سینماسینما، فریبا اشوئی

مادر بالذاته واژه مقدسی است که بر تارک هفت نوع هنر، همواره خوش نشین بوده و خوش درخشیده است. سینما نیز به عنوان هنر هفتم،در مقام مادر قصه های زیادی را به تصویر کشیده است. فیلم مادر ساخته زنده یاد علی حاتمی شاید زیباترین و پرخاطره ترین نمونه آن، در سینمای وطنی باشد. بی مادر فیلم بلند سینمایی سید مرتضی فاطمی هم قصه اش را با قهرمانی یک مادر روایت می کند.
ملودرامی خانوادگی اجتماعی که پی رنگ اصلی آن موضوع رحم اجاره ای است. ماجرای رحم اجاره ای چیزی حدود یک دهه است که در محافل پزشکی مطرح شده و سر و شکل قانونی و شرعی هم پیدا کرده است. در طول همین یک دهه، این موضوع سوژه داستان های مختلفی در عرصه ادبیات، نمایش و سینما بوده است. بنابراین بی مادر تا این جای کار در انتخاب عنوان فیلم و سوژه، موفق عمل کرده است. اما مشکل فیلم از کم جانی و ناکارآمدی خود داستان است. فاطمی در مقام نویسنده و کارگردان، تلاش کرده تا با افزودن چند داستانک(پی رنگ فرعی) به کمک قصه اصلی بیاید. اما متاسفانه خود این داستانک ها آن قدر الکن و ابتر هستند که فقط توانسته اند داستان اصلی را خط خطی و مخدوش کنند. مهروز قهرمان اصلی، در اصل گذشته ای ندارد. تنها شرحی از حالش با مخاطب به اشتراک گذاشته می شود که متاسفانه آن شرح حال نیز گویاتر از گذشته او نیست. تکلیف شخصیت برادر مهروز هم با خواهر و زندگی اش نامشخص است. شاید پرورش سگ که شغل اوست نمادی از کاراکتر محمود برادر مهروز باشد که قادر است هم بگیرد و هم نگهبانی دهد‌. نانش را هم از حلقوم همان سگ در بیاورد(اشاره به دیالوگی از محمود).
اما خانواده های مرجان و امیر علی چه رابطه علل و معلولی با زندگی آن ها دارند؟! آیا حضورشان صرفا دهن کجی است که ببینید ما بچه داریم و شما ندارید؟!
سیر استحاله مهروز از قبول ماجرا تا خروجش از قصه‌ی زوج امیر علی و مرجان، با استناد به چه علل و عواملی صورت می پذیرد؟ نکته قابل توجه درباره این فیلم، دقیقا این است که اساسا عناصر درام به قدر کفایت در متن موجود هستند اما فیلمساز در به کارگیری آنها توانمند نیست. هیچ ماجرا و گره افکنی در میانه این ایستاییِ نفس گیر وجود ندارد که داستان با آن کمی جان بگیرد ومخاطب را با خودش همراه سازد.
بی مادر می توانست یک فیلم ملودرام خانوادگی خوب باشد اما عدم توانایی در پرداخت قصه و پیشبرد فرآیند دراماتیزه، آن را به یک فیلم خنثی و ناموفق بدل ساخته است.