سینماسینما، مهگان فرهنگ 

خوزه لوئیس کوئردا، یکی از چهره‌های اساسی سینمای اسپانیا در دهه‌های اخیر است. او در ۱۸ فوریه ۱۹۴۷ در آلباسته متولد شد.  تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رسانید و در سال ۱۹۶۹ برای کار به تلویزیون مادرید رفت و درآنجا مشغول به کار شد. او بعداً به کارگردانی برنامه های فرهنگی پرداخت. فیلم بلند لاماچا را در ۱۹۷۷ بر اساس فیلمنامه ی خودش ساخت، فیلمی که منحصر به فرد، با نیروی دراماتیک و احساسی شگفت انگیز است. 

او در طول زندگی‌اش بیش از ۲۰ اثر سینمایی را کارگردانی کرده وتهیه کننده ی ۶ اثر بوده است و در کارنامه اش تجربه بازیگری نیز دارد، که می توان به نقش پرفسور یا همان استاد دانشگاه در فیلم” تز” ( پایان نامه) ساخته آلخاندرو آمنابار اشاره کرد. 

در خارج از تلویزیون، در سال ۱۹۸۲ اولین فیلم بلند خود را کارگردانی کرد.  بین سال های ۱۹۸۵ و ۱۹۸۹ به عنوان استاد در دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه سالامانکا مشغول به کار بود. او در طی سال ها فعالیتش آثار شاخصی را برای تلویزیون و سینمای اسپانیا خلق کرده است. برخی از فیلم های او به عنوان فیلم های خوب سینمای اسپانیا از اعتبار و شهرت فراوانی برخوردارند. 

از آثار مطرح او در مقام کارگرانی می توان به “جنگل طلسم شده”، ” طلوع خورشید که کم نیست”، ” همه چیز ساکت است”، “زبان پروانه ها”، ” تعلیم پریان”، ” آفتاب گردان کور” و… اشاره کرد. 

شناخته شده ترین جنبه آثار او طنزسورئال است. و مطمئناً بزرگترین دستاوردی است که یک فیلمساز می‌تواند به آن دست یابد و کوئردا به خوبی به آن می پردازد.

 او فیلم ” جنگل طلسم شده” را  در سال  ۱۹۸۷ساخت، که گام مهم و جدیدی درکارنامه کاری او است و همان چیزی است که می توان آن را طنز پوچ یا ابزورد  نامید و در این فیلم دیده می شود.  این فیلم  برگرفته از یک رمان اسپانیایی از یک نویسنده اسپانیایی ونسلائو فرناندز فلورز است. جنگل طلسم شده، فیلمی زیبا است که در آن به فضایی دوست‌داشتنی، غم‌انگیز،  کمیک وحتی  بدجنسی مردمان  اشاره می کند. در فیلم  طیف وسیعی از احساسات نشان داده می شود.

 لوئیس کوئردا با این فیلم کاندیدای ۸ بخش در فستیوال گویا سال ۱۹۸۸ شد و ۵ جایزه از جمله بهترین بازیگری برای آلفردو لاندا و بهترین فیلم را به خود اختصاص داد. فرناندو ری ، بازیگر معروف و ستاره ی بسیاری از فیلم های لوییس بونوئل  نیز یکی دیگر از بازیگران این فیلم است. 

گی یر مو آلتارس در روزنامه ال پایس اسپانیا در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۲۰ به نقل از آنخل فرناندز سانتوس می گوید: ” کلید اصلی خوب بودن در این فیلم را باید در کمال فیلم نامه و توان نویسنده آن، رافائل آزکونا دید،که در فیلم نامه به روایتی منفرد و مستحکم دست یافته است. 

یک سال بعد از ساخت فیلم جنگل طلسم شده، او فیلم طلوع خورشید، که کم نیست را در ۱۹۸۸ ساخت.

کوئردا فیلم پس در بهشت نیز مانند زمین ( بهشت هم مانند زمین) را در سال ۱۹۹۵ می سازد که از آثار طنز او است، که اشاره به زندگی بهشت و زمین دارد. در این فیلم بازیگرانی چون فرناندو فرنان گومز، آگوستین گونزالس، فرانسیسکو رابال و مانویل الکساندر بازی می کنند.  

زبان پروانه ها از جمله فیلم های مطرح و معروف اوست که کوئردا به همراه رافایل آزکونا ، اقتباسی از داستان مانوئل ریواس را انجام داده است.او این فیلم را در ۱۹۹۹ ساخت. زبان پروانه‌ها ما را به شهری روستایی در گالیسیا در ماه‌های قبل از قیام نظامی ۱۹۳۶ می‌برد که متعلق به دوران جنگ داخلی اسپانیا است و به ارتباط بسیار نزدیک و دوستانه یک معلم و دانش آموز اشاره می کند. درفیلم مونچو کودکی است که درسال ۱۹۳۶ در اسپانیا زندگی می کند و نقش آن را مانویل لوزانو بازی می کند، او از مدرسه طرد شده است و ارتباط خوبی با کلاس و درس ندارد، اما بالاخره با معلمش که نقش آن را فرناندو فرنان گومز بازی می کند، موفق می شود با کلاس و مدرسه ارتباط  برقرار کند. وقتی فاشیسم به اسپانیا می رسد، آقای  معلم به عنوان دشمن رژیم حاضر معرفی می شود و توسط عوامل فرانکو دستگیر می شود. این فیلم بیشتر به دفاع از آزادی بیان می پردازد و برعلیه رژیم فرانکو است.

تعلیم پریان  فیلم دیگر اوست که  در ۲۰۰۶ ساخته شد و ریکادو دارین بازیگر معروف آرژانتینی به همراه ایرن ژاکوب در آن ایفای نقش می کنند.

کوئردا آفتابگردان های کور را در ۲۰۰۸ ساخت. فیلم نامه آن توسط خودش و رافایل آزکونا بر اساس رمان گل آفتابگردان کورنوشته ی آلبرتو مندز نوشته شده است. این فیلم نیز به حوادث اواخر دهه ی ۱۹۴۰ اسپانیا اشاره دارد. خابیر کامارا ستاره ی معروف سیمای اسپانیا دراین فیلم بازی می کند. این فیلم  نماینده سینمای اسپانیا در اسکار هشتادویکم بود. آفتاب گردان های کور در جوایز گویا جایزه ی بهترین فیلمنامه – اقتباسی را برای  رافائل آزکونا و خوزه لوئیس کوئردابه همراه داشت.

لوئیس کوئردا همچنین کاشف الخاندرو آمنابار بود که سه فیلم اول او را تهیه کنندگی کرد. فیلم های پایان نامه ( تز)۱۹۹۶، چشمانت را باز کن در ۱۹۹۷ و دیگران در ۲۰۰۱ بود که توسط آلخاندرو آمنابار کارگردانی شد. کوئردا دو جایزه گویا را برای پایان نامه و دیگران را به عنوان تهیه کننده دریافت کرد.

خوزه لوئیس کوئردا در ۴ فوریه ۲۰۲۰ در سن ۷۲ سالگی بر اثر سکته مغزی در بیمارستان د لا پرینسزا در مادرید درگذشت. دولت اسپانیا نشان صلیب بزرگ نشان مدنی آلفونسو ایکس را پس از مرگ به او اعطا کرد.

پدرو سانچز نخست وزیر اسپانیا درتوییتر خود در باره ی نقش او در سینمای اسپانیا و نگاه خاص و طنز سورئال فیلم هایش گفت. مرگ او را خبر غم انگیزی اعلام کرد و با عبارت “ممنون معلم”  به جمله اش پایان داد. 

• منابع:

www.cineconn.es/jose-luis-cuerda-en-cinco-peliculas

www.elpais.com/cultura/2020/02/04/actualidad/1580843858_660037.html

www.imdb.com/title/tt0094641

www.actingcolleges.org/library/acting-questions/read/275700-what-is-the-message-of-la-lengua-de-las-mariposas