عباس کیارستمی فیلمنامهنویس، تهیهکننده، کارگردان، تدوینگر، نویسنده، گرافیست، موزیسین، عکاس، نقاش بینالمللی و شاعر ایرانی یکی از پر افتخار ترین کارگردانان و متفکران در میان سینماگران ایران است. هنرمندی که به زعم بسیاری از صاحب نظران، مفاهیم عمیق انسانی را با سادهترین ابزار و به شکلی شاعرانه و البته طبیعتگرایانه در فیلمهای ارزشمندی چون خانه دوست کجاست، مشق شب، کلوزآپ، طعم گیلاس، زندگی و دیگر هیچ، باد ما را خواهد برد، زیر درختان زیتون، کپی برابر اصل، شیرین و… متبلور ساخت. اما کیارستمی این شخصیت منحصر به فرد جهانی، چه جادویی در فیلمها و البته در شخصیتش باعث شد به یکی از مورد توجه ترین هنرمندان عصر خود در دنیا تبدیل شود و این سینماگر دست نیافتنی چه پیکربندی در آثارش به کار برد که دنیا را محو رمز و رازهایش ساخته، جهان را به تحسین واداشته و مخاطبان بین المللی را مجذوب خود ساخت؟ شاید نتوان به سادگی به این پرسش پاسخ گفت، اما آنچه خود را در سطوحی ورای نگاه های ساده انگارانه نمایان می سازد، شیفتگی و حیرانی سَرمست کننده کیارستمی نسبت به ادبیات غنی و اقیانوسگون ایران است. ادبیاتی که گاه بیانگر حالات و سکنات ازلی ابدی انسان سرگشته و پریشان احوال در هستی و گاه بیانگر جاذبه های پرسش برانگیز، بی کرانه و سحرآمیز از ارتباط و گیجی و دست بسته بودن انسان در برابر منبع کائنات که به نحوه ساده و درخشانی گاه در سکانس هایی مانند سکانس پایانی “باد ماراخواهد برد” خود را نمایان ساخته است. این شیفتگی نسبت به منظومه های عرفانی درخشان فارسی که همواره همراه این هنرمندترین هنرمند سینمای ایران بود، از اواسط دهه هشتاد بی هیچ پرده پوشی در کارنامه نوشتاریش هویدا شد: «باد و برگ»، «حافظ به روایت کیارستمی»، «سعدی از دست خویشتن فریاد»، «همراه با باد»، «گرگی در کمین» و «آتش» نوشته هایی بودند که آهوی گریزپای وجود کیارستمی ها را به دام انداخته، مسحور خود ساخته و از آنها شخصیتهایی منحصر به فرد، یگانه و بی همتا ساخته است.
«آتش» (جزئی از غزلیات شمس)، حاصل هفت سال تلاش کیارستمی برای رسیدن به جلوه ای نوین از ابیات مولانا است، دیوان شمس تبریزی اولین کتابی بوده که کیارستمی به دلیل توقف کار فیلمسازی اش در ابتدای تحولات سال ١٣۵٧ به آن مراجعه کرده و به گفته خود دایم آنرا میخوانده است. اُنس با این منبع بی نظیر معارف ازلی ابدی به جا مانده از قرون پیش که بی شک حالات بسیاری از ابنای بشر در طول تاریخ را دگرگون ساخته جز حیرت مخاطبان آن دربرابر واژههایش چه می توانسته با خود داشته باشد(حیرت اندر حیرت آمد زین قصص/ بیهشیِ خاصگان اندر اَخص) همین است که هایکوهای کیارستمی برگرفته از غزلیات شمس(این بزرگترین، عجیب ترین، شوریده ترین و شورشی ترین عارف و سالک تمدن ایرانی) که تحسین بزرگان ادب روزگار را در پی داشت، در مقام کلماتی حیرت افزا عمل می کنند. هم اوست که بارها به سرگشتگان وادی قصه ها و داستانهای فیلمهایش طرب تجویز می کند: اگر تو یار نداری چرا طلب نکنی/ اگر به یار رسیدی چرا طرب نکنی؛ اینگونه است که دنیای ابن الوقت شخصیتهای عباس کیارستمی (به عنوان مانیفست و درونمایه آثار و احوال آدمهایش) اینچنین تحت تاثیر شمس و مولاناست: صوفی ابن الوقت باشد ای رفیق/ نیست فردا گفتن از شرط طریق/ تو مگر خود مرد صوفی نیستی/ هست را از نسیه خیزد نیستی
«آتش» گرچه حاصل بخش مهمی از دنیای پر رمز و رازی است که کیارستمی در طول سالها سرگشته و حیران در پی آن روان بوده، اما بیش از همه چیز نشان دهنده انعکاس درون پر تلاطم سینماگر بزرگی است که سرمست و واله برای یافتن پرسشهای ژرف و سوالات “بی خویش” خود وادی به وادی در طلب آموختن بوده است. کسی چه می داند شاید شبی از شبها در فواصل تورق دیوان کبیر شمس تبریزی به این ابیات از دیوان برخورد کرده و تحت تاثیر ژرفای آن شده باشد:
روزی به سوی صحرا دیدم یکی معلا/ اندر هوا به بالا می کرد رقص و جولان/ هر سو از او خروشی، او ساکن و خموشی/ سرسبز و سبزپوشی، جانم بماند حیران/ گفتم که در چه شوری کز وَهم خلق دوری/ تو نور نور نوری یا آفتاب تابان/ گفتا که من فنایم اندر کنار نایم/ نقشی همی نمایم از بهر درد و درمان/ گفتم بیا وفا کن، وین ناز را رها کن/ شاخی شکر سخا کن چه کم شود از آن کان/ گفتا زِ سّر یک تو باور کجا کنی تو/ طفلی و دَرسَت اَبجد برگیر لوح و می خوان
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- معرفی نامزدهای دریافت گیلاس طلای جشنواره فیلم عباس کیارستمی
- افسون «کلوزآپ»/ یادداشت محمد حقیقت به مناسبت زادروز عباس کیارستمی
- در مراسم نکوداشت «عباس کیارستمی» مطرح شد: کیارستمی آبرودار واژه کار بود/ فیلمسازی کیارستمی در مسیر عکاسی او است
- رونمایی از پوستر اولین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی
- باشگاه سینمایی «جاده ابریشم» برگزار میکند؛ بزرگداشت عباس کیارستمی در پاریس
- معرفی هیات داوران اولین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی
- عیاری یک شگفتی در سینمای ایران است/ کیارستمی و عیاری پیش از هنر سینما، خود را کشف کردند
- هوتن شکیبا: دوست داشتم به جای همایون ارشادی در «طعم گیلاس» باشم
- تمجید هانکه از سینمای بیهمتای کیارستمی
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- «طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- «کلوزآپ» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- کتاب «رازها و دروغها» منتشر شد/ ناگفتههایی درباره جشنواره کن
- بازخوانی یادداشت خواندنی کریم امامی در سال ۷۶ ، پس از دریافت جایزه نخل طلای کن توسط کیارستمی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود