سینماسینما، مهگان فرهنگ
اسپانیا کشوری است که پیشینه قوی در فرهنگ و هنر و ادبیات دارد. بزرگترین اثر ادبی جهان یعنی رمان دن کیشوت از سروانتس از این سرزمین برخاسته و به شیوه های مختلف دستمایه خلق آثار هنری قرار گرفته است.
سینمای اسپانیا مانند هنرهای دیگر این کشور ازجمله نقاشی که افرادی چون گویا، ولاسکز، دالی و پیکاسو دارد و شاعرانی چون ماچادو و میگل هرناندز و…بزرگانی در سینما چون لوئیس بونوئل، ویکتور اریسه، پدرو آلمادوار و آلخاندرو آمنابار دارد .
آلخاندرو آمنا بار کارگردانی متفاوت و کاربلد است. در کارش چه اسپانیا و یا خارج از آن خوش درخشیده و او هم جزو یکه تازان جشنواره گویا، سن سباستین و جشنواره های خارجی از جمله ونیز و اسکار و… است. گاهی قدرتمندتر از کارگردانان هالیوودی بوده و دنیای خودش را ارائه کرده است. اهل موسیقی و آهنگسازی است. آمنابار از آن هایی است که یا با اولین فیلم بلندش تز (پایان نامه) و دیگران ایجاد تعلیق و ترس می کند و با شخصیت رامون سامپدرو در فیلم دریای درون، شاعرانه روح انسان را بر فراز آسمان به پرواز در می‌آید. در آگورا به بیان قصه ای متفاوت دست می زند و حس وفاداری به تاریخ پر زخم اسپانیا و احترام به شان انسانی را در فیلم در دوران جنگ به مخاطب خود نشان می دهد.
آلخاندرو آمنابار ۳۱ مارس ۱۹۷۲ در سانتیاگو پایتخت کشور شیلی متولد شد. پدر او شیلیایی و مادرش اسپانیایی بود. در ۱۹۷۳ خانواده آمنابار تصمیم گرفتند به اسپانیا نقل مکان کنند و در مادرید ساکن شدند. او به سرعت اشتیاق خود را نسبت به سینما شناخت و در نوجوانی مشغول کارگردانی فیلم های کوتاه شد.
پدر و مادرش مشوق او در موسیقی و نوشتن بودند، بنابراین همین دلیل خلاقیت امروز اوست. او با گیتار برای خودش ملودی هایی می ساخت و مرتبا به سینما می رفت.
او تحصیلات دانشگاهی خود را در مادرید آغاز کرد و در آنجا دوستان زیادی پیدا کرد که بعداً به او کمک بزرگی می کنند، ازجمله بازیگر معروف اسپانیایی ادواردو نوریگا.
در سال ۱۹۹۱، او فیلم کوتاه خود را با نام «سر» La Cabeza را ساخت که بلافاصله با کسب جایزه ای از انجمن مستقل فیلمسازان آماتور توانست خود را معرفی کند. او تا ۱۹۹۴ با کسب تجربه های فیلم های کوتاهش توانست اولین فیلمش به نام تز (Thesis) در ۱۹۹۶ و به تهیه‌کنندگی دوستش خوزه لوئیس کوئردا و نویسندگی خودش و متئو گیل را بسازد و این فیلم نقدهای خوبی را برای او به همراه داشت. آنا تورنت در این فیلم برای آمنابار بازی کرد و جوایزی هم دریافت کرد. این فیلم توانست هشت نامزدی جایزه گویا و هفت جایزه از جمله بهترین فیلم را برای آمنابار به دست بیاورد از جمله جایزه بهترین فیلم را به خود اختصاص داد. آهنگسازی این فیلم نیز هم بر عهده خودش بود.
در سال ۱۹۹۷ آلخاندرو آمنابار فیلم چشمانت را باز کن (Open Your Eyes)، را ساخت. نویسندگی و آهنگسازی این اثر را هم آلخاندرو به کمک دیگران انجام داد. در سال ۲۰۰۱ نسخه هالیوودی این فیلم به نام آسمان وانیلی و به کارگردانی کامرون کراو و بازی بازیگرانی چون تام کروز، کامرون دیاز، پنه لوپه کروز و کرت راسل ساخته شد. اما با وجود بازی پنه لوپه کروز که در فیلم اصلی نیز بازی کرده بود این فیلم (ورژن هالیوودی آن) نتوانست به موفقیت‌های فیلم اصلی دست پیدا کند.
او در سال ۲۰۰۱ اولین فیلم انگلیسی زبانش یعنی دیگران The Others که فیلمی به شیوه گوتیک ترسناک که آمریکایی-اسپانیایی است را ساخت. این فیلم با بازی نیکول کیدمن موفقیت‌های زیادی را برای آمنابار به همراه داشت و شهرت او را جهانی کرد. این فیلم ۸ جایزه گویا که مهمترین آن بهترین فیلم و کارگردانی می شود را به خود اختصاص داد. دیگران به عنوان اولین فیلم انگلیسی زبانی لقب گرفت. این فیلم نامزد یک جایزه گلدن گلوب و دو جایزه بفتا شد و جایزه ساترن که اختصاص به فیلم های وحشتناک دارد را به خود اختصاص داد.
تجربه بسیار موفق دیگر آمانبار در سال ۲۰۰۴ فیلم دریای درون (The Sea Inside ) است که با بازی خوب خاویر باردم در نقش رامون سامپدرو، ۱۴ جایزه گویا و جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان را به دست آورد. این فیلم همچنین جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره فیلم ونیز را بدست آورد. دریای درون اقتباسی از زندگی واقعی رامون سمپدرو ملوان جوانی است که در یک حادثه دچار شکستگی استخوان گردن و قطع نخاع می‌شود. دریای درون حاصل نگاه بسیار متفاوت این کارگردان جوان به مقوله مرگ و زندگی است. بازی بسیار خوبی که باردم در این فیلم دارد به انتخاب خوب آمنابار برای این نقش اشاره دارد. باردم سوپر استار محبوب اسپانیاست که اسکار بازیگری برای فیلم جایی برای پیرمردها نیست را در ۲۰۰۷ گرفته است.
در سال ۲۰۰۸ آمنابار گران‌قیمت‌ترین فیلم تاریخ اسپانیا را به نام آگورا (Agora ) ساخت که در سال ۲۰۰۹ نخستین بار در بخش خارج از مسابقه شصت و دومین جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد؛ که داستان تاریخی و عاشقانه‌ای که در قرن چهارم میلادی و در روم باستان رخ می‌دهد را به نمایش در می‌آورد.
این فیلم به زندگی هیپاتیا فیلسوف و ریاضی دان زن قرن چهارم میلادی در اسکندریه می پردازد. ریچل وایس نقش هیپاتیا را بازی کرده است. همایون ارشادی بازیگر ایرانی در دومین تجربه بین‌المللی خود در این فیلم در نقش آسپاسیوس را بازی کرده‌است. روایت فیلم به بازنمایی تاریخ و نبرد علم و افراطی گری و عشق می پردازد.
آمنابار فیلم بازگشت (Regression) را در ۲۰۱۵ می‌سازد. این فیلم در مورد دختر جوانی (اما واتسون) است که توسط پدرش مورد آزار و اذیت قرار گرفته است و برای حل این اختلاف کارآگاهی حرفه ای پرونده آن را بدست می گیرد. نقش دختر را اما واتسون و کاراگاه را اتان هاواک بر عهده دارند. این فیلم شاید به اندازه فیلم های قبلی او ویژگی بازر و قابل توجهی ندارد.
آمنابار فیلم دوران جنگ یا در طول جنگ (While at War ) که مربوط به تابستان ۱۹۳۶ میلادی و زمان فرانکو است را در ۲۰۱۹ می سازد. فیلمنامه آن را خودش و الخاندرو هرناندز نوشته اند. فیلم درباره نویسنده‌ای سرشناس به نام میگل دی‌اونامونو است که تصمیم خود را برای حمایت از جنبش‌های انقلابی علیه ژنرال فرانکو آشکار می کند. حکومت بلادرنگ او را از ریاست دانشگاه سالامانکا برکنار و بسیاری از همکاران دی‌اونامونو را زندانی می‌کند. این استاد دانشگاه که در باورهایش مردد شده، با ورود فرانکو به سالامانکا تصمیماتی می گیرد اما تردید هایی دارد.
آمنابار هم نسبت به دوران دیکتاتوری فرانکو در اسپانیا بی تفاوت نیست و در این فیلم، که می توان آن را یکی از بهترین کارهایش دانست، در کنار مطرح کردن اسپانیا و تاریخ سختی که در دوران حکومت فرانکو داشته به عزت انسانی و احترام به تفکر و جرات انسان های آزاده در طول تاریخ می پردازد.
این فیلم هفت جایزه ی گویا به خود اختصاص داد و بهترین جایزه ی کارگردانی را از جشنواره پلاتینیو گرفت.
از آخرین فعالیت های آمنابار ساخت یک مینی سریال است که برای AMC و شبکه‌ی پولی اسپانیایی Movistar+ را تولید خواهد کرد و اقتباسی از یک رمان است.
پبش‌بینی شده که این سریال در سال ۲۰۲۱ در آمریکا، کانادا، بریتانیا، آمریکای لاتین و کارائیب بر روی AMC و در اسپانیا بر روی Movistar+ پخش شود .
آمنابار در مصاحبه ای با روزنامه ال پایس اسپانیا اظهار کرد که مینی سریال چرنوبیل را دوست داشته و او را تحت تاثیر قرار داده است.
آمنابار از کارگردانانی است که آمریکای لاتینی هم محسوب می شود . او بخشی از سینمای امروز اسپانیاست و با آثارش به سینمای اسپانیا اقتدار بخشیده است. فراتر از مرز هایی که در آن بدنیا آمده و زندگی کرده می اندیشد و فعالیت می کند و علاقه های شخصی خودش را دارد.
او موسیقی ۴ فیلمش را خودش ساخته و در زمینه ی ویدیو آرت هم آثاری دارد. آمنابار کارگردانی مانوس با ادبیات، تاریخ و احترام گذار به ویژگی های انسانی است. او در تاریخ سینمای اسپانیا همزمان با کارگردانان نامی اسپانیا کار می کند و موفق است.
- منابع :
- https://www.imdb.com/name/nm0024622/