سینماسینما، مهگان فرهنگ
حضور ستارگان سینمایی بر فرش قرمز جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان سعودی، در این روزها با سرو صدای زیادی در جهان همراه است. اگر چه این رویداد ممکن است به دلایل بسیاری در ایران بازتاب نداشته باشد و همچنان خیلی‌ها بر این باور نیستند که سرزمین عربستان از زمان انتصاب محمد بن سلمان در حال تغییرات اساسی در وجوه مختلف از جمله بخش فرهنگی است؛ ضمن آنکه این سرزمین همچنان هویت دینداری و مرکزیت جهان اسلام را داراست و برای توسعه‌ی آن نیز تلاش می‌کند و در بروز رسانی آیین و مناسک مذهب نیز در تلاش است.
رخدادهای ناموفق در طرح‌های توسعه در برخی از کشورهای جهان سوم نشان داده که یکی از مهمترین اتفاق‌ها وجود یکپارچگی فرهنگ و توسعه است و کشورهایی که به توسعه‌ی فرهنگ خود پرداخته‌اند در توسعه‌ی دیگر شاخه‌ها نیز موفق بوده‌اند، چرا که فرهنگ یک زبان ارتباطی جهانی است.
از اولین جشنواره و حضور اولین زن سینماگر عربستان سعودی حیفا المنصور و پشتیبانی چهره‌هایی چون جوزپه تورناتوره در دومین جشنواره تا حضور جانی دپ، ویل اسمیت، شارون استون، نیکلاس کیج، هالی بری و بسیاری دیگر از نویسندگان و کارگردانان مطرح در سومین جشنواره‌ی فیلم دریای سرخ به این نوع از توسعه‌ی فرهنگی نیز اشاره دارد. همسو شدن با جریان‌های فرهنگی و هنری دنیا و همچنین توجه کشورهای دیگر به این نقطه، از نکات مهمی است که دولت عربستان سعودی به آن توجه دارد.
با شعار “داستانت در جشنواره‌ات” از ۳۰ نوامبر سومین دوره جشنواره فیلم “دریای سرخ” در شهر جده عربستان سعودی آغاز به کار کرد و تا ۹ دسامبر (۹ تا ۱۸ آذر) ادامه داشت. جشنواره‌ای که مشخص نیست در سال‌های آینده با چه تعداد آثار سینمایی تولیدی عربستان و یا جهان عرب حضور خود را محکمتر کند یا تداوم بخشد. عربستان سعودی در پی گام‌های توسعه از اولین فیلمساز زن کشورش که روزی حکم قتل او صادر شد، قدردانی می‌کند و این یعنی نگرشی نو و قدمی رو به جلو و تا به امروز با تداوم آن نشان داده که در این عرصه هم مانند ورزش، توریسم، توسعه‌ی دانشگاه و علوم، پروتکل‌های محیط زیست و… تمایل دارد که قدرت متفاوتی در منطقه باشد.
در حال حاضر عربستان سعودی تمایل دارد مدیریت ارشد ارتباطات خود را در جهان حفظ و بیش از پیش توسعه دهد. هنگامی که جانی دپ با اکران فیلم ژان دو باری به همراه کارگردانش بر فرش قرمز این جشنواره حضور می‌یابد و با نسل جدید و جوانان حاضر در جشنواره از پیشرفت عربستان و شعار جشنواره یعنی داستان تو، جشنواره تو می‌گوید نشان می‌دهد که نسل‌ها و گروه‌های بعدی با چه زمینه‌هایی از فرهنگ قدم‌های بعدی را بر می‌دارند. در تابستانی که گذشت، سلمان الدوسری وزیر رسانه سعودی در پنجاه و سومین نشست شورای وزیران رسانه کشورهای عربی بر اهمیت احترام به حق هر جامعه برای حفظ و حراست از ارزش‌ها و فرهنگ خود تاکید و اعلام کرد که هر جامعه وظیفه دارد با نظارت بر محتواهای مغایر از ارزش‌ها و فرهنگ خود محافظت کند.
این در حالی است که بیش از چند دهه از جشنواره‌ی فیلم فجر ایران می‌گذرد و این جشنواره که یکی از معتبرترین جشنواره‌های منطقه خاورمیانه محسوب می‌شد، با توجه به سلیقه‌ای رفتار کردن و ناآگاهی مدیران و دشمنی‌های آشکار با برخی از عوامل و دست اندرکاران سینما این فعالیت‌ها رو به افول رفت و حتی الگوهای فرهنگی و محتواهای فرهنگی نیز تغییر کرد. ایران کشوری است که سال‌هاست سینمای خودش را دارد و در تاریخچه‌ی سینمایی‌اش که از یک قرن گذشته، افرادی هستند که در گوشه گوشه‌ی جهان شناخته شده هستند. سینمای ایران، در گروه سینمای کشورهایی است که بارها مورد مطالعه، پژوهشگران سینمایی قرار گرفته است و یا در گروه درس‌های آکادمیک بوده است. اما حالا باید مانند بسیاری از موارد دیگرکه در ایران به خلوت و سکوت فرو رفته، شاهد پدیده‌های نوظهور در عربستان و کشورهای منطقه باشد.
با مرور اخبار دنیا، تیترهای بزرگ خبری از گفتگوهای شارون استون، جانی دپ و ویل اسمیت نگاه مخاطبانش را به سمت جشنواره‌ای در شهر جده و کشور عربستان سعودی می‌برد و این همان برقراری ارتباط جهانی از کانال فرهنگ است. چیزی که نباید با تعصب به آن نگاه کرد و آن را نادیده گرفت. جشنواه‌ای که هویت فرهنگی، آیینی کشور خودش را حفظ می‌کند، تمامی دست اندرکاران عرصه‌ی فرهنگ، هنر و سینما را دعوت می‌کند، برای سینماگران عرب در هر کشور چه زن و چه مرد بزرگداشت می‌گیرد و آنها را معرفی می‌کند و در این میان با ستارگان مطرح جهان نیز شعار، پیام و فعالیت‌های خود را به دنیا معرفی می‌کند.
به راستی مفهوم ارتباطات فرهنگی و توسعه‌ی فرهنگ و کشورها چیست؟
- بخشی از منابع :