سینماسینما، آرش عنایتی
مستند چهار و نیم ساعتهی مارسل افولس در واقع سیر وقایع حول شخصیتی به نام کلاوس باربی( موسوم به قصاب لیون) از تولد تا محاکمهاش در چهار دهه پس از جنگ جهانی دوم؛ و مسیر سلسله اتفاقاتی است که بر فرارش از اروپا تا استقرارش در امریکای لاتین و اقرارش بر تباهی دلالت دارند. اینکه چگونه به بهانهی واهیِ مبارزه با کمونیسم، جنایتکاری جنگی مورد حمایت قرار میگیرد تا اینبار در جنگی سرد! با استفاده از تجربیاتاش در بازجویی و شکنجه، نَفسُ و نَفَسِ گرم مبارزان ستانده شود. داستان تبانی دولتها-آمریکا و فرانسه- و دولتمردان و دولتیانی خودخواه و کوتهبین که با وجود فهرست بلند و طولانی قربانیان، در حمایت از کلاوس لحظهای درنگ نمیکنند. افولس به زیبایی تناقض گفتار شاهدان، باورمندان نازیسم و مبارزان علیه نازیسم و … را در برابر و در پی هم میآورد تا دریابیم که چگونه دوست و دشمن، رهبران مقاومت و رهروان دینی(کلیسای کاتولیک) دست در دست هم به دسیسهچینی میپردازند و موجبات فراری دادناش را فراهم میآورند تا اینبار هزاران کیلومتر آنسوتر و در قارهای دیگر ندای آزادی را به قعر خاموشی اندازد(قاچاق اسلحه/ بولیوی/چگوارا)
نبوغ حیرتانگیز افولس، درنحوهی مداخلهاش در برابر شاهدان و راویان با چاشنی طنز(راه رفتن میان کلمها و پرس و جو از صاحبشان!) و یا به سببِ سماجتی تحسینبرانگیز در گفتوگوها نیست. نمودش جایی است که دست تقدیر و قضا، از آستین قضات و تقریر احکام بیرون میآید. وکیل باربی از قضا، همان است که وِکالت مبارزان الجزایری را بر عهده داشته! افولس با تمرکز بر استدلالهای چوبین وکیل مدافع شیطان، افول انسانیت به نام قانون، بازی ننگین سیاست و تمکین سیاسیون از هوای نفس را به تصویر میکشد. تلاقی و توالی این دو رویداد(جنگ جهانی و نبرد الجزایر) و استحالهی فرانسه از مظلوم به ظالم در پس کلمات باربی – در جنگ میبایست برنده شوید والا همه چیز را از دست میدهید- نهفته است. جایی که این عبارت برای دوبازندهی جنگ-آلمان/الجزایر، اشغالگر/اشغال شده- معنا و پیامدی به مراتب متفاوت دارد.به عبارت دیگر، افولس از طریق تدوین(در فصل خیانت اعضای جبههی مقاومت) و به کمک فیلمبرداری( نماهای افشاگر که با ترکیببندی صحیح معنایی دوگانه طرح میکنند. برای نمونه زمانِ خواندن بیانیه توسط وکیل) و هم پوشانی و جایگزینی صدا و تصویر اعترافات(خودش و دیگران) در پی پاسخ به پرسشی است که مدام از او میشود. اینکه پس از چهل سال در پی چیست؟ عدالت یا انتقام، آرامش یا آشوب.و با تلفیق هنرمندانهای صوت و تصویر نشان میدهد که چنانچه دل به فراموشی بسپاریم و دلیرانه و از طریق عدالت، حقجویی نکنیم-حتی پس از گذشت چهار دهه- دیر نمیپاید که قربانی در نقش قاتل؛ و قاتل در شمایلی نو سر برمیآورد.
هرچند بازوی عدالت، قصابها و جلادها را حتی دههها بعد و از دل دورترین قصبهها و از پس جلدهای مختلف شناسایی میکند و کشان کشان به پای میز محاکمه میکشاند. اما نه قاضی و نه وکیل، نه مبارز و نه چریک، ماندگارترین شخصیت ماجرا، کسی است که هرگز نمیبینمش. همو که در روز سرنوشت یهودیان، میان آن همه کرختی و انفعال، سرشت انسانیاش را نمایان و تنها لحظهای و به تنهایی سعی در نجات کودکِ یهودی میکند. افولس نیز با تقدیم فیلماش به او، نامش را تا ابد در تاریخ ماندگار میسازد.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- چه کسی مرگ گودو را اعلام میکند؟/ نگاهی به فیلم «بنشیهای اینیشرین»
- چهار کارگردان خارجی خواستار عدم نمایش فیلمشان در جشنواره فجر شدند
- چرا جعفر پناهی اعتصاب غذا کرد/ یادداشت مهدی کوهیان، حقوقدان
- جایزه گرمی «آهنگ برای تغییر اجتماعی» به شروین حاجیپور اهدا شد
- رونمایی از گریم متفاوت صابر ابر در «یادگار جنوب»
آخرین ها
- واکنش بدیعی و ضیاییپرور به حرفهای طالبی؛ دیده شدن به هر قیمت/ توهین به نیمی از جمعیت کشور
- «اقدام» یونس گوکه در خانه هنرمندان ایران
- دوران شکوه باغ از خاطرمان رفته؛ جشنواره جهانی/بینالملل فجر چه بود و چه شد
- سهم نمایش فیلمهای کوتاه در جشنواره فجر چقدر است؟
- «آواتار ۲» جای «تایتانیک» را گرفت
- جایزه گرمی «آهنگ برای تغییر اجتماعی» به شروین حاجیپور اهدا شد
- عرضه یک فیلم سینمایی به کارگردانی تینا پاکروان در شبکه نمایش خانگی
- شیوهای نوین و بدیع در تاریخ جشنوارههای دنیا؛ برنامههای بخش بینالملل جشنواره فیلم فجر، روزانه اعلام میشود!
- حضور همراه اول در نمایشگاه فناوریهای محتوای فضای مجازی
- برای جلوگیری از آسیب احتمالی؛ فیلمبرداری سریال «تمام آمریکایی» به دلیل تیراندازی متوقف شد
- جشنواره فیلم فجر یا دورهمی؟
- رسول صدرعاملی : هیچ سالی به طعم گس امسال نبوده است/ما سینما را دوست داریم
- چه کسی مرگ گودو را اعلام میکند؟/ نگاهی به فیلم «بنشیهای اینیشرین»
- واکنش رئیس سازمان سینمایی به انصرافها از جشنواره فیلم فجر
- فوت بازیگر «برخورد نزدیک از نوع سوم»/ ملیندا دیلون درگذشت
- کارگردان به ملت رفت اما به نشست خبری نه!/ تهیهکننده «چرا گریه نمیکنی؟»: مگر بازیگران این فیلم من را به سینما آوردند؟
- رونمایی از پوستر «هوک» همزمان با رونمایی در سینمای رسانه/ ادای دینی به مردم سیستان و بلوچستان
- دوربین کوچک ذهن/ نگاهی به فیلم «افترسان»
- «مرز بیپایان» از جشنواره رتردام جایزه گرفت
- سینماتک خانه هنرمندان ایران برگزار میکند؛ اکران و تحلیل مستند «من تنها نیستم» و فیلم سینمایی «آرژانتین ۱۹۸۵»
- اولین تصاویر بازیگران «هوک» منتشر شد
- جعفر پناهی به قید وثیقه از زندان آزاد شد
- واکنش دبیر جشنواره فجر به انصراف برخی فیلمهای جشنواره و غیبت بازیگران مطرح
- پوستر «جنگل پرتقال» رونمایی شد
- پوستر رسمی «کت چرمی» رونمایی شد
- چرا جعفر پناهی اعتصاب غذا کرد/ یادداشت مهدی کوهیان، حقوقدان
- فیلمنت صاحب «رادیو نت» شد/ اولین شماره با «پوست شیر»
- معرفی نامزدهای «ادی»/ بهترین تدوین در کدام فیلمها دیده شد؟
- چهار کارگردان خارجی خواستار عدم نمایش فیلمشان در جشنواره فجر شدند
- نشست رسانهای «جنگل پرتقال» برگزار شد/ رسول صدرعاملی: وقتی درباره زن زندگی آزادی مینویسیم، حواسمان به خودمان باشد