سینماسینما، محدثه واعظیپور
نام محمد یعقوبی نویسنده و کارگردان از اواخر دهه هفتاد در تئاتر ایران مطرح شد، در دهه هشتاد روزهایی که او دوران اوج حرفهای را تجربه میکرد نسلی از نمایشنامهنویسها و کارگردانها متولد شدند و فضایی تازه به تئاتر آوردند. کیومرث مرادی، نیما دهقان، حمیدرضا آذرنگ و رضا گوران هر کدام نمایشهایی را روی صحنه میبردند که پرتماشاگر بودند. در غیبت تماشاخانههای خصوصی، تئاتر شهر و پس از آن تماشاخانه ایرانشهر آن سالها با حضور این چهرهها و نمایشها گرم و پررونق بود.
محمد یعقوبی قصه طبقه متوسط را روایت میکرد، نمایشهایش اجتماعی و دور از تصنع بود. مشخص بود که علاقهمند سینماست و در روایت، تکنیکهای سینمایی هم به کار میبرد. در اجرای نمایش «ماه در آب» (۱۳۸۵) قطع و وصل نور بین پردهها، تقریبا کارکرد کات در سینما را داشت. او بخشی از زندگی آن روزهای ما را پیش چشمانمان قرار میداد که در تئاتر غایب بود یا کمتر دربارهاش صحبت می کردند. عشق، رنج، فقدان و روابط پرتنش زناشویی. شخصیتهای نمایشنامههای او قابل باور و بحرانهایشان آشنا بود. همین ویژگیها باعث میشد نمایشهای محمد یعقوبی انعکاس جامعهای باشد که ارزشهای اخلاقی در آن رو به انحطاط میرفت، جامعهای از دل سنت آمده و نرسیده به مدرنیسم، آشفته و گیج. بسیاری از نمایشهای او طنزی تلخ داشت، شاید به این دلیل که روایت تلخی فراق یا از دست رفتن عشق و به ملال افتادن زندگی و روابط، بدون آن طنازیها امکان پذیر نبود.
در میان بازیگرانی که با یعقوبی کار کردند و در نمایشهای او درخشیدهاند (مهدی پاکدل، علی سرابی، فهمین امنزاده، بهنوش طباطبائی، نوید محمدزاده و پیام دهکردی) آیدا کیخایی همسر یعقوبی موقعیتی ویژه داشت. او بازیگر ثابت نمایشهای یعقوبی بود و در «ماه در آب»، «خشکسالی و دروغ» و «برهان» بهترین بازیهایش را ارائه داد. او معمولا نمایشگر تصویر زنانی جذاب بود که اغلب در روابطی تمام شده یا رو به پایان گرفتارند. زنی جوان در آستانه شروعی تازه (برهان) یا زنی مستقل و قوی که تراژدی زندگی مشترکش میتوانست تماشاگر را تحت تاثیر قرار بدهد (ماه در آب). بازی او در نقش میترا در ورژنهای مختلف «خشکسالی و دروغ» به یادماندنی است.
مهاجرت یعقوبی در دهه نود او را تقریبا از تئاتر ایران دور کرد، جای او و نمایشهایش روی صحنه خالی بود، اما خاطرهاش با ما ماند. دوران پرکاریاش در تئاتر ایران سرآمده بود و دیگر کمتر خبری از این کارگردان میشنیدیم، او سرنوشت حرفهایاش را کیلومترها دورتر از ما پی میگرفت. مدتی پیش آیدا کیخایی خبر از بیماری سرطانش داد و در این روزهای پر از خبرهای منفی و هجوم بیماری و یاس، غمگینمان کرد. انتشار ویدئویی که این زوج، متاثر از بیماری و در ادامه روند درمان موهایشان را میتراشند، دوباره نامشان را سر زبان انداخت.
تماشای آن ویدئو برایم سخت بود، برای من که بخش زیادی از علاقهام به هنر تئاتر را مدیون یعقوبی هستم، من که سالنهای مملو از جمعیت و رورانسهای پرحس و حال نمایشهای «برهان»، «خشکسالی و دروغ» و «نوشتن در تاریکی» را به یاد دارم. شاید برای ما، که فراموش نمیکنیم یکی از بهترین نمایشنامهنویسان معاصر را خیلی زود و به دلیل مهاجرت، از دست دادیم. و یاد یادداشت بهرام بیضایی میافتم برای درگذشت اکبر رادی و آن جمله تلخ که « …خدایا چرا نمایش را دوست نداری؟ چرا در سرزمینهای دیگر دوست داری و در میهنِ من نه؟ کِی خرد میبخشی به آنها که برای هر واژه خط و نشان میکشند؟…»
با همه تاریکیها امید در قلب ما زنده است، فراتر از همه موانع و تلخیها. امیدی که ما را به فردا و دوباره دیدن آیدا کیخایی روی صحنه در نمایشی از محمد یعقوبی امیدوار میکند.
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- حیرت و دیگر هیچ/ نگاهی به نمایش «آن سوی آینه»
- پایان داوری مرحله دوم جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران
- یادداشت محمد یعقوبی درباره فیلم-تئاتر/ علیه پایمال شدن حقوق هنرمندان حرکت باید کرد
- سیما تیرانداز و فرزاد حسنی در نمایش محمد یعقوبی
- ۳ روایت درباره ۲نفر/ چهکسی محمد یعقوبی و آیدا کیخایی را کارممنوع کرده است
- انتقادات تند و تیز محمد یعقوبی از کارگردان فیلم «خشکسالی و دروغ»
- بهترین فرصت تبلیغ را از «خشکسالی و دروغ» گرفتند/ اسیر سوءتفاهمها شدیم
- جواد یحیوی: مدیران صدا و سیما به بازگشت ممنوع التصویری ها علاقه دارند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود