سینماسینما، امیرعلی نصیری

فیلم «بتمن»، به کارگردانی مت ریوز، محصول ۲۰۲۲ 

قاتلی زنجیره‌ای به نام ریدلر، شروع به قتل شخصیت‌های شهر گاتهام می‌کند؛ شهری که فیلم اطلاعات زیادی درباره‌اش به ما می‌دهد و حضوری پُررنگ (به مثابه یک شخصیت) دارد. بتمن (که خود را انتقام‌جو می‌نامد) پلیس را در زمینه تحقیق در این ماجرا کمک می‌کند و در این اثنا، با گذشته خانواده‌اش بیشتر آشنا می‌شود. زن گربه‌ای (کت‌وومن)، پنگوئن (با چهره جدیدی از کالین فارل) و جوکر شخصیت‌های دیگری هستند که از دل کتاب‌های مصور به این فیلم آمده‌اند. 

مت ریوز که پیش‌تر با ساخت مجموعه فیلم‌های سیاره میمون‌ها شناخته شده بود، کار دشواری پیش روی خود داشته است؛ او پس از قریب به یک دهه و پس از سه‌گانه‌ای که کریستوفر نولان ساخته و بسیاری آن را موفق‌ترین بتمن سینما می‌دانند، دست به بازسازی (ریبوت) این شخصیت زده است. او رویکرد متفاوتی نسبت به نولان برگزیده و چهره جدیدی از بتمن را به ما نشان می‌دهد که بیشتر در مقام کاراگاهی تلخ‌مزاج ظاهر شده و یادآور فیلم‌های هفت یا زودیاک از فینچر است.

سبک بصری که مت ریوز برای فیلم انتخاب کرده، فضایی تیره و تار، وهم‌آلود، شهری ابری و رنگ‌مایه‌های نارنجی است که گاهی به زرد و گاهی به قرمز متمایل می‌شود. او ـ ضمن آگاهی از مقایسه‌ای که با سه‌گانه نولان می‌شود ـ در کارگردانی نهایت تلاش خود را کرده و دست به ابداع‌هایی هم زده است؛ مانند تکنیکی که جایگزین کروماکی شده و از تل‌ماسه و مجموعه مندلورین می‌آید یا اتصال دوربین به شخصیت یا خودرو در نماهای حرکتی. ولی همچنان معتقدم که نولان به لحاظ تکینیکی موفق‌تر عمل کرده است؛ صحنه تعقیب و گریز تریلی در هر دو فیلم، مثال خوبی برای مقایسه است.

در زمینه بازیگری و هم‌سو با سایر فیلم‌های معاصر هالیوود، شاهد حضور اقلیت‌ها هستیم؛ ستوان گوردون (جفری رایت) که هنوز به مقام کاراگاهی نرسیده، کت‌وومن (زویی کراویتز) که پا جای میشل فایفر، هالی بری و آن هاتاوی گذاشته و سرانجام نامزد شهرداری (جیمی لاوسون) نمونه‌ای از بازیگران رنگین‌پوست هستند؛ با این حال، معتقدم ستاره فیلم پل دانو (متخصص نقش‌های مکمل) است که احتمالاً در فصل جوایز اسمش را زیاد خواهیم شنید.

این یادداشت را با مونولوگی از بتمن (رابرت پتینسون) به پایان می‌برم: «انتقام‌ گذشته را عوض نمی‌کند؛ نه گذشته من و نه گذشته هیچ‌کس دیگری را. مردم به امید نیاز دارند، به اینکه بدانند کسی بیرون منتظر آنهاست. زخم‌هایمان می‌توانند ما را نابود کنند. حتی بعد از اینکه ظاهراً‌ بهبود پیدا کرده‌اند؛ ولی اگر از آنها جان سالم به در ببریم، می‌توانند ما را دگرگون کرده و توان مقاومت به ما بدهند.».