سینماسینما، محمد حقیقت، پاریس: طبق سنت مجله انگلیسی زبان معتبر «سایت اند ساند» هر ده سال یکبار مدیریت آن از تعدادی از منتقدین بین المللی و همچنین درلیستی جدا گانه، از تعدادی کارگردانان جهان درخواست می‌کند که ده بهترین فیلم تاریخ سینما را به سلیقه خود انتخاب کنند.
امسال این لیست در روز پنج شنبه اول دسامبر ۲۰۲۲ در نشریه سایت اند ساند منتشر شد و تعجب بسیاری را برانگیخت زیر ا فیلم اول «ژان دیلمان، شماره ۲۳ که‌دو کومرس، ۱۰۸۰ بروکسل» ساخته شانتال آکرمن فیلمساز بلژیکی در سال ۱۹۷۵ است. این فیلم بمدت زمان سه ساعت و ۱۸ دقیقه در زمان خودش بسیار مورد توجه منتقدین سخت پسند اروپایی قرار گرفته بود اما از نظر فروش طبیعتا چندان مورد استقبال تماشاگران واقع نشد. درطول نظرسنجی هایی که همین ماهنامه سینمایی ده سال پیش و حتی قبل تر هم انجام شده بود، این فیلم هرگز موقعیت بالایی بدست نیاورده بود ولی یک بار در رده ۳۵ جدول قرار گرفته بود. فیلمهای بسیار باارزش و مهم تاریخ سینما که براحتی می‌توان «صد شاهکار درجه یک» از آنها نام برد، کم نیستند. در همین دوره رای گیری سایت اند ساند، فیلم سرگیجه (آلفرد هیچکاک)، همشهری کین (اورسن ولز) دوم و سوم شدند و در رده بعدی، داستان توکیو(اُزو) ، درحال و هوای عشق ( وونگ کاروای) ادیسه فضایی ۲۰۰۱ (استنلی کوبریک) کار زیبا (کلر دنی) جاده مالهالند (دیوید لینچ) مردی با دوربین (ژیگا ورتوف) ، آواز زیر باران (استنلی دان) در رده ده فیلم اول قرار دارند. وقتی این لیست را تا رده بیست فیلم برتر دنبال می‌کنیم، کلوزاپ شاهکار عباس کیارستمی در رده ۱۷ قرارد دارد که نسبت به ده سال پیش به جایگاه بالاتری رسیده است. مجموعا ۱۶۰۰ منتقد و سینمایی نویس در این رای گیری شرکت کرده اند که تعداد زنان و همچنین منتقدینی از آسیایی‌ها و آفریقایی‌ها بیشتری برای این دوره دعوت به رای دادن شده بودند. در ضمن برای نخستین بار است که یک فیلمساز زن (شانتال آکرمن) به رده اول جدول رسیده است. باید یادآوری کرد که طی بویژه در پنج / شش سال اخیر حضور زنان در جشنواره های جهانی چه بعنوان فیلمساز وچه بعنوان رییس هییت داوران و چه بویژه بدست آوردن جایزه های بزرگ مثل نخل طلا، شیر طلا، خرس طلا و اسکار و غیره چشمگیر شده و توجه ها به سینماگران زن بسیار و به حق، بیشتر شده است. لذا انتخاب فیلمی از شانتال آکرمن به عنوان فیلم برتر تاریخ سینما را حالا (شاید به خاطر مد روز شدن) نباید زیاد تعجب برانگیز دانست! البته این فیلم بعنوان یک اثر با ارزش و متفاوت در زمان خودش، ۱۹۷۵، جای ویژه ای داشته است. یادم است در اوایل سال‌های ۱۹۸۰ یک بار با شادروان سهراب شهید ثالث انرا دیده بودیم و بسیار درباره آن صحبت کرده بودیم؛ ولی همین دیروز، با دوباره دیدن آن همچنان آنرا فیلم خوبی می‌دانم اما اعتقاد دارم که جای آن در لیست مثلا ۲۰ فیلم برترین آثار تاریخ سینما قرار نمی گیرد. تا نظر شما چه باشد؟ جای بحث باز است.