سومین جلسه کارگاه «شخصیت پردازی در فیلمنامه» با حضور علی شاه محمدی فیلمنامه نویس و مدرس دانشگاه عصر روز گذشته در موزه سینما برگزار شد.
به گزارش سینماسینما، علی شاه محمدی با بیان اینکه ضد قهرمان، شخصیت اصلی یا قهرمانی است که ویژگی‌های قهرمانانه ندارد، گفت: شخصیت قهرمان، فعال، شجاع، قوی، مقاوم و دائم به دنبال هدف است و در پایان لزومی ندارد که به هدف نهایی خود برسد اما حتی در صورت شکست در نبرد نهایی، واجد درک و معرفتی می‌شود که در آغاز فاقد آن بوده است. در مقابل، ضدقهرمان ویژگی قهرمانی ندارد. به عنوان مثال، شخصیت اصلی فیلم قهرمان اصغر فرهادی کاملا در دسته ضدقهرمان قرار می گیرد.
وی ادامه داد: همچنین در سریال هزار دستان که به لحاظ روایی و تاکید خود مرحوم حاتمی شکل هزار و یک شبی دارد و شخصیت اصلی به معنای کلاسیک ندارد، مفتش شش انگشتی ضد قهرمانی‌ قربانی شرایط و فقر دوران کودکی‌اش است. درمجموع می توان گفت ضدقهرمان محصول ناامیدی نویسنده از انسان ها است.
شاه محمدی بیان داشت: قهرمان از کسانی دفاع می کند که نمی توانند از خودشان دفاع کنند و در دوره مدرن گاه برای رسیدن به هدف، ارزش های قانونی جامعه را زیر سوال می برد.
وی همچنین گفت: قهرمان ها نباید غیر قابل دسترس باشند و حتی اگر قهرمان فیلم یک قدیس باشد باید ویژگی های زمینی و انسانی داشته باشد.
وی با اشاره به شخصیت‌های بی‌گناه/ بچه نیز گفت: این نوع شخصیت‌ها ساده دل هستند و معمولا هر آنچه رخ می‌دهد را می‌پذیرند و همین‌ پذیرش معمولا موجب رستگاری آنها می‌شود.‌ در این گونه شخصیت پردازی، کاراکتر بچه/ بی‌گناه معمولا به یکباره از زندگی متنعم به تنگناهای تنهایی و فقر و غریبگی می‌افتد.
وی با بیان اینکه شخصیت‌های بچه، دلسوز، خوش باور، صمیمی و دارای چهره‌ای معصوم هستند، ادامه داد: این نوع افراد تحت هیچ شرایطی ویژگی مثبت اخلاقی شان را ترک نمی‌کنند و با دروغ، تزویر، دورویی نسبتی ندارند.
این فیلمنامه نویس درباره شخصیت جوکر نیز گفت: این نوع شخصیت ها همانند شخصیت های کمیک برای تفرج خلق شده‌اند اما هدفی فراتر دارند و در لفافه شوخی، انتقادات تند را مطرح می‌کنند و اغلب رفتارهایشان موجب خنده می‌شود. در این نوع شخصیت ها معمولا انتقادهای اجتماعی به شدت به چشم می‌خورد و در عین حال رفتارشان موجب خنده نیز می‌شود.
وی ادامه داد: شخصیت‌های جوکر بدون هدف و برنامه زندگی می‌کنند درواقع کلبی مسلک هستند مثل، چاپلین، جری لوئیس و …باید توجه داشت که اگر شخصیتمان جوکر یا سیاه در نمایش ایرانی یا دلقک است باید در یک پلات مشخص شده قرار گیرند و بی‌هدف نباشند هر چند ظاهرا خودشان هدفی برای زندگی ندارند. این نوع شخصیت‌ها اغلب سرگرم کننده، شوخ طبع، دوست داشتنی و به طرز شگفت آوری روشنگر هستند و در عین حال معمولا از طرف دیگران جدی گرفته نمی‌شوند.
شاه محمدی خاطرنشان کرد: شخصیت‌های جوکر معمولا از الفاظ خلاف عادت به راحتی استفاده می‌کنند و اغلب انتقادهای تند اجتماعی دارند.
وی درباره شخصیت‌های عاشق در فیلمنامه نیز گفت: این نوع شخصیت‌ها با نیروی قلب و احساسشان فکر می‌کنند و بزرگترین هدف آنها رسیدن به عشقشان است به همین منظور شاید گاهی رفتارشان و موقعیتشان موجب خنده دیگران شود. آنها با شخصیت های حامی نیز همپوشانی دارند.
شاه محمدی نوع دیگری از شخصیت های کهن الگویی در فیلمنامه را جادوگر دانست و بیان داشت: این نوع شخصیت ها در هر دو جبهه خیر و شر وجود دارند و اگر از جادوی واقعی استفاده نکنند به قدری ماهر هستند که تقریبا قدرتشان فرا طبیعی به نظر می‌رسند.
وی ادامه داد: شخصیت‌های جادوگر در قطب منفی، به جای کمک، به دنبال قدرت و همواره به دنبال‌ یشرفت در سطوح مختلف جامعه هستند. آنها هم ایده‌ها و مفاهیم را درک می‌کنند(intelligent ) و هم می‌توانند با تغییر چیزها، چیزهای جدید خلق کنند(clever).
شاه محمدی با اشاره به شخصیت‌های یتیم در فیلمنامه‌ها نیز گفت: این نوع شخصیت‌ها به دلیل اینکه ضعیف هستند نیاز به حمایت دارند زیرا آسیب پذیر هستند به همین دلیل هم برای همه ما ارزشمندند مثال اولیورتوئیست.
وی با بیان اینکه ما با شخصیت‌های یتیم به خوبی همذات پنداری می‌کنیم، افزود: در مجموع می‌توانند از نقاط قوت دیگر کهن الگوها استفاده کنند اما باید مراقب کاستی‌های آنها نیز باشند. این نوع شخصیت‌ها با افراد عامی و بی‌گناه همپوشانی دارند.
شاه محمدی خاطرنشان کرد: این نوع شخصیت‌ها برای بقا و زنده ماندن تلاش کم نظیری دارند و به شدت همدلی برانگیز هستند. آنها برای برون رفت از دایره تنهایی و طرشدگی مصمم هستند. این نوع افراد به منابع، امکانات و آدم‌های مهم جامعه دسترسی ندارند و یاد می‌گیرند روی کسی حساب نکنند.