سینماسینما، محسن جعفری راد
از امروز و در این ستون به طور ثابت درباره سینمای ایران می‌نویسم و در خدمت شما خواهم بود. اما جالب اینکه عنوان این ستون دقیقا با اولین مطلب ستون هفتگی همخوانی دارد. یعنی تیغ و ابریشم!
هر هفته به یک وجه منفی سینما می‌پردازیم و یک وجه مثبت.
قسمت تیغ این هفته به فیلم‌های کاندید شده برای اکران نوروز مربوط می‌شود که فهرستی عجیب و غریب است. دبیر جشنواره و وزارت ارشاد اعلام کرده بودند که اولویت برای اکران نوروز با فیلم‌هایی است که در جشنواره حضور داشنند پس چرا ده فیلم غیر جشنواره‌ای کاندید شده‌اند!؟ از طرفی دیگر فیلم‌هایی مثل «تیغ و ترمه» یا «دیدن این فیلم جرم است»! در این فهرست چه می‌کنند؟! «تیغ و ترمه» جزو ضعیف‌ترین فیلم‌های جشنواره فجر بود. این حرف من نیست و تقریبا همه منتقدان در این زمینه تفاهم دارند. ضمن اینکه بازیگر چهره‌ای هم ندارد. یا فیلم سیاسی از نوع سفارشی و خشن و تند و تیزی مثل «دیدن این فیلم جرم است»! که واقعا باحال و هوای عید سازگازی ندارد.
فیلم‌های «متری شیش و نیم»، «شبی که ماه کامل شد» و «تختی» و یا «قصر شیرین» طبعا بهترین گزینه‌ها هستند، چون در جشنواره مورد توجه مخاطبان قرار گرفتند و از طرف داوران و منتقدان هم تحسین شدند و اگر اکران شوند، جایگاه جشنواره فجر را برجسته‌تر از قبل خواهد کرد.
اما فیلم‌های دیگر؛ طبیعی است که کارگردانانی مثل سعید سهیلی، منوچهر هادی و حامد محمدی قبلا تجربه فیلم پرفروش و حتی رکورد زن در کارنامه خود دارند و با توجه به بازیگران چهره‌ای که در فیلمشان استفاده کرده‌اند،گزینه‌های مناسبی هستند. سهیلی با «گشت ارشاد یک و دو»، هادی با «من سالوادور نیستم» و «آینه بغل» و محمدی با «اکسیدان» نشان داده‌اند که رگ خواب مخاطب را می‌شناسند. پس به همین سادگی شش فیلم برای نوروز می‌توان در نطر گرفت. سه فیلم پرمخاطب جشنواره که در صدر آنها «متری شیش و نیم» ساخته سعید روستایی قرار دارد و سه فیلمی که کارنامه سازنده نشان می‌دهد می‌تواند فیلم پرفروشی ارائه کند. یعنی «ڑن خوگ»، «رحمان ۱۴۰۰» و «چهار انگشت».
نکته آخر اینکه کمتر شاهد این بوده‌ایم که یک فیلم اولی در اکران نوروز قرار بگیرد. غیر از استثناهایی مثل «ابد و یک روز»، آن هم چون رکورد تمام جوایز را زده بود در جشنواره فجر سه سال قبل و طبعا بهترین گزینه بود. اما در فهرست نوروز ۹۸ چند فیلم اولی حضور دارند که حضورشان سوال برانگیز است.
بهتر است هر چه زودتر تکلیف فیلم‌ها مشخص شود تا سازندگان فیلم‌های منتخب فرصت ساخت تیزر و بنر و پوستر و دیگر اقلام تبلیغاتی را داشته باشند.
اما قسمت ابریشم این مطلب! به اکران فیلمی قدیمی از مسعود کیمیایی در کانون فیلم خانه سینما مربوط می‌شود. فیلم «خط قرمز» که در سال ۱۳۶۰ ساخته شد هیچ وقت به اکران عمومی درنیامد. این فیلم برای دومین بار پس از نمایش در سینما تک خانه هنرمندان، روز سه شنبه در کانون فیلم خانه سینما اکران شد و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. «خط قرمز» کلکسیونی از بهترین بازیگران زمان خود را داشت از جمله سعید راد، خسرو شکیبایی، فریماه فرجامی اما تیغ سانسور نگذاشت سر وقت اکران شود و حالا بعد از ۳۷ سال اکران شده که شاید رکورد طولانی‌ترین زمان میان توقیف و اکران را بابد به نامش ثبت کرد! –البته چند اکران کوچک و خصوصی را هم تجربه کرده است- کیفیت فیلم هم خوب بود و در حد و اندازه بهترین کارهای کیمیایی و حداقل اینکه از کارهای ده سال اخیرش خیلی بهتر بود و هنوز تر و تازه است و رنگ کهنگی به خود نگرفته. ضمن اینکه محتوا و مضمون و ساختارش طوری است که اگر زمان خودش اکران می‌شد شاید مسیر فیلمسازی کیمیایی تغییر پیدا می‌کرد و به کارهای نازل یک دهه اخیرش منجر نمی‌شد.
به هر حال اکران چنین فیلم‌هایی به همت خانه سینما تحسین برانگیز است و امیدواریم باز هم شاهد چنین اتفاقاتی هم باشیم. از «خط قرمز» تا «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان و «آشغالهای دوست داشتنی» ساخته محسن امیریوسفی، اکران می شوند و نه سیلی می‌آید و نه زلزله‌ای و نه کسی در خیابان می‌ریزد و نه نظمی به هم می‌خورد. پس بهتر است هر فیلم در زمان خودش اکران شود چون طبعا کارگردانش، اگر جهان بینی لازم را داشته باشد، دوست دارد بعد از ساخت فیلمی بر اساس روح زمانه‌اش، بلافاصله اکران شود نه با این همه سال توقیف. از ۳۷ سال تا شش سال! پس کمی با سینما مهربان تر باشیم که البته به اتحاد و همدلی خود اهالی سینما هم مربوط می شود.