سینماسینما، محمد حقیقت

فیلم «گاو» اولین نمایش جهانی خود را در جشنواره کن آغاز کرده بود. با توجه به سند به دست آمده نخستین نمایش جهانی شاهکار داریوش مهرجویی، در بخش ۱۵ روز کارگردانان کن در سال ۱۹۷۱ بود. تا به امروز در همه جا از جمله کتاب هایی درباره تاریخ سینمای ایران، نوشته شده که این فیلم نخستین بار در صحنه جهانی در جشنواره ونیز در سال ۱۹۷۱ به نمایش درآمده، اما شواهد چیز دیگری می گویند.

بنا به نوشته های منتشر شده و همچنین گفتگوی فرخ غفاری با من در دسامبر ۱۹۹۲ (درپاریس) گاو، در ایران ابتدا در سومین دوره جشن هنر شیراز سال ۱۳۴۸، بنمایش درآمده بود. در آنجا یک کارگردان فرانسوی به نام رنه والتر آن‌را دیده بود و سخت شیفته آن شده بود و توانسته بود یک نسخه ۳۵ میلیمتری آن را با خود به فرانسه بیاورد (رجوع شود به ماهنامه فیلم ۴۷۷ – مرداد ۱۳۹۳ صفحه ۴۰) سالها پیش روزی با ایشان در سینما اتوپیا در پاریس آشنا شدم و وی به من گفته بود که هم او بوده که مسبب مطرح شدن فیلم گاو در غرب شده است و آن‌را با خود به فرانسه آورده بود که البته در ماه ژوئن ۲۰۱۴ که این فیلم در پاریس به نمایش عمومی درآمد و داریوش مهرجویی هم حضور داشت این مورد را تایید کرد. به تازگی در تحقیقات جدید متوجه شدم که وی در ابتدا کپی این فیلم را در اختیار جشنواره کن، بخش ۱۵ روز کارگردانان  گذاشته بود که آنها فیلم را نشان داده بودند. این دوره جشنواره در تاریخ ۱۲ تا ۲۷ ماه مه ۱۹۷۱ برگزار شد و دقیقا در کاتالوگ آن همه مشخصات ‌خلاصه داستان چاپ شده.

کاتالوگ جشنواره کن که نام فیلم گاو در آن آمده است

این بخش جشنواره کن مسابقه ای نبود ‌و فیلمهای متفاوت و آوانگارد را در آن موقع نشان می‌داد لذا برخی از فیلمهای آن می‌توانست در جشنواره های دیگر هم شرکت کند. سه ماه بعد از این تاریخ، در جشنواره ونیز در تاریخ ۲۵ آگوست تا ۶ سپتامبر ۱۹۷۱ برپا شده بود، گاو در آنجا به نمایش در آمد که بدون زیر نویس بود و کارگردان خود نیز حضور داشت. در آن جشنواره توانست جایزه فیپرشی – منتقدین بین اللملی- را به دست بیاورد و بسیار مورد توجه قرار گرفت. و در پایان سال ۱۹۷۱ گاو به بخش مسابقه جشنواره شیکاگو رفت و جایزه هوگوی طلایی را برای بازیگری عزت الله انتظامی به دست آورد.