اصغر فرهادی امشب برای دومین بار و دومین فیلم خود، پس از «جدایی»، با «فروشنده» نامزد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد.
به گزارش سینماسینما، کارگردان نامدار و مولف ایرانی دراین باره گفت: “افتخار بزرگیست که نام ایران را در جمع کشورهای سازنده بهترین فیلمهای غیرانگلیسی زبان میبینم. آرزو میکردم این خبر خوشحال کننده را در روزهایی میشنیدم که مردم ایران غرق در اندوه حادثه تلخ فروریختن ساختمان پلاسکو و جان باختن تعدادی از هموطنانمان و همچنین قهرمانان بزرگوار و فروتن آتشنشانی نبودند. برای خانوادههای این عزیزان از صمیم قلب آرزوی بردباری دارم”.
همزمانی این نامزدی افتخارآمیز در کنار آن حادثه تحقیرآمیز گرچه مایه تاسف فرهادی است؛ اما از منظری جامعه شناسانه، قابل تحلیل و تامل است.
اینکه جامعه ایران در حوزه فکر، اندیشه، ادب، فرهنگ، ورزش، حوزه های دانشگاهی علوم پایه و فنی و حتی علوم انسانی ظرفیت خلق استعداد و پرورش تک چهره هایی تاثیرگذار و بعضا در سطح جهانی را دارد؛ اما در ساختارسازی، زندگی اجتماعی و نهاد سیاسی و اقتصادی چنین واپس مانده است.
همزمانی انتخاب دوباره فیلمی از اصغر فرهادی با فروریزش پلاسکو، این تفاوت نسبت میان پتانسیل و ظرفیت “فرد” و “نهاد” در جامعه ایران را بروز می دهد.
فردی که می تواند طیف هایی متنوع از معتبرترین جشنواره ها، سختگیرترین منتقدان و متنوع ترین مخاطبان جهانی را با خود همراه کند و به ستایش وادارد؛ و در مقابل، نهادی چنان ضعیف که توان حفاظت، بازسازی و حتی نجات یک ساختمان قدیمی را ندارد و بی نیاز به هواپیماهای القاعده، “یازده سپتامبر ایرانی” را می آفریند.
برخلاف نظریه پردازانی که از “ناتوانی ایرانیان در کار جمعی” می گویند و مثال بی معنای برتری ایران در کشتی و شکست ها در ورزش های جمعی را می زنند (که در سال های اخیر حتی در صحنه ورزش هم بی اعتبار شده است)؛ شخصا معتقدم مشکل ایرانیان نه ناتوانی از کارجمعی یا گفتگو (که آن هم به نوبه خود “مهارتی فردی” است) که “ضعف، فقدان و اختلال نهادی” است.
نهادهای جامعه ایرانی در سطح از پایین به بالای آن (مدنی)، “نوپا، تحت فشار و عموما فاقد پشتوانه و چشم انداز لازم” هستند و در سطح بالا به پایین آن (حکمرانی)، “سنگین، موازی کار، اخلالگر و فزون خواه”.
همزمانی فرد توانمند و جهانی، نهاد مدنی نوپا و تخت فشار و نهاد حکمرانی سنگین، اخلالگر و فزونخواه چنین پیامدهایی دارد:
اولا: منجر به چالش بین دو سو (فرد و نهاد حکمران) می شود (چون هر دو طرف، رو به افزایش و ارتقای موقعیت دارند) و در این میان، سویه سوم (نهاد مدنی) از دو سو می فرساید.
ثانیا: منجر به نمایش ها و درخشش های جرقه ای و عموما غیرنهادی افراد در قیاس با نهادهای جمعی و مدنی می شود (که نظریه پردازان مدعی “قوت کار فردی ایرانیان و ضعف کار جمعی” به اشتباه، این وضعیت را موید تز خویش می پندارند).
ثالثا: با جهانی شدن و اقبال بیرونی به افراد و نخبگان درونی، بخش هایی از “نهاد” حاکم، مداخله گر و غیرفروتن (دولت) دچار نوعی “حسادت و یا توهم ساختاری” می شوند و مسئولیت نظریه پردازی و کشف پشت پرده های وابستگی، نفوذ یا تحت تهاجم واقع شدن “افراد” را برعهده می گیرند.
تعارض ها، درگیری ها، مجادله ها و حتی اتهام زنی های فلان منتقد و کارگردان حاضر در تلویزیون دولتی علیه فردی جهانی شده چون اصغر فرهادی (که بویژه از زمان فیلم “جدایی” تاکنون شاهد آن هستیم) و حتی برخوردی که با خانه سینما (بعنوان نهاد مدنی) در دولت قبل شد؛ نمونه ای کوچک اما عینی، از این چالش “فرد توانمند و نهاد حاکم ناتوان” در ایران امروز است.
بحثی که می توان آن را دامنه داد و از “فروشنده” و “پلاسکو” به پس زمینه ها و پشتوانه های هریک، فرا رفت.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتگوی سایت جشنواره کن با اصغر فرهادی/ من عاشق داستانم تا سینما
- ریما رامینفر، «جدایی نادر از سیمین» را برای نابینایان روایت میکند + تیزر
- آغاز هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن / گزارش تصویری
- اصغر فرهادی از پرونده قضایی فیلم «قهرمان» گفت/ یک اتفاق واقعی، در انحصار و مالکیت کسی نیست
- رئیس هیات داوران جشنواره کن: فیلمهایی که درباره سوپر قهرمانان ساخته میشود را نمیبینم
- زمان برگزاری مراسم اسکار ۲۰۲۳ اعلام شد
- به دعوت امیر کاستاریکا انجام میشود؛ اکران «قهرمانِ» فرهادی در صربستان
- جوایز جشن کارگردانان به برادران ارک، فرهادی و پاکروان رسید
- اعلام نامزدهای بخش بهترین کارگردانی در جشن کارگردانان
- موفقیت «کودا» و مانیفست اسکار برای حمایت از اقلیتها
- با دریافت جایزه بزرگ جشنواره بوسان؛ فیلم کوتاه ایرانی به اسکار معرفی شد
- سهم سینماگران ایرانی در داوری جشنواره کن
- گلمکانی : مخالفان فرهادی انتظار دارند که فرهادی با تانک حمله کند
- قهرمان و اندیشه دو بنیِ ایرانی/یادداشت محمد علی سجادی درباره قهرمان فرهادی
- مروری بر حضور سینمای ایران در جشنواره کن؛ از «زیر درختان زیتون» تا «برادران لیلا»
نظرات شما
پربازدیدترین ها
- جایزه فیپرشی به فیلم «برادران لیلا» اهدا شد
- جدول نهایی ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن/ «تصمیم به متارکه» در صدر جدول
- معرفی برگزیدگان هفتادوپنجمین جشنواره کن/ نخل طلا به «مثلث اندوه» رسید
- فاشیسم، آرمانگرایی و پایگاه امنِ ایدئولوژی
- کنسرت-نمایش «سیصد» با بازی بهرام رادان روی صحنه میرود
آخرین ها
- نمایش فیلم کوتاه «مهاجر» در ۱۴ جشنواره بین المللی
- حامد عنقا: توفیق «مهمونی» طهماسب حسرت دارد نه نگرانی
- همایون اسعدیان: وزارت ارشاد با آییننامههایی حرکت میکند که متعلق به ۲۰ یا ۳۰ سال پیش است
- پشت پلک را از رادیو بشنوید
- وقتی هاشمی، کودکی و رندی دهه نودیها را به رخ میکشد /«پسران دریا» نمونه ساده سازی شده «باشو غریبه کوچک»
- پگاه آهنگرانی داور جشنواره بینالمللی نوستالژیا شد
- شیوا ممتحن: جشنواره پویانمایی کانون، جامعه انیمیشن را به یکدیگر نزدیک میکند
- «بدون قرار قبلی» و یک فیلم دیگر پروانه نمایش گرفتند
- سینماهای استان خوزستان تعطیل شد
- مراسم پایانی جشنواره فیلم کن / گزارش تصویری
- معرفی برگزیدگان هفتادوپنجمین جشنواره کن/ نخل طلا به «مثلث اندوه» رسید
- حضور همراه اول در نمایشگاه کار دانشگاه تهران با هدف جذب نخبگان
- رئیس سازمان صداوسیما: نمیتوانیم در نظارت بر محتوای صوت و تصویر سهلانگاری کنیم
- کنسرت-نمایش «سیصد» با بازی بهرام رادان روی صحنه میرود
- کیومرث پوراحمد فیلم جدید می سازد؟
- فاشیسم، آرمانگرایی و پایگاه امنِ ایدئولوژی
- جایزه فیپرشی به فیلم «برادران لیلا» اهدا شد
- جدول نهایی ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن/ «تصمیم به متارکه» در صدر جدول
- پیام تسلیت شورای مرکزی کانون کارگردانان سینما/ تاسف از بیتوجهی عوامل فیلم حاضر در جشنواره کن به حادثه متروپل آبادان
- روزنامه گاردین پیشبینی کرد؛ سعید روستایی بهترین کارگردان کن میشود
- توئیت گلشیفته فراهانی خطاب به جشنواره کن درباره اصغر فرهادی و فیلم «عنکبوت مقدس»
- چهار هزار امضا برای پس گرفتن شبکه نمایش خانگی از ساترا
- تاکید خزاعی بر ضرورت افزایش ظرفیتهای اشتغال و تولید در سینما/ مطالبه خانواده سینما در زمینه نمایش خانگی پیگیری میشود
- قصه آدم های خاص روی موج رادیو
- اینجا کسی موفق نیست!
- از سوی رئیس سازمان سینمایی؛ ماموریتهای پنج ساله موسسه سینماشهر ابلاغ شد
- جایزه نوعی نگاه کن به «بدترینها» رسید
- وادیار در بخش رقابت جشنواره فیلم کوتاه اودنسه دانمارک
- «جنگل سوگوار» در سینماتک خانه هنرمندان ایران اکران و نقد میشود
- پیشبینی نشریه معتبر ورایتی: «عنکبوت مقدس» شانس اول دریافت نخل طلای جشنواره کن ۲۰۲۲ است
چقدر مقایسه جالبی داشتند ایشان در نوشته شان. چه خوب است که در یک سایت سینمایی می توانیم مطالبی از این دست را بخوانیم. مقایسه با این دقت از نویسنده ای حرفه ای بر می آید.
چه مطلب عالی ، فوق االعاده خوب نوشتند.