سینماسینما، یزدان سلحشور
در اینکه «قدیس» ساخته حسین لامعی فیلم بدیست هیچ شکی ندارم. میشود این مستند سیاسی را که با انگیزههای مشهود سیاسی و با بریدههای فیلمهای آرشیوی ساخته شده با برخی مستندهای سیاسی-آرشیوی مایکل مور مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که به رغم ناماندگاری این آثار [مثلا فارنهایت ۱۱/۹] چقدر کارگردان، سینما را میشناسد که به رغم فیلمِ بد ساختن، قادر است حتی بر آرای رأیدهندگان امریکایی هم تأثیر قابل ملاحظهای داشته باشد.
در قدم اول باید گفت حتی اگر فیلم «با عشق به ادبیات و هنر و فروغ فرخزاد و ابراهیم گلستان» هم ساخته شده بود [که فیلم به ما میگوید چنین چیزی امری محال است و شبیه به این است که جان فورد در ابتدای «ویتنام ویتنام»-به عنوان تهیهکننده- بنویسد: «به احترام هوشیمینه و با عشق به ویتکنگها»!] فیلم بدی بود و علتاش این است که این جوان، اولین اصل در سینمای مستند را نمیداند: «حتی اگر در واقعیت هم دست میبری، جوری دست ببر که کسی که وسط آن واقعیت بوده، به جای تجربه خودش، فیلم تو را باور کند!» گویندگانی که متون شفیعی کدکنی، شاملو یا فروغ و لطفی را میخوانند، غیر از اینکه «تحریرهای نالازم و البته احتمالاً طبق خواست سفارشدهندگان فیلم» به صدای خود میدهند، هم زبان کتابت را بدل به زبان شکسته میکنند هم در جملات علناً دست میبرند و چیزی میخوانند، متفاوت با آن چیزی که بر پرده میبینیم.[من نسخه کوتاه شده تلویزیون را ندیدهام، نسخه کامل را از یوتیوب دیدم و از این نظر با نویسنده روزنامه شهروند موافقم که تلویزیون معرفت به خرج داده و حدود نیمساعتش را حذف کرده! خبرآنلاین هم از «کیهان» خبر داده که نوشته: «آنچه را که کارگردان فیلم مستند «قدیس» مدعی است از فیلم کوتاه شده ، کسی به حسن و نیکی از این به اصطلاح شاعر مورد علاقهشان یاد نکرده است.در آن بخش کوتاه شده، صحبتهای شجریان علیه شاملو وجود دارد که پاسخ حرفهای شاملو علیه موسیقی سنتی ایران را میدهد، رضا براهنی علیه شاملو حرف زده و حرفهای سیروس شاملو علیه پدرش و صحبتهای آیدا سرکیسیان، همسر سوم شاملو شنیده میشود. همچنین شعرخوانی شاملو برای حزب توده و سپس رویگردانیاش از آن حزب، از دیگر قسمتهای بخش کوتاه شده است.»] غیر از اینها، باور اینکه ساختن این فیلم سه سال طول کشیده برایم سخت است همچنانکه باور مدعای فیلمساز که هدف از ساختن این فیلم عشق به هنر و ادبیات بوده. [به نظرم حتی در حد مدعای لنی ریفنشتال برای ساخت «پیروزی اراده» هم-بعد از شکست آلمان نازی و زمان محاکمهاش- عشق به سینما هم نبوده] کل «اطلاعات سرسری گردآوری شده» از زندگی شاملو، ۹۰ درصدش همان صفحه ویکیپدیا درباره شاملوست -که تازه خیلی ناقص است- باقی هم دیدن فیلمهای آرشیوی که مطمئناً سفارشدهندگان فیلم، زحمتاش را کشیدهاند و در اختیار لامعی قرار دادهاند.
اگر لامعی، نه سه سال که تنها سه روز را به یوسفعلی میرشکاک اختصاص میداد [که در فیلم درباره فروغ و نیما صحبت میکند] -بدون هیچ تردیدی عرض میکنم- ۱۰۰ برابرِ اطلاعاتِ سطحی و «باری به هرجهت» این فیلم را در اختیار میداشت تا لااقل دستمزدش را حلال کند! بیاطلاعی لامعی-شما بخوانید «بیسوادی» من رسماً از شما تشکر میکنم!- فقط معطوف شاملو نیست، همه را هدف گرفته. لامعی نمیداند که شفیعی کدکنی پیش از انتشار آن متن[که لحن ناخویشتندارانه و عصبیاش، با همهی متون آکادمیک او متفاوت است] از مدافعان سرسخت شاملو در دانشگاه بوده و در چند کتاب مطرح خود-حتی در مقالاتش در دهه ۵۰- شاملو و شعرش را ستوده و شاگردانش که اکنون به استادانی نامآور بدل شدهاند، در همهگیر شدن شعر شاملو در ۵ دهه اخیر، نقشی تعیینکننده داشتهاند.
قائم مقام مدیر شبکه سه سیما در پاسخ به منتقدان مستند احمد شاملو با عنوان «قدیس» گفته: «ما در سالگرد فوت احمد شاملو مستند قدیس را پخش کردیم که بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ البته مواردی توسط کارگردان اثر مطرح شد که خود ایشان در پستهای بعدی نسبت به این موارد توضیحاتی دادند. طبعا نسخه اصلی مستند «قدیس» در فضای مجازی وجود دارد و میشود آن را با نسخه پخش شده از تلویزیون مقایسه کرد. مخاطب با این مقایسه متوجه خواهد شد که هیچ تغییر محسوسی در محتوا ایجاد نشده است… روش متمدنانه روشنفکران در فضای مجازی برای آنچه دوست ندارند فحشهای رکیک و پرحجم است و طوری سازندگان چنین کارهایی را بمباران میکنند تا طرف را مجبور به واکنش کند. این اتفاق در مستند «قدیس» هم مانند همه محصولات اینچنینی افتاد. اگرچه کارگردان مستند، روز گذشته توضیحاتی داد که مخالفان سیاسی فیلم را ناامید کرد.»
من هم به نوبه خود از اینکه کارگردان قدیس قدمهای استواری را در جهت ناامید کردن مخالفان سیاسی برداشته، از جانب جناب قائممقام تشکر میکنم. جناب قائممقام فرمودهاند: «روزگاری آنها فیلم میساختند و ما به محتواهای آنها اعتراض میکردیم. آنها در جواب اعتراض ما میگفتند شما هم در جواب، فیلم بسازید. حالا ما هم خدمت دوستان عرض میکنیم که چرا از پخش یک اثر این چنین آشفته میشوید. شما هم بهجای فحاشی فیلم بسازید.» خُب فیلم بسازید نه اینکه بخواهید مردم را فیلم کنید! در ضمن، ما نخواستیم اجازه بدهید درباره شاملو فیلم بسازند، اجازه بدهید ملت بروند سرِ خاکِ شاملو فاتحهشان را بخوانند و برگردند. همین!

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- واکنش سید محمد بهشتی به مستند احمد شاملو/ توصیهام این است که تلویزیون نبینید
- با غلطهایتان، از شاملو و کیارستمی، «قدیس» میسازید
- ادعای کیهان: شاملو بازیگر مبتذلترین فیلمفارسیهای دوران طاغوت بود
- احمد شاملو: داستان حضور من در سینما غمانگیز است…ناگزیری بود برای لقمه نانی
- مسعود کیمیایی: دشنه شعرهای شاملو را همیشه کنار چاقوی فیلمهای من میگذارند
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- در شب عبدالله باکیده چه گذشت؟
- دغدغه زنان و دختران را دارم/ روایت بهاره رهنما از مستند “صدام کن مامان”
- آیا روز کیانو ریوز در تقویمها ثبت میشود؟
- پروانه ساخت چهار فیلم صادر شد
- «انگل» بهترین فیلم سال از نگاه منتقدان شیکاگو
- فیلم عباس کیارستمی در میان ۱۰ فیلم برتر دهه اخیر سینما
- «آشفتگی» و «مشت آخر» جدیدترین فیلمهای پاییز
- نامزدهای «هنر و تجربه» در جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- موفقیت «شبی که ماه کامل شد» در جشنواره فیلمهای سیاسی فرانسه
- پایان فیلمبرداری «مغزِ استخوان» با بازی پریناز ایزدیار و جواد عزتی
- همراه با اکران مردمی «آخرین داستان»/ آیین نکوداشت اکبر زنجانپور، کاوه آهنگر در پردیس ملت برگزار میشود
- نگاهی به «شهر خدا»؛ ۱۶ سال بعد/ آنها به بچهها شلیک میکنند
- درباره «زمستان است»/ تقدیر لالهزار
- هنرپیشه موج نوی سینمای فرانسه درگذشت
- پشت پرده ۱۰ روزی که ارتباط ایران با جهان قطع شد/ گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با آذری جهرمی
- در مراسم بزرگداشت زندهیاد باغچهبان و معرفی «بیصدا حلزون» مطرح شد/ بهرنگ دزفولیزاده: در اکران «بیصدا حلزون» امکانات ویژه برای ناشنوایان در سینما فراهم میشود
- “جاندار” با ۴۰۵ میلیون تومان شروع کرد
- سینمای رسانه جشنواره فیلم فجر با نظر سنجی انتخاب میشود
- نگاهی به «خسوف»/ میان ماندن و رفتن
- نامزدهای بخش ملی جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- “هزارتو” در فرهنگسرای ارسباران اکران و نقد می شود
- نصرالله متقالچی: مستند برایم یک سرگرمی دوست داشتنی است
- «خط باریک قرمز» به جمع مستندهای محبوب مخاطبان «سینماحقیقت» اضافه شد
- رونمایی از لوگوی رسمی «مردن در آب مطهر»
- «کارو» با بازی مریلا زارعی به نیمه راه رسید
- رونمایی از گریم پارسا پیروزفر در «مجبوریم»
- «داستان ازدواج» رکورددار نامزدی در جوایز فیلم ونکوور