سینماسینما، رومینا روشن بین
فیلم شطرنج باد ساختهی محمدرضا اصلانی در سال ۱۳۵۵ ساخته شد، زمانی که پیشتر موج نو با فیلم خشت و آینه ساختهی ابراهیم گلستان شروع شده بود. اگر موج نویی وجود داشته باشد به قطع شطرنج باد یکی از سردمدارانش است طوری که بیش از چهارده سال بعد نسخهای الهام گرفته از آن به نام پردهی آخر ساختهی واروژ کریم مسیحی موفق به کسب هشت جایزه ی سیمرغ میشود. در داستان گویی الگویی وجود دارد که انسانهایی پست وارد عمارتی میشوند تا آن را تصاحب کنند همانند فیلم انگل از بونگ جون هو، ویریدیانا اثر لوییس بونوئل یا پیشخدمت از جوزف لوزی اما یکی از قدیمیترینها و موفقترینها در این الگو، فیلم شطرنج باد محمد رضا اصلانی بوده است. در واقع الگوی تصاحب اشرافزادهها یا فئودالها در اواخر دوران فئودالیسم به دست انسانهای نازل توسط اصلانی به تصویر کشیده شده است. یکی دیگر از الگوهای داستان پردازی که در این فیلم رعایت شده الگوی بازی است که بازیگرها جدا از بازیگری در فیلم در دل داستان نیز به بازیگری برای هم میپردازند و تنها بازیگر نقش اصلی که این قاعده را رعایت نمیکند فخری خوروش است که یکی از بهترین بازیهای کارنامهی کاری این بازیگر پیشرو به حساب میآید. زمانی که موضوع زن در سینمای روشنفکرانهی ایران آنچنان جا نیافتاده بود، محمد رضا اصلانی چنین نقشی را مینویسد و فخری خوروش آنقدر آوانگارد بود که این نقش را میپذیرد. در سینمای ایران فیلمسازانی چون محمدرضا اصلانی، علی حاتمی و بهرام بیضایی بازیگرانشان ناتورالیسم بازی نمیکنند و جز در مواردی محدود، باید گفت بازی این بازیگران نادیده گرفته میشود و به دلیل این الگوی رایج که در ناخودآگاه جمعی قشر سینمایی شکل گرفته است شاید بازی فخری خوروش به چشم نیاید. او نقش زنی فئودال و قدرتمند همراه با یک نقطه ضعف را ایفا میکند و همین باعث پیچیدگی و عمیق شدن کاراکتر میشود. پارادوکس در شخصیت و لحن فیلمساز این بازی را سخت و دشوار میسازد که فخری خوروش به ظرافت از پس آن برمیآید.
از آنجایی که نقاشی استنساخ اثر محمود خان ملک الشعرا در زمانهی خودش مدرن و نوین بود، پایه و الهام محمدرضا اصلانی برای ساخت فیلم شطرنج باد شد. نقاشی استنساخ در تاریخ نقاشی ایران یک اثر پیشرو و قدر ندیده محسوب میشود و همینطور شطرنج باد نیز در تاریخ سینمای ایران یک اثر پیشرو و باید گفت تا چند سال گذشته قدر ندیده بود.
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینماسینما/ آمار تماشاگران فیلمهای ایرانی در فرانسه/ درخشش یک فیلم هنر و تجربه
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- مقدسیان به تصویر به عنوان محل تجلی ایده اهمیت میداد/ مقدسیان تفکر عدالتخواهی داشت
- دانههایی که سبز نمیشوند/ درباره اقتباس در «زخم کاری: بازگشت»
- ابراهیم گلستان؛ هنرمندی که خود یک اثر هنری بود
- ادیپ در تروآ/ نگاهی به فیلم «بو میترسد»
- میراث ماکیاولی/ بررسی سریال «وراثت» با تمرکز بر فصل آخر
- زمان و هزینه؛ چالشهای اصلی ساخت فیلم کوتاه
- شش فیلم ایرانی در جشنواره موزه هنر هیوستون
- اصلانی در رونمایی از کتاب «شطرنج باد» مطرح کرد؛ ناسرهها جای سرهها را گرفتهاند/ از توجه به «شطرنج باد» دیگر خرسند نمیشوم
- «شطرنج باد» در خانه هنرمندان ایران رونمایی میشود
- سینماسینما/ آمار تماشاگران فیلمهای خارجی و ایرانی در فرانسه در سال ۲۰۲۱/ صدرنشینی «اسپایدرمن، راهی به خانه نیست»
- تیزر نسخه ترمیم شده فیلم «شطرنج باد»
- «شطرنج باد» در سینماهای هنروتجربه پاریس اکران شد/ یک فیلم نخبهگرا
- همکاری انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند با جشنواره یادگار
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود