سینماسینما، علی نعیمی:دیگر از این به بعد هر چه درباره اصغر فرهادی بگوییم تکراری است. تکرار اینکه او یگانه کارگردان سینمای ایران و آسیا است که تنه به بزرگان تاریخ سینما میزند. او بزرگترین و معتبرترین فیلمساز ایرانی است که معادلات تمامی سایتها و نظرگاههای پیشبینی را به هم زده است. اصغر فرهادی همه اینها با هم است. اما شاید کمتر به این وجه سازنده «فروشنده» پرداخته شده باشد که او تنها یک فیلمساز نیست. او در مقام یک مصلح اجتماعی و یک دیپلمات کارکشته آنچنان حرکت بر مدار انصاف و اعتدال را خوب از حفظ کرده است که حضورش و یا عدم حضور در یک مراسم بینالمللی میتواند چنان جریانی بسازد که چند ساعت مانده به برگزاری مراسم اسکار ۲۰۱۷ در مرکز شهر لندن و بر روی مانیتورهای بزرگ شهر فیلم «فروشنده» پخش میشود تا دنیا نظارهگر یک مانیفست بزرگ سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی باشند.
دولتها و ملتهایی که مغضوب سیاست جدید دولت ترامپ هستند چقدر باید هزینه میکردند تا رفتار نژادپرستانه و ضد انسانی او در قبال مهاجران را به دنیا نشان دهند و او را نسبت به اتفاقی که افتاده است آگاه کنند؟ چند ساعت مذاکره پشت درهای بسته میتوانست دولتمردان کشورهای مختلف را قانع کند که ابزار رسیدن به صلح و آرامش نادیده گرفتن مرزها است؟ غیر از آن شال آبی رنگی که انوشه انصاری در مراسم اسکار از آن استفاده کرد و نقشه شهر مشهد روی آن نقش بسته بود و پیغامش به تمام دنیا این بود دنیا با مرزهای امروز و دیوار کشیدن بین ملتها تعریف نمیشود؟
اصغر فرهادی دو بار اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را دریافت کرده است. در دو مقطع حساس در روابط سیاسی بین ایران و امریکا. یک بار در سال ۹۰ و اوج بحران هستهای کشورمان که منجر به قطعنامههای شورای امنیت علیه کشورمان شده بود و با حضور روی صحنه مراسم اسکار و خواندن متنی از صلح دوستی و صلحطلبی مردمان کشورمان سخن گفت و این بار هم در دورانی که بنای ناسازگاری از سوی رییس جمهوری جدید امریکا با ملت و دولت ایران بدون هیچ گونه دلیل موجهی گذاشته شد، او با نرفتنش فضایی را ایجاد کرد دنیا تعریفی غیر از تعریف رسمی دولت امریکا نسبت به ایران داشته باشند. این حرکت قیمتی و گرانبهای فرهادی با هیچ تعریف و مثال و تشویقی قابل بیان نیست.
اصغر فرهادی البته پیش از اینها و با آثارش ترویج فرهنگ ایرانی را به دنیا نشان داده است و اینطور نیست که آثار او از حرکات و رفتارهای فرامتنیاش جدا باشد. او به عنوان یکی از فیلمسازان جریان رسمی سینمای ایران که از نسل سوم فیلمسازان بعد از انقلاب هستند، نماینده جریانی از فیلمسازی است که مفاهیم و ایدئولوژی در آثارشان رنگی از زندگی و واقعیات جامعه را دارند. فرهادی دردمندی و همدردی با جامعه را به خوبی در آثارش نشان میدهد و آنجایی که در قامت یک مصلح اجتماعی قصد تصمیم گیری دارد در کنار حق طلبی با همه تبعاتش میایستد و هیچگاه در کنار دروغ مصلحتی و فتنهانگیز قرار نمیگیرد. او پیش از این ثابت کرده است قهرمانهایش در شرایط بحرانی ابراهیموار به آتش میزنند و نیک و بد روزگار هیچگاه روی تصمیم اصلیشان تاثیرگذار نیست. این نگاه انسانی در آثار فرهادی نشان میدهد فیلمساز مطرح کشورمان بدون آنکه نیاز داشته باشد برای رسیدن به هدفش دست به رخدادهایی فراتر از متن جامعه ایرانی بزند، قهرمانهایش را از لابهلای افراد همین جامعه انتخاب میکند. حال این انتخاب از طبقه فرودست جامعه باشد که در قامت علا و فیروزه در «شهر زیبا» رخ نشان میدهد یا سپیده در «درباره الی» و یا رعنا در «فروشنده». او حتی قهرمانهایش در دنیای واقعی هم از جنس تفکراتش هستند. انتخاب هوشمندانه اصغر فرهادی برای حضور پروفسور فیروز نادری و انوشه انصاری دو دانشمند ایرانی ساکن امریکا که در ناسا مشغول به فعالیت هستند به عنوان نمایندگان ایران در این مراسم نشان داد باید با غرور از هویت و فرهنگ ایرانیمان صحبت کنیم. حتی با نقشه هوایی مشهد. حتی در سالن دالبی تیهتر لسآنجلس.