بر فراز آسمان‌ها/ نگاهی به فیلم ۲۸۸۸

سینماسینما، گلاره محمدی 


فیلم سینمایی ۲۸۸۸ یا «سوباشی» سابق، بخشی از داستان جنگ ۸ ساله ایران و عراق را روایت می کند که تمرکز آن بر تلاش خلبانان و تیزپروازانی است که رشادتشان بر کسی پوشیده نبوده و نیست. ششمین فیلم کیوان علیمحمدی که با همراهی علی اکبر حیدری ساخته شده، مانند دیگر آثار او ساختار ویژه و منحصر به فردی دارد. اگر درباره شهید عباس بابایی سریال «شوق پرواز» ساخته شده و در تئاتر «هم هوایی» بخشی از روایت همسر شهید عباس دوران، روی صحنه رفته است، در ۲۸۸۸ روایتی از پایگاه راداری سوباشی در روزهای جنگ و آنچه در آسمان ایران گذشت را از زاویه دید سرتیپ بیژن عاصم، کنترل‌کننده هواپیماهای شکاری در دوران جنگ، شاهد هستیم که با فرم روایی خاص علیمحمدی به نمایش در می آید.
علیمحمدی و حیدری که بیش از دوسال را برای تحقیق در مورد سوژه فیلم و شخصیتها صرف کرده اند، می کوشند مرارت ها و سختی های این حرفه خصوصاً در دوران جنگ و دفاع را برجسته سازند و از خلال تعریف دقیق ظرافتها و حساسیتهای حرفه خلبانی، حضور هریک از کاراکترهای فیلم را در زندگی شخصی شان بازتعریف کنند. در واقع این اثر روی دو موضوع متمرکز است؛ اتاق کنترل عملیات نیروی ارتش (که پیش تر تصویری از آن ندیده ایم) و خلبانان. شاید کسانی که از جنگ فاصله دارند یا حتی درست آن را به خاطر نمی آورند، درک درستی از این موضوع نداشته باشند اما این فیلم در ستایش قهرمانان گمنامی است که در اتاق‌های عملیات جان خود را به خطر انداختند. ۲۸۸۸ برشی از زندگی خلبانانی را به نمایش می گذارد که میان عشق و وظیفه، با اشک چشم و خون دل وظیفه را برگزیدند تا فرزند یا فرزندانشان بتوانند عشق را بی هیچ دغدغه ای تجربه کنند.
حذف رنگ از فضای بصری فیلم شاید بهترین روش برای ایجاد موقعیتی باشد که بیننده را ابتدا با صدا و سپس با تصاویر داستان همراه ساخته و از سوی دیگر بار معنایی تصاویر رویاگونه و کوتاه رنگی در پایان فیلم را دوچندان سازد. اما نباید از نظر دور داشت که سیاه و سفید شدن تصاویر به معنی از دست دادن اهمیت جزئیات صحنه چه در زمینه طراحی صحنه و لباس و چه در بخش فیلمبرداری نیست. عدم استفاده از نماها و تصاویر آرشیوی و فیلمبرداری استادانه مرتضی پورصمدی در کنار طراحی و بازسازی پر از جزئیات فضای سالهای جنگ، ارزش مضاعفی به روایت افزوده که سهم بسزایی از موفقیت آن را به خود اختصاص می دهد. یکی از ویژگی ها و شاید بارزترین عنصر در ۲۸۸۸ صداست، صداهای داخل و خارج از کادر. صداهایی که بار دراماتیک فیلم را بر دوش می کشند و فیلمساز به درستی حتی برای صداهای خارج از قاب نیز از بازیگران استفاده کرده است. وقتی که از باند صوتی فیلم سخن به میان آمد بد نیست از موسیقی مینیمال سامان احتشامی هم یادی بکنیم که نه در جهت سانتیمانتالیسم و برانگیختن احساسات تماشاگر بلکه بعنوان قطعه پایانی از یک اجرای درخشان، مخاطب را در انتهای فیلم بدرقه می کند.
۲۸۸۸ نشان می دهد می‌توان فیلم راجع به جنگ ساخت و اسیر کلیشه ها نشد، می توان قهرمانهای ملی را به تصویر کشید اما تنها به قابی دور و غیرواقعی از زندگی آنها بسنده نکرده، می توان تیر و ترکش و خون ندید و معنای رفتن و جاودان شدن را پذیرفت. رمز ماندگاری ۲۸۸۸ در کنار تمام نکات سینمایی که مطرح شد یک چیز است؛ اینکه سازندگانش به آنچه می ساختند، باور داشتند و تلاش کرده اند نام و یاد کسانی را برای همیشه ثبت کنند که نه در زمان جنگ و نه پس از آن نامی از آنها برده نشده، قهرمانانی که اگر نبودند، ایران نبود.

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 170012 و در روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۱۵:۲۶:۴۶
2024 copyright.