سینماسینما، ندا قوسی
برای گفتن و نوشتن از استاد بهرام بیضایی (استاد به معنای واقعی کلمه)، کلمات و واژهها قاصرند. او فراتر از گفتار و نوشتار، هنرمند و مولفی است بینظیر و بیهمتا. حیف و صد حیف که اکنون در وانفسای روزگاری که در این سرزمین هنر -هم- به دست بسیاری از بیمایهگان و بیهنران افتاده، دور است و در فاصله از مردمانِ سرزمینش.(هرچند که آنجا قدر چنان گوهری را بیشتر میدانند.)
آثار این استاد بزرگ، مملو از حرفها و معانی است، اما به وضوح میشود درک کرد که دغدغهی اصلیِ وی، یافتن چیستی و کیستی، اصل و ریشه و هویت انسان است و این امر موضوعیتِ حتمی و همیشگی در کارهای او اعم از فیلمنامه، نمایشنامه و هر کار تحقیقی و نمایشیاش دارد.
«شاید وقتی دیگر» که در بحبوحهی جنگ، میانهی دههی ۶۰ ساخته شد، قابل لمس و بینقص مصوّر همین موضوعست. یعنی تصویری منحصر به فرد از مفهوم هویت.
تشویشها، اضطرابها و ترسهای یک زن -یک انسان- در شرایط بحرانی و پادرهوا میان وهم و خیال و دنیای تاریکِ گمگشتگی و خواسته نشدن در شخصیت و کاراکتر کیان(با بازی حیرتانگیزِ سوسن تسلیمی) نمادی از احوال دگرگون انسان مدرن است. بیضایی از همان ابتدای این فیلم از نگرانیاش برای فردای مردمانی میگوید که یکهتازانه و بیپروا طبیعت را زیرپا میگذارند و درمینوردند و جهان را کدر و تیره میکنند.(ارجاع به مستندی که مدبّر گویندهی آن است و ازقضا میان نریشنگویی گمان میکند همسرش را کنار مردی غریبه دیده. مستند از آلودگی هوای شهرها در آیندهای نزدیک میگوید، که در آن آدمها با ماسک اینور و آنور میروند! -آلودگی هوا و آدمهای ماسکدار، فاجعهی آشنای این روزها-)
اوج تصویرسازی از این احوال دگرگون که گمان میکنم نمادی از انسانِ گمگشتهی امروز هم هست، در سکانسی متبلور شده که کیان بر رختخواب انگار میان زمین و آسمان رها و حیران است و هراسان در تلاطم. این دقیقا تصویری است ترسناک از سرگشتگیِ انسانی که به دنبال ریشههای خویش است و نمییابد. نمادی کمنظیر از تموج در خلاء و غوطهخوردن در احساس پوچی و هیچی.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش آثار مهرجویی، بیضایی و فرهادی در جشنواره مطرح ایتالیایی
- تبری بهرام بیضایی از شبکه من و تو
- شبی که بهزاد فراهانی وصیت کرد؛ نکوداشت خسرو حکیم رابط برگزار شد
- درباره آثار ایرج رامینفر/ تکیه بر پشتوانه نظری، برای رسیدن به نقاط قوت
- دعوت آکادمی اسکار از بهرام بیضایی
- کالبد شکافی کارنامهی سینمایی بهرام بیضایی/ نگاهی به کتاب «موزاییک استعارهها»
- همزمان با زادروز بهرام بیضایی و سالمرگ اکبر رادی؛ «سرفصل» با یادکردی از نصرتالله نویدی منتشر شد
- بهرام بیضایی: من هزار سال بعد از مرگم هم فکر نمیکنم از ما گذشته
- اکران «دونده» در جشنواره فیلم ویسکانسین آمریکا
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- عکسی زیرخاکی از حاشیه اجرای نمایش «سلطان مار» بیضایی
- تهرانی که اشغال بود/ ادای احترام «خاتون» به بهرام بیضایی
- وقتی عدنان «باشو» شد
- پردهخوانیِ شیرینِ رنجهای ناشنیده و ناگفته!
- باغ را فراموش نکن
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- نگاهی هرمنوتیکی به «پیرپسر»/ از «درخت گلابی» تا چاقوی خونآلود: تراژدی چهل سالهها
- نمایش «جدایی نادر از سیمین» در ایتالیا
- نگاهی به فیلم «سوگلی»/ جدال قدرت
- از «یک تصادف ساده» تا «هفت روز»/ برنامه اکران فیلمهای ایرانی در شش ماه دوم سال ۲۰۲۵ در فرانسه
- «چشمهایش» کلید خورد
- «گلن گری گلن راس» برای بار سوم روی صحنه میرود
- توضیحی از محمد حقیقت؛ هیچ بیانیهای امضا نکردهام
- جشنواره ایتالیایی به دو فیلم ایرانی جایزه داد
- گزارشی از گیشه جهانی سینما؛ «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» ۱۴۷ میلیون دلار فروخت
- لوگان مارشال-گرین به «اودیسه» پیوست/ کاسمو جارویس از فیلم نولان جدا شد
- نگاهی به سریال«بازی مرکب»؛ تراژدی انسانها تحت سیستمهای بیرحم
- با تجلیل از استلان اسکارشگورد؛ جشنواره فیلم مونیخ ۲۰۲۵ برگزیدگانش را شناخت
- تازهها از جشنواره ونیز ۲۰۲۵/ پروژههای دو سینماگر ایرانی پذیرفته شد
- هایده صفییاری برگزیده جشنواره ترابیکا شد
- نمایش فیلم سینماگر ایرانی در ادینبورگ/ جشنواره بلغارستانی به «زیر سایه بلوط» جایزه داد
- نوجوانان و جوانان اوتیسم در نمایش «سجاد افشاریان»
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ محمد حمیدیمقدم دبیر جشنواره نوزدهم «سینماحقیقت» شد
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ مجوز ساخت چهار فیلم غیر سینمایی و سه فیلم سینمایی صادر شد
- جشنواره دانانگ به «بازی را بکش» جایزه داد
- نسخهای ناتمام از «فورد در برابر فراری»؛ چرا همکاری برد پیت و تام کروز منتفی شد؟
- آیا دنزل واشینگتن بازمیگردد؟/ دنباله «جزر و مد سرخ» ساخته میشود
- به بهانهی اکران «تنگه» در سینمای ایران/ اثری سرگرمکننده و سطحی
- «بالرین»؛ جهانی سراسر خشونت
- مهدی نادری در اینستاگرامش خبر داد؛ پیگیری سرقت یک فیلمنامه/ چگونه «دندان گرگ» به «پوست شیر» تبدیل شد
- فیلم افتتاحیه جشنواره ونیز مشخص شد
- بازیگران سریال «از یاد رفته» معرفی شدند
- «تابستانی که برف آمد» به اسپانیا میرود
- فوت بازیگر فیلمهای تارانتینو؛ مایکل مدسن درگذشت
- برای فعالیتهای هنری و اجتماعی؛ کیت بلانشت، یک جایزه تاریخی مهم میگیرد
- حضور «مردهشور» در بخش مسابقه جشنواره ادینبورگ