سینماسینما، مهگان فرهنگ

همیشه جنگ ها، آشوب ها، حوادث تلخ طبیعی و حتی مسائل خانوادگی عامل مهمی برای به وجود آمدن انواع خشونت ها بوده است؛ بی خانمان شدن، آوارگی، از دست دادن همسر است. در طیف وسیع تر و تاثیرگذارتر از دست دادن فرزندانی که برای جنگ رفته اند و مادرانی داغدار و رنجدیده بسیار پر قدرت دیده می شوند. از طرفی بسیاری از زنان پا به پای مردان در عرصه های مختلف در حال تلاش و یا نبرد هستند که در این میان باز تحت تاثیر چهره‌ی خشن جنگ قرار می گیرند. فیلم ها به نوعی تصورات ما را درباره‌ی مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بازنمایی می کنند.

یکی از بزرگترین  موارد نقض حقوق بشر در سراسر جهان خشونت علیه زنان است. بیش از یک میلیارد زن در سراسر جهان خشونت فیزیکی یا جنسی را تجربه کرده‌اند و با توجه به توسعه‌ی ارتباطات باز این خشونت ها دیده می شود و بازنمایی این خشونت ها به صور مختلف در آثار ادبی و هنری  را می توان دید. یکی از مدیوم های تاثیر گذار در بازتاب خشونت ها، سینما است. سینما یکی از  رسانه های جمعی است که در جهان امروز با توجه به انبوه مخاطبانش، قابلیت انتقال پیام قوی تر و تاثیر گذارتری را دارد. 

آنچه مرتبط با خشونت علیه زنان در سینما مطرح است را می توان در فیلم های بسیاری شاهد بود و مثال های بسیاری را آورد. حتی مستند های بسیاری در سراسر دنیا در رابطه با انواع خشونت ها و زنان را می توان دید. ازدواج های زود هنگام، تجارت دختران و انواع رنج های سختی که بر آنها می رود. 

فیلم زنی در برلین توسط ماکس فربربوک در ۲۰۰۸ ساخته شد. این فیلم محصول مشترک آلمان و لهستان است و در آن اشاره به قربانی شدن زنان در جنگ دارد. این فیلم براساس کتابی با همین عنوان، ساخته شده است که خاطرات روزنامه‌نگاری به نام مارتا هیلرز است که در زمان سقوط برلین خاطراتش را از حضور ارتش روسیه در آلمان، نوشته است. خاطرات او در زمان خودش آنقدر تلخ بود و به دلیل به وجود آمدن ناراحتی زنان آن زمان، او مجبور شد نام خود را فاش نکند. این کتاب پس از مرگش بیشتر مورد توجه قرار گرفت. 

فیلم هم بازنمایی جسورانۀ روایت خشونت علیه زنان است، نینا هاس،  نقش زن روزنامه نگار را دارد که مانند دیگر زنان برلین قربانی جنایت های ارتش روسیه است.  اما در حال تلاش است تا ثبت کند. شاید بتوان گفت او شاهدی برای روایت این رویداد در  برلین  اشغال شده  به‌ دست روس‌هاست. 

اصولا فاتحان هر جنگ و یا رویداد خود را محق  و صاحب چیز هایی می دانند که در جریان جنگ و یا درگیری ها و… بدست آورده اند. ارتش روسیه که حالا فاتح سرزمین هیتلر و تمامی قدرت او شده است، آلمان را به عنوان بزرگتیرن غنایم می داند و قطعا زنان آن کشور به‌عنوان بخش‌هایی از سرزمین آلمان متعلق به آن هاست. جمله‌ی “جنگ جهان ما را تغییر می دهد.” جمله‌ی  مهمی است که توسط قهرمان در فیلم بیان می شود و هر آنچه که باید برای انسان ها در یک شرایط غیر عادی رخ بدهد را بیان می کند. 

ماهیت تجاوزاتی که در جنگ‌ها به وجود آمده و به خاطر شرم زنان، سرکوب توسط عده ای دیگر،  ترس از طرد شدن و …. بسیاری از  این خشونت‌ها پنهان نگاه داشته می‌ شد. اما این خبرنگار همه را در کتاب خود نوشته است. 

با نگاه به کلیه‌ی خشونت های ناشی از جنگ و ناامنی اجتماعی و سیاسی از بنگلادش تا یوگسلاوی، از برلین در جنگ جهانی دوم تا مناطق تحت اشغال ژاپن، از ویتنام تا موزابیک، از افغانستان تا سومالی، می توان به وضوح حجم زیادی از خشونت ها را علیه این قشر دید. 

خشونت هایی که در  مقیاس های وسیع به زنان و دختران و کودکان شده است عدم گزارش دقیق از سوی قربانیان، به دلیل ترس از قضاوت آمار نادرستی دارد. در این فیلم و کتاب به این مهم که پیکر زنان و سواستفاده از آنها نوعی قدرت نمایی برای ارتش روسیه و تغییر و سقوط دولت آلمان است، کاملا اشاره شده است. این نوع خشونت و قربانی شدن زنان و کودکان در بسیاری از  جنگ ها و سایر خشونت ها بهای سنگین جنگ افروزان است. 

منابع :

https://www.austinchronicle.com/events/film/2009-10-09/a-woman-in-berlin/

https://nypost.com/2009/07/17/womans-wartime-hell/

https://www.imdb.com/title/tt1035730/