سینماسینما، هوشنگ گلمکانی:

از آغاز شروع به کار گروه سینمایی هنر و تجربه، ناظران کنجکاو به دنبال آمار فروش فیلم‌های این گروه بوده‌اند و با چند رقم فروشی که در آغاز اعلام شد معلوم شد که همه می‌خواهند این رقم‌ها را با فروش فیلم‌های سینمای بدنه مقایسه کنند و نتیجه‌های مورد علاقه خودشان را بگیرند که اغلب نگاهی خرده‌گیرانه و منفی، بدون توجه به ذات و ماهیت فیلم‌های این گروه است. در ماه گذشته آمار مفصلی از جزییات فروش فیلم‌ها – از مهر ۹۳ تا پایان ۹۵ – منتشر شد تا ناظران واقع‌بین مواد و مصالح بیش‌تری برای بررسی داشته باشند، و اعلام این آمار همزمان شد با استقبال تماشاگران از فیلم مفت‌آباد که از آغاز سال ۹۶ در این گروه روی پرده رفته است.

در تحلیل‌های آشنا، فروش‌های پایین فیلم‌های هنر و تجربه، نزد کسانی که با طبیعت این نوع سینما آشنایی ندارند نشانه شکست تلقی می‌شود. این ناظران غیرکارشناس احتمالاً سری به آرت‌هاوس‌ها و سینماهای نمایش‌دهنده فیلم‌های هنری و تجربی دنیا نزده‌اند که هر سانس اغلب برای ده‌پانزده تماشاگر و گاهی کم‌تر فیلم‌ها را نمایش می‌دهند. شخصاً در سینماهای هنر و تجربه پاریس تماشاگر فیلم‌هایی بوده‌ام که فقط تعداد انگشت‌شماری تماشاگر دیگر در سالن بوده‌اند و یک بار هم خودم تنها تماشاگر فیلمی بودم. ناظران خرده‌گیر و غیرکارشناس ما فروش‌های ده‌بیست‌سی میلیون تومانی فیلم‌های را به سخره می‌گیرند و فراموش می‌کنند یا نمی‌دانند که سینماهای هنر و تجربه محل نمایش همین فیلم‌های ده‌بیست‌سی میلیون تومانی است و نمونه‌هایی مثل ماهی و گربه، پرویز، خواب تلخ،… و همین مفت‌آباد مواردی استثنایی هستند که سالی یکی‌دو مورد از آن‌ها ممکن است پیدا شود. در همه جای دنیا، دولت‌ها سوبسید می‌دهند تا همین فیلم‌های کم‌فروش امکان نمایش پیدا کنند و استعدادهایی که در میان سازندگان آن‌ها هستند امکان شناسانده شدن و رشد پیدا کنند. گروه هنر و تجربه محل نمایش همین فیلم‌های کم‌فروش است. جای نمایش فیلم‌های چندصد میلیونی و میلیاردی نیست. آن جور فیلم‌ها گروه‌های سینمایی خودشان را دارند. برای فیلم‌های هنر و تجربه گاهی باید پنجاه میلیون تومان هزینه کرد تا ده‌بیست‌سی میلیون تومان بفروشند. وظیفه دولت‌ها حمایت مالی بلاعوض از هنرمندانی است که آثارشان عامه‌پسند و درآمدزا نیستند اما حضور و جودشان برای پیکره حیات فرهنگی کشور لازم است. با استدلال‌های این «کارشناسان»، بسیاری از فعالیت‌های کم‌مخاطب هنری باید تعطیل شود. توجه کنید که اگر بودجه تئاتر قطع شود، تئاتر در کشور ما تعطیل می‌شود.

وجود نمونه‌هایی مثل ماهی و گربه و مفت‌آباد و چند فیلم پرفروش دیگر گروه هنر و تجربه البته باعث خوش‌حالی است اما بار دیگر باید تکرار کرد که این گروه سینمایی با بودجه دولتی (که برخی این عنوان را با هدف تحقیر و تخفیف به کار می‌برند) اصلاً با هدف نمایش همان فیلم‌های کم‌فروشی تشکیل شده که به نظر شورای سیاست‌گذاری، چیزهایی برای عرضه دارند که به نمایش گذاشته شوند. به نقل از کمال‌الملک زنده‌یاد علی حاتمی، هنر هم مزرعه بلال نیست. هر سال ده‌ها فیلم نمایش داده می‌شوند و تعدای کم‌تر از انگشتان یک دست در میان آن‌ها شاخص و برجسته می‌شوند. این هم طبیعت هنر است.

ماهنامه هنر و تجربه