سینماسینما، محسن بیگآقا
این روزها «پدر»های مختلفی در سینما روی پرده میروند. احتمالا آخرین آنها را همین چند روز قبل در جشنواره جهانی فجر با نام پدر (کریستینا گروزوا، پیتز والچانف، ۲۰۲۰) دیدهایم که درباره یک پدر لجوج و غیرقابل کنترل و دچار عقاید عرفانی و تاحدی خرافاتی بود که پسرش را حسابی از کار و زندگی انداخته بود. پدر فیلم عشق (۲۰۱۲) با بازی ژان لویی ترنتینیان با فصل بهیادماندنی ملاقات با دخترش – با بازی درخشان ایزابل هوپر – نیز کمی دورتر ایستاده. رابطه پدر– دختری را قبلا در فیلم بین ستارهای (کریستوفر نولان، ۲۰۱۴) هم تجربه کرده بودیم که با توجه به فاصله فیزیکی در حد کهکشانها، تا چه حد عمیق، تلخ و دردآور بود. او نیز مانند دختر فیلم پدر که با تمام وجود پدرش را دوست دارد و میخواهد به او کمک کند، کاملا ناتوان است. متاسفانه هرکس درگیر زندگی خودش است و کسی از اطرافیان حوصله درک دختران دورمانده و درمانده را ندارد. اما تجربه اول فیلمسازی فلوریان زلر در نمایش یک «پدر» دیگر در تاریخ سینما، کاملا متفاوت است.
با کمی اغراق میتوان گفت زلر در فیلم خود، سه وحدت ارسطویی – یعنی مکان، زمان و روایت – را با جسارت تمام کنار میگذارد. اگر زمانی ژان لوک گدار خط فرضی را میشکست و برایش هورا میکشیدند، حالا با فیلمی مواجهیم که وحدت سهگانه را کنار میگذارد و تماشاگر به واسطه عناصری مانند بازیگر تماشای فیلم را ادامه میدهد. فیلم نه مکان درستی به تماشاگر نشان میدهد، نه زمان درستی دارد و نه حتی چیزی که بشود در میان وصله پینه کردن تکرار برخی وقایع اسمش را بشود روایت گذاشت! در واقع فیلم پیرو هرمنوتیک و عدم قطعیتی است که از طریق چیده شدن قطعاتی که به یاد پدر میآید، شکل میگیرد. زلر که رماننویس و فیلمنامهنویس است، انگار مثل چارلی کافمن که ناگهان کم آورد و گفت معتقد است کارگردانها نمیتوانند فیلمنامههایش را درست بسازند، خود به وسط معرکه آمده و فیلم پدر را بر اساس نمایشنامه خودش ساخته؛ نمایشنامهای بههمین نام که در سال ۲۰۱۲ در پاریس اجرا شد، فقط دو بازیگر پدر و دختر داشت و محل وقوع آن آپارتمانی در پاریس در سال ۲۰۱۰ بود. جالب اینکه این نمایشنامه یک بار قبلا توسط کارگردان فرانسوی فیلیپ لو گوی در سال ۲۰۱۵ آنهم فقط با دو بازیگر به تصویر کشیده شده بود.
میشود حدس زد دادن جایزه اسکار به آنتونی هاپکینز، برای فیلم پدر برای اعضای آکادمی تا چه حد چالشبرانگیز بوده است. نمیشود که در هالیوود همیشه به بازیگران نقشهای بیماران مبتلا به آلزایمر اسکار داد: بعد از جولین مور در فیلم هنوز آلیس ( ۲۰۱۵ )که نقش یک استاد دانشگاه مبتلا به آلزایمر را بازی میکرد و در سال ۲۰۱۵ اسکار گرفت، حالا آنتونی هاپکینز هم در نقش یک پیرمرد دچار اختلال فراموشی اسکار میگیرد. اما واقعا میشد به هاپکینز اسکار نداد؟ او نگهدارنده خیمهای است که در واقع اصلا ستون ندارد و بار فیلمی را به دوش میکشد که با منطق معمول سازگار نیست. یکی از پیچیدهترین لحظههای بازیگری او که از تلخترین وقایع فیلم نیز هست – در کنار فصل درخشان کتک خوردن از دامادش – جایی رخ میدهد که ناگهان پدر تسلیم میشود، دیگر سوال نمیپرسد و تعجبش را هم ابراز نمیکند. گویی فهمیده که عقل کارایی خود را از دست داده و باید تسلیم تقدیری شد که دیگران سفت و سخت برایش رقم زدهاند. وقایع فیلم از طریق چشم او بهعنوان یک فرد پیر، بیمار و سرگردان به ما نشان داده میشود و همین نکته کار او را در نمایش اضطراب و پریشانی ناشی از فراموشی گام به گام، باز سختتر میکند.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مراسم جوایز «جوی» برگزار شد/ هاپکینز، فریمن و دیگر ستارهها در عربستان
- در پی آتشسوزیهای گسترده در لسآنجلس؛ کدام سلبریتیهای هالیوودی خانهشان خاکستر شد؟
- هفته پایانی فیلسوف/ نگاهی به فیلم «آخرین جلسه فروید»
- جنون شکسپیری در زمانه ما/ نگاهی به فیلم «شاهلیر»
- آنتونی هاپکینز در فیلم «چشمان در درختان» بازی میکند
- اعترافات آنتونی هاپکینز در تولد ۸۵ سالگی
- رضا کیانیان: نغمه ثمینی دشمن نیست!/ انتقاد از ممنوع از کار شدن برخی از هنرمندان در نشست خبری تئاتر «پدر»
- اهداکنندگان جوایز اسکار معرفی شدند
- نامزدهای جوایز آکادمی فیلم اروپا معرفی شدند
- نمایش «دروغ» روی صحنه میرود
- رضا کیانیان با نمایش «پدر» روی صحنه میرود
- هذیان یک ذهن مغشوش؟!/ نگاهی به فیلم «پدر»
- من به چنگیز جلیلوند رای میدهم!
- هزارتوی گُنگ روحی آنتونی؛ طوفانزده و طاقتفرسا
- زین عمرِ به تعجیل دوان سوی زوال/ نگاهی به فیلم «پدر»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- چهارمین حضور همزمان دو ایرانی در بخش مسابقه جشنواره کن
- اولین جایزه بهرام/ یادداشت جواد کراچی درباره زندهیاد بهرام صادقیمزیدی
- معرفی بازیگران فیلم تازه اصغر فرهادی
- تایید خبر سینماسینما؛ نام فیلم، بودجه و اسامی بازیگران فیلم اصغر فرهادی اعلام شد
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- داوران کن مشخص شدند
- حضور همراه اول در نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۵
- الکساندر پین رئیس داوران جشنواره ونیز شد
- نمایش «مساوات» روی صحنه میرود
- «کنکل» پنجشنبه به شبکه نمایش خانگی میآید/ رونمایی از پوستر
- برندگان جوایز پلاتینو اعلام شد؛ درخششِ «هنوز اینجا هستم» و «صد سال تنهایی»
- ۱۵ برنامه جدید در شبکه کتاب
- در بیستمین شب کارگردان؛ نکوداشت گلاب آدینه برگزار میشود
- مریم بحرالعلومی داور جشنواره بینالمللی فیلمسازان زن شد
- «داستانهای موازی» به خریداران عرضه میشود/ پروژه جدید فرهادی در بازار کن
- راهیابی فیلمهای کوتاه ایرانی به جشنواره ژاپنی و فرانسوی
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ مجوز ساخت غیرسینمایی برای ۵ فیلمنامه صادر شد
- نمایش فیلم براهنی در نوبت سوم اکران؛ «پیرپسر» بدون ممیزی اکران میشود
- بدون اصلاحیه؛ «رکسانا» پروانه نمایش گرفت
- همزمان با ۱۰۰ ساله شدن فیلم؛ نسخه ترمیم شده «جویندگان طلا» در کن نمایش داده میشود
- جشنواره استانبول به سینمای ایران ۲ جایزه داد
- فیلمهای کوتاه مسابقه و آثار سینه فونداسیون کن اعلام شدند
- شوریدن بر تحجر
- جایزه جشنواره روسی به مستند ایرانی
- با دستور قضایی؛ چهار نفر از عوامل اصلی پخش برنامهی تفرقهافکنانه در شبکه یک بازداشت شدند
- تایید خبر سینماسینما؛ نام فیلم، بودجه و اسامی بازیگران فیلم اصغر فرهادی اعلام شد
- چهارمین حضور همزمان دو ایرانی در بخش مسابقه جشنواره کن
- انتشار نخستین تصاویر از «زن و بچه»
- اهانت به مقدسات اهل سنت روی آنتن شبکه یک؛ برکناری دو مدیر/ علیه ۸ نفر اعلام جرم شد
- در پی حضور دو فیلم ایرانی در بخش رقابتی کن؛ کانون کارگردانان سینما بیانیه داد: خوشحالیم
- ادای احترام سینهسپیا به دیوید لینچ
- انتقاد عباس یاری از تبلیغات مخرب شهرداری تهران
- از انیمیشن به عنوان یک رسانه هنری برای جذب گردشگر استفاده کنیم
- «زن و بچه» سعید روستایی به کن دعوت شد
- تعطیلی موقت پردیس تئاتر باغ کتاب تهران