخی موضوعات اجتماعی و همچنین روایت یک عاشقانه دلنشین توانست سروصدایی بپا کند. این سروصدا، فقط به واسطه نمایش فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر بپا شد و زمانی به اوج رسید که شنیده شد به دلیل مصلحت‌هایی دست‌اندرکاران جشنواره تصمیم گرفته‌اند جوایز این فیلم را در مراسم پایانی اهدا نکنند. به این ترتیب «عصبانی نیستم» که محبوبیت به دست آورده بود در جایگاه قربانی قرار گرفت و همین مساله موجب شد بارها و بارها در سال‌های گذشته درباره آن صحبت شود؛ صحبت‌هایی که در رسانه‌های مختلف انعکاس یافت و سبب شد خبرها درباره این فیلم کمتر از یک فیلم اکران شده نباشد.

همین شرایط در کنار اتفاق جشنواره سی و دوم فیلم فجر موجب شد، حمایت از کارگردانی که اثر او از سوی مسئولان مورد بی‌مهری قرار گرفته بود، در پس ذهن مخاطبان باشد و در پایان هفته دوم مرداد ماه سال ۱۳۹۵ با حضور در سالن‌های سینما نمود پیدا کند.

یک سوژه ملتهب

در حالی که روایت اخبار اسیدپاشی‌ها در رسانه‌ها نیز با اما و اگرهایی روبروست درمیشیان برای ساخت سومین فیلم سینمایی خود دست روی قصه‌ای گذاشت که نقطه عطف آن به واسطه اسیدپاشی رقم می‌خورد.

بیان سینمایی این سوژه ملتهب اجتماعی می‌تواند بسیار کنجکاوی‌برانگیز باشد و از همین روست که می‌توان آن را جزو یکی از مهمترین مولفه‌هایی برشمرد که در مجاب کردن مخاطبان برای حضور در سالن سینما نقش چشمگیری داشته است.

در نخستین روز نمایش فیلم نیز زیور پروین و معصومه عطایی دو قربانی اسیدپاشی کارگردان فیلم را همراهی کردند تا درمیشیان بیش از پیش روشن شود کارگردان که خود نویسنده فیلمنامه نیز هست با دغدغه‌ای اجتماعی فیلم خود را ساخته و همچنین کسانی که درگیر این اتفاق ناخوشایند بوده‌اند، با او همراه هستند.

نتایج نمایش فیلم در جشنواره

یکی از ویژگی‌های فیلم درمیشیان در جریان نمایش در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر مورد استقبال قرار گرفتن از سوی گروه گسترده‌ای از مخاطبان بود به این ترتیب که «لانتوری» بیش از هر فیلم دیگری در این رویداد سینمایی در سئانس‌های فوق‌العاده روی پرده رفت.

به نظر می‌رسد با وجود آنکه حضور فیلم در جشنواره فقط سیمرغ بلورین صدا را برای آن به همراه داشت، اما موجب شد مخاطب با فضای فیلم آشنا شود و همین کنجکاوی را در میان سینمادوستان نسبت به فیلم درمیشیان بالا برد.

محرومیت از سینماهای حوزه هنری

سالن‌های سینمای حوزه هنری چند سالی است که به ابزاری در دست مسئولان این بخش تبدیل شده تا در صورت صلاحدید از فیلمی آن را دریغ کنند و یا گشاده‌دستانه در اختیار برخی دیگر از فیلم‌ها قرار دهند.

«لانتوری» از آن فیلم‌هایی است که سالن‌های سینمایی حوزه را در اختیار ندارد. نکته قابل توجه در مورد موضع‌گیری حوزه هنری در مقابل فیلم درمیشیان در این است که پیش از این از سوی مسئولان حوزه اسامی فیلم‌های تحریمی اعلام می‌شد و حالا دیگر حتی این اتفاق هم نمی‌افتد.

به وضوح سالن‌های سینمای حوزه هنری در اختیار «لانتوری» قرار نگرفته است و مسئولان حوزه به جای آنکه بگویند فیلم را تحریم کرده‌اند، چنین بیان می‌کنند که به دلیل پرفروش بودن دیگر فیلم‌ها ترجیح داده‌اند فیلم درمیشیان را اکران نکنند.

یکی از نمودهای برخورد حوزه هنری با فیلم را می‌توان در جریان نمایش «لانتوری» در گروه هنر و تجربه در اصفهان دید. این فیلم در ابتدا به صورت تک سئانس در سینمای سوره که به نمایش فیلم های گروه هنر و تجربه اختصاص دارد اکران می‌شد، اما مسئولان حوزه هنری مانع ادامه این اکران شدند.

تحریم یک فیلم از سوی حوزه هنری شاید موجب شود در تهران فقط سالن سینمای پراهمیتی چون آزادی را از دست دهد، اما در اکران شهرستان‌ها تاثیر چشمگیرتری دارد و سبب می‌شود فیلم در برخی از شهرها اصلا سالنی در اختیار نداشته باشد، زیرا اغلب سالن‌های سینما در شهرستان‌ها در اختیار حوزه هنری است.

در حالی فیلم «لانتوری» از سوی حوزه هنری تحریم شده که علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به فاصله کوتاهی از جشنواره فیلم فجر در جریان اظهارنظری در مورد فیلم درمیشیان، این اثر را فیلمی «قرآنی» خوانده بود.

علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۴، در مراسم بیست و یکمین مراسم تجلیل از خادمان قرآن کریم در تالار وحدت حضور داشت و در این مراسم اشاره‌ای به فیلم درمیشیان کرد. جنتی گفت: «سجاده انداختن و قرآن خواندن در فیلم کفایت نمی‌کند بلکه باید فضائل اخلاقی که قرآن ترسیم کرده را در فیلم‌ها نمایش دهیم؛ مثلا در جشنواره فیلم فجر امسال فیلم‌هایی داشتیم که به مقوله بخشش پرداخته بود. صورت دختر جوانی مورد اسیدپاشی قرار گرفته بود و او در ثانیه‌های آخر، فرد محکوم به قصاص را بخشید. این معارف قرآنی است. در جایی هم باید قصاص را ترویج کنیم تا مجریان بدانند که باید کیفر ببینند.» او در این روایت به ماجرای اسیدپاشی در فیلم «لانتوری» اشاره داشت.

موضع‌گیری رسانه‌ها

یکی از اتفاقات قابل توجهی که در جریان اکران فیلم «لانتوری» رخ داده، موضع‌گیری رسانه‌ها در مقابل این فیلم است. به وضوح برخی محدودیت‌ها در پرداختن به این فیلم در تعدادی از رسانه‌های رسمی دیده می‌شود، اما از سوی دیگر صداوسیما با دیدگاهی غیر یک‌جانبه در مورد فیلم درمیشیان اظهارنظر می‌کند.

صداوسیما در بخش خبری ساعت ۲۲ جمعه شب ۱۵ مرداد ماه از رکوردزنی فیلم در مدت دو روز اکران با فروش ۳۳۳ میلیونی خبر داد؛ خبری که موجب شد این تصور به وجود آید، صداوسیما اصرار دارد خود را در موقعیت کاملا عادی نسبت به فیلم نشان دهد، اما این اقدام صداوسیما موضع‌گیری روزنامه کیهان را به همراه داشت. این روزها در تاریخ ۱۷ مرداد در صفحه فرهنگی خود نسبت به رویکرد صداوسیما در مقابل «لانتوری» و اعلام خبر رکوردزنی آن انتقاد کرد. به تعبیر این رسانه در اختیار قرار دادن تک سئانس‌های گروه هنر و تجربه در اختیار این فیلم حمایت ویژه سازمان سینمایی از «لانتوری» و با هدف مقابله با حوزه هنری بوده است.

فضای مجازی

فضاهای مجازی این روزها یکی از مهمترین ابزار خبررسانی هستند. در این فضای پرخبر، یکی از مهمترین اخباری که مورد توجه فعالان فضای مجازی قرار گرفته، اکران «لانتوری» است. در اینستاگرام اغلب مخاطبان جوانی که به تماشای فیلم نشسته‌اند، تماشای آن را توصیه می‌کنند. البته این توصیه در حالی است که اغلب آنان به دردآور بودن تماشای برخی صحنه‌ها در فیلم اشاره کرده‌اند.

ممنوعیت اکران برای ۱۶-

در اغلب مواقع از تعیین محدودیت سنی برای تماشای یک فیلم به عنوان ابزاری برای تبلیغات یاد کرده‌اند. «لانتوری» هم با محدودیت اکران برای ۱۶- به نمایش درآمده است، اما نکته در اینجاست که فیلم درمیشیان با قید این محدودیت موفق به دریافت مجوز نمایش عمومی از شورای پروانه نمای شده است.