سینماسینما، دلبر یزدانپناه
نَفْسِ بودن در جهانِ ذاتاً پوچ و بیمعنا کافی است که انسان را به ورطه ویرانی بکشاند.
ازهمگسیختگیِ انسان، از خود و جهان، با تولد آغاز میشود، اما ساختارهای اجتماعی نظیر خانواده، مدرسه، محل کار و حتی دوستان هرگز زیر بار بیمعنایی جهان و متلاشی شدن انسان در این پوچی نمیروند. آنها با خلق قید و بندهایی دست و پا گیر از همان کودکی انسان را درگیر خود میکنند. این ساختارها برای حفظ جامعه بسیاری از چیزها را ارزشمند و والا جلوه میدهند و بسیاری دیگر را نابههنجار، ساختارشکن و غیرقانونی. تلاش برای بقای ساختارهای جمعی برابر میشود با بیتوجهی به فردیت و یکه بودن انسان.
بیراه نیست اگر بگوییم اولین ساختاری که کودک را به زندگی جمعی و نفی فردیت خود فرا میخواند، مدرسه است. نخستین اثرهایی که بر چین و چروکهای ذهنِ بیشکل کودک دیده میشود، اثرِ انگشت معلم است. معلم در ذهن و روح کودک گودال میکند و تخم بسیاری از باورها را میکارد. اما اگر القاء باور و به زبان سادهتر برنامهریزی کردن ذهن به سادگی کاشتن یک دانه باشد، پس دلیل مشکلات انسان در این جهانِ هستی چیست؟ مشکل اصلی این است که معلم هم یک انسان است!
هِنری بارتث، معلم زبان، برای یک ماه به جای معلم اصلی به دبیرستانی میرود و «گسیختگی» روایت این یک ماه است. دانشآموزان این مدرسه نمرههای خوبی نمیگیرند، زیر بار قوانین مدرسه نمیروند و این موضوع باعث بدنامی محلهای شده است که مدرسه آنجاست، طوری که حتی خرید و فروش خانه در آن محله دستخوش تغییر شده است. حالا مدیر و مسئولان مدرسه در پی چارهای هستند که اوضاع را سر و سامان بدهند.
«گسیختگی» قبل از آنکه روایت دانشآموزان بیقید و بند و نابههنجار باشد، روایت معلمانی است که درونیاتشان در رفتار و کردار دانشآموزان نمود مییابد. در آغاز، فیلم در تصاویری مستندگونه و سیاهسفید گفتوگوی معلمانی را نشان میدهد که درباره علاقهشان به این شغل و چگونگی انتخاب آن حرف میزنند؛ همه آنها از سر اجبار و نابهدلخواه وارد این حرفه شدهاند و هیچکدام علاقهای به آن ندارند. اما هِنری که خود کودکیِ سختی را با درد بیمادری سپری کرده و خاطره خودکشی مادر هیچوقت رهایش نمیکند، نظرگاه متفاوتی به شغل معلمی دارد. او سعی میکند در این جهانِ از هم گسیخته به ذهن و دنیای دانشآموزانش معنا و انسجام بدهد. او همانقدر که در مدرسه با مشکلات دانشآموزان دست و پنجه نرم میکند، در زندگی شخصیاش هم دچار مشکلاتی است: پدربزرگی که در بیمارستان بستری است و رازِ خودکشیِ مادرِ هِنری را در سینه دارد، اریکا، دختری خیابانی، که به او پناه آورده است و از همه مهمتر تنهایی بیانتهای خودش.
در نهایت ویرانیای که هِنری را فرو میریزد، ناتوانی او در حل کردن این مشکلات است. ناتوانیای که گویا بهطور استعاری بر ساختمان مدرسه هم اثر میگذارد و فیلم در حالی که او «زوال خانه آشر» اثر آلنپو را برای دانشآموزانش میخواند و مدرسه به ویرانهای بدل میشود، به پایان میرسد. هِنری پذیرفته است که نمیتوان برای معمای زندگی پاسخی یافت و تلاش برای به در بردن فردیت خودش در این ورطه، او را به جملهٔ کامو در آغاز فیلم میرساند: «تا کنون چنین احساس ژرفی از تنهایی توأم با از خود گسیختگی، در عین حضور در جهان هستی، نداشتهام.»

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- کسب نخستین مدال طلای کاروان کشورمان در هانگژو با حمایت همراه اول
- تکسواران کُرد/ نگاهی به مستند «سرپتیها»
- حفاظت امنیتی برای ورود به زادگاه؛ واکنش سیاسی به فیلمی درباره مهاجران/ لهستان «مرز سبز» را به اسکار نفرستاد
- اسکورسیزی: سینما به پایان راه رسیده است
- فیلمهای ایرانی بخش مسابقه بلند داستانی سی و پنجمین جشنواره فیلم کودک اعلام شد
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- بررسی «جانوران» در سینماتک خانه هنرمندان ایران/ روایتی از مقاومت جهان کهنه در برابر جهان نو
- جایزه یک عمر فعالیت هنری به بهزاد فراهانی اهدا میشود
- رونمایی از پوستر «ایلستان» همزمان با اتمام تولید فصل اول
- در آستانه اکران در سینماها؛ پوستر «هتل» رونمایی شد
- نگاهی تحلیلی به سینمای رسول ملاقلیپور در موزه سینما
- ۶۱۵ مستند ایرانی متقاضی حضور در هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت»
- هفت پروانه ساخت غیرسینمایی صادر شد
- برنامههای آخر هفته سینماتک خانه هنرمندان ایران؛ «بلفاست» و «زنده باد زاپاتا» نمایش داده میشوند
- نامزدی جنگ جهانی سوم در سه رشته در دومین دوره جوایز سپتیمیوس آمستردام
- «بی سر و صدا» ساخته شد/ رونمایی از نخستین تصویر پیمان معادی با گریم متفاوت
- چگونه مبارزات چپ به محاکمه کشیده میشود/ نگاهی به فیلم «محاکمه گلدمن»
- رهایی در اوهام/ نگاهی به فیلم «تفریق»
- حمله دولت لهستان به فیلم برنده جشنواره ونیز
- اعتصاب هالیوود یک جشنواره دیگر را لغو کرد
- در مراسم رونمایی رمان «شاهزاده» مطرح شد /من با این قصه زندگی کردم
- چهار فیلم کوتاه در «یک سهشنبه کوتاه» نمایش داده میشود
- حسن شرفالدین درگذشت
- از سجاده آتش تا کارو با احمد مرادپور در موزه سینما
- فراخوان نمایشنامهخوانی در عمارت نوفل لوشاتو برای فصل پاییز
- رونمایی از «تهران عاشق» در کاخ ملت؛ تهران ارزش عاشق شدن را دارد
- راهنمایی همراه اول در خصوص مشکل احتمالی در ساعت برخی گوشیهای تلفن همراه
- جایزه بهترین فیلمبرداری جشنواره فیلم گلدن پاندا چین به «یدو» رسید
- نماینده فرانسه در اسکار معرفی شد/ تریه از رقابت برای اسکار بینالمللی باز ماند
- «تبانی» از امشب روی صحنه میرود