سینماسینما، یزدان سلحشور
احتمالاً کمتر چهرهی ایرانیِ دوران مدرن همچون جمشید مشایخی، مرگش با بازتابهایی این چنین متضاد در داخل و خارج از ایران همراه بوده. برخی بسیار او را ستودند و برخی دیگر نکوهش کردند و بعضی حتی ناسزا گفتند! آنانی که ناسزا گفتند دلایلی سیاسی داشتند اما نکوهشکنندگان دلایل هنری داشتند و ستایندگان وی، هم از عوام بودند و هم از خواص. مشایخی بازیگر محبوبی بود با انتخابهای اغلب نادرست و اندک درست -در انتخاب نقش- اما نکوهشگران، از تنهایی یک بازیگر توانا در روزگار بیپولی و ترس از آینده و تنگنای معیشت نگفتند که به رغم سلطان صاحبقران شدنش، آن قدر درهم و دینار نیندوخته بود از حقوق کارمندی و بازی در نقشهای دوم و گاه سوم که بتواند در روزگار به هم ریختن بازار هنر و کسادی آثار شاخص، فقط نقشهای خوشایند خودش را انتخاب کند.
در روزگار «بیستاره» دهه شصت سینمای ایران، نقش اول قریبیان بود و نقش پدربزرگ یا پیرِ فامیل مشایخی. در همان دوره هم فیلمهای خوبی بازی کرد مثل «کمالالملک» یا حضورش در هزاردستان چشمگیر بود اما مگر با دو سه فیلم خوب یا یک سریال با «بودجه دست به دهن» میشد زندگی را چرخاند؟ پس هرچه پیشنهاد شد پذیرفت [شاید خیلی فیلمهای بدتر را نپذیرفت، نمیدانیم] اما دیگر از یک «شمایل بازیگری» که مورد اعتماد مخاطبان عام بود [که حضورش میتوانست گارانتی خوب بودن فیلم باشد] خارج شد. تأسفبار بود اما زندگی همین است. شاید اگر به همان منوال و با آن «درویشمسلکی جلوی دوربینهای خبری» و خاکی بودن زیاده از حدش پیش میرفت خیلی از مسایل بعدی رقم نمیخورد اما او با انتظامی، از فیلم «گاو» دچار موضع شده بود و اولین بار در سال ۵۸ و در تلویزیون ایران، با جملاتی خیلی تند و تیزتر از آنچه که در پیری گفت، انتظامی را نواخته بود.
شبکه مستند، چندماه قبل از آن سخنان جنجالبرانگیز، نیمهشبی، آن مصاحبه را پخش کرده بود! مشایخی در پیری و در جشن منتقدان سال ۹۶، روی صحنه گفته بود: «یاد گرفتم که مانند علی معلم رک باشم و حرفهایم را بزنم. اگر من میدانستم که فقط یک هنرپیشه برای منتقدین مطرح است سالها پیش این کار را رها میکردم. این مسئله را جدی میگویم. گویا سایرین در تئاتر و سینما زحمت نکشیدهاند که فقط یک نفر را نشان میدهند. این همان بازیگری است که روزگاری جلوی شهبانو تنبک میزد، و حالا خانهاش را وقف میکند.» و این، همان مشایخی بود که در تماس تلفنی با برنامه نود و فردوسیپور، از جانب مردم ایران از «مسی» در قبال توهینهای هواداران تیم ایران در جام جهانی عذرخواهی کرده بود.
مشایخی، بازیگری محبوب بود حتی پیش از ۵۷ و شمایلی زیبا و مردانه داشت که تماشاگران را مجذوب میکرد؛ زیبایی مردانه، ویژگیای بود که نه کشاورز داشت نه انتظامی نه نصیریان؛ این مشخصه را اگر در کنار تواناییهای او بگذاریم، به این نتیجه میرسیم که به راحتی میتوانست تبدیل به یک «بُت» شود یک سوپراستار فراموشنشدنی اما چنین نشد. او را با نقشهای ماندگارش اما به یاد میآوریم؛ احتمالا نسلهای بعد هم به یاد خواهند آورد.
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- «دو روز دیرتر»؛ یک فیلم سینمای بدنه که جایش در جشنواره نیست
- رونمایی از کتاب زنده یاد جمشید مشایخی / گزارش تصویری
- افسانهی پریان در شهر تاریک/ نگاهی به فیلم «نگهبان شب»
- روز چهارم: «ملاقات خصوصی» بهترین فیلم جشنواره تا به اینجا + «ماهان» ملودرامی کمرمق
- روز دوم: تداومِ بومی کردنِ ژانرها/ نگاهی به فیلمهای «علفزار» و «شادروان»
- روز اول: یک فیلم ورزشیِ قابلِ قبول + اسپینآف گاندو!
- مراسم یادبود جمشید مشایخی و همسرش در اکران «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی» برگزار شد/ مشایخی: موسیقی و شعر از زندگی ایرانیان جدا نشدنی است
- برشهای کوتاه/ سکانسهایی از فیلم «گفت هر سه نفرشان»
- کلیپی از داریوش مهرجویی، به مناسبت زادروز این کارگردان + ویدئو
- برشی از مصاحبه با جمشید مشایخی برگرفته از تاریخ شفاهی موزه سینما
- لوکیشن مقدس/ درباره سقاخانهها در فیلمهای سینمایی
- یادگاریها، اسناد و تصاویر عزتالله انتظامی در موزه سینما/ گزارش تصویری
- خاطرهای که غزاله سلطانی از آخرین وداع عزتالله انتظامی با حمید سمندریان منتشر کرد + ویدئو
- گفتگوی فریدون جیرانی با مجید انتظامی/ ناگفتههای زندگی عزت الله انتظامی از زبان پسرش + ویدئو
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود