سینماسینما، افسون جاوید

۱- درباره نویسندگان

نخستین مسئله‌ای که درباره فیلم «روز صفر» باید به آن  توجه کرد قرار گرفتن بهرام توکلی در کنار سعید ملکان در قامت فیلمنامه‌نویس است. کارگردانی که با نگاهی به آثارش از جمله «پا برهنه در بهشت»، «اینجا بدون من» و یا حتی «نزدیکتر» می‌توان فهمید در نگارش فیلمنامه بیشتر به فیلم‌های فلسفی و روشنفکرانه‌ گرایش دارد؛ فیلم‌هایی نزدیک به فیلم‌های هنری اروپا و همین مسئله سبب شده تا بهرام توکلی و سعید ملکان آنطور که باید و شاید در نگارش فیلمنامه‌ای که از همان ابتدا بنایش بر تعقیب و گریز گذاشته شده چندان موفق عمل نکنند چرا که فیلم قرار است با یک اکشن تمام عیارِ برگرفته از اکت‌های پیچیده‌ی میدانی و اسپیشیال افکت‌های به‌روز، روایتگر یکی از  مرموز‌ترین عملیات‌های جاسوسی باشد و مخاطب را در سالن سینما میخکوب پرده کند. 

۲- مرز باریک صعود و سقوط

«روز صفر» به عنوان اولین ساخته‌ی ملکان، این بار در قامت کارگردان، که سالیان دراز نامش به عنوان گریمور زبانزد بود و بعدتر با تهیه‌ی آثار سینمایی مهمی پررنگ‌تر شد دارد روی مرز باریک صعود و سقوط گام بر می‌دارد. فیلم به یکی از ملهتب‌ترین رخدادهای قرن گذشته یعنی عملیات و چگونگی دستگیری عبدالمالک ریگی می‌پردازد سوژه‌ای که به خودی خود پرکشش است و می‌تواند با فضاسازی و ایجاد تعلیق و سوسپانس‌های مخاطب پسند خروجی موفقی داشته باشد اما در عین حال اندکی کم و زیاد شدن در پرداخت‌ها هم قادر است تا همین سوژه بکر را به کلی از بین برده و موجبات زمین خوردن فیلمساز را فراهم کند.

۳– برگ برنده‌ای که از کف می‌رود

فیلم در روایت داستان آشکارا ضعیف عمل می‌کند. با آنکه از سکانس‌های ابتدایی مخاطب با بمباران اطلاعاتی روبه‌رو می‌شود اما در چهل دقیقه‌ی آغازین، فیلم تنها در عرض داستان پیش می‌رود و هر چه می‌گذرد قصه در بطن درام و حوادث به لکنت می‌افتد و در جا می‌زند. حال آنکه یک مخاطب معمولی سینما هم می‌تواند با یک نگاه ساده متوجه شود که اتفاقا فیلم یک نقطه‌ی دراماتیک مهم و اثرگذار دارد و آن عملیات تروریستی سراسری است که کارگردان می‌توانسته از آن به نفع قصه گویی‌اش استفاده کند اما متاسفانه در یک سوم پایانی فیلم پررنگ می‌شود و اساسا این برگ برنده از کف می‌رود. 

۴- انتخاب ساعد سهیلی

پرسش دیگری که در این فیلم مطرح است در باب انتخاب ساعد سهیلی برای ایفای نقش عبدالمالک ریگی‌ست. ساعد سهیلی هم از نظر فیزیکی و هم حتی ابهت شخصی، کمترین شباهت را به این تروریست دارد و حتی گریم هم نتوانسته او را به ریگی نزدیک کند و شاید ناخواسته ما را به قیاس آرمین رحیمیان با او می‌اندازد که در فیلم «شبی که ماه کامل شد» نرگس آبیار همین نقش را ایفا کرد. باید دید متر و ملاک ملکان برای انتخاب ساعد سهیلی چه بوده است. 

به هر روی «روز صفر» بعد از حواشی که در جشنواره سال ۹۸ با آن رو به رو شد، من باب از بین رفتن تعدادی از راش‌های فیلم به دست دستیار فیلمبردار که به کشوری دیگر پناهنده شده بود و حضور ناگهانی فراستی و البته تمجید او از فیلم، به اکران نوروز ۱۴۰۱ رسیده و باید دید مخاطبان درباره‌ی اولین ساخته‌ی سعید ملکان چه نظری دارند.