زندان، بیرونش بهتر است یا داخلش؟/ «زیر حکم» به کارگردانی سعید کشاورز
یکی از مشکلاتی که همواره مورد توجه فعالان اجتماعی است، وضعیت معیشتی و رفاهی خانوادههای زندانیان حین زندانی بودن فرد و البته پس از آزادی اوست. این ماجرا ظاهرا نه هیچ متولی مشخصی دارد، نه برنامه معینی و همین باعث شده این مشکل به یکی از آسیبهای مهم اجتماعی بدل شود.
“زیرحکم” ساخته سعید کشاورز با نزدیک شدن به یک خانواده درگیر با این مشکل، تلاش کرده تا تصویری واقعی از آنچه در این میانه اتفاق میافتد ارائه دهد؛ نگاهی از درون و از نزدیکترین فاصله ممکن به آدمهای اصلی درگیر ماجرا.
خانوادهای پرجمعیت از طبقه فرودست که سرپرستش در زندان است، نانآورش را از دست داده، هیچ سرپناهی ندارد و طبعا با توجه به وضعیت و جایگاه همسر و فرزندان در چنین خانوادههایی، به یکباره ستونهای خانواده به لحاظ عاطفی و به ویژه رفاهی و اقتصادی فرومیپاشد. طبعا گناه پدر را نباید پای فرزندان نوشت ولی در این شرایط بحرانی بطور خودکار تمامی اعضای خانواده در معرض آسیب قرار میگیرند.
نزدیکی بسیار به شخصیتهای اصلی، راحتی آنها جلوی دوربین، همراهی دائمی فیلمساز با شخصیت ها از نکات برجسته فیلم است که توانسته سیر وقایع و رخدادها را در فیلم کنترل کند و همدلی برانگیز باشد.
استیصال و ناتوانی شخصیتها، درگیریها و تنشهای داخل خانواده، بیتابیها، امیدها و ناامیدیها و فراز و فرود مسیری که همگی ناچارند طی کنند به روشنی در فیلم دیده و حس میشود. همراهی فیلم با اکثر کاراکترها و کشف دل مشغولیها، نگرانیها، بیم و امیدها و گیر و گرفتهای درونیشان از طریق همقدمی و یا مصاحبه -که گاه کاملا شکل درددل به خود میگیرد- کمک میکند نگاه همدلانه مخاطب به آنان جلب شود. کاراکترها هم نهایت همکاری را کردهاند که حضورشان صادقانه و تا حد ممکن بیادا باشد. در واقع، بهنظر میآید آدمهای ماجرا دیگر چیز زیادی برای از دست دادن ندارند و به این مستند هم به دیده یکی از آخرین راهحلها و یک کورسوی امید نگاه میکنند.
“زیر حکم” توانسته تا حدود زیادی از طریق حضور بیواسطه و نزدیک دوربین در بطن خانوادهای که درگیر بحران است، مشکلات را عریان و صریح به تصویر بکشد و تا مراحل نهایی ماجرا حضور داشته باشد.
پایان بندی تکاندهنده و تراژیکِ فیلم، در ذهن میماند و فیلم، بیآنکه به دام شعارزدگی بیفتد، یک مشکل مغفول و مهم را به شکلی تاثیرگذار، مطرح میکند. حالا سوال کلیدی این است؛ برای یک زندانی و خانوادهاش کدام غیرقابلتحملتر و دردناکتر است؟ داخل زندان یا بیرون آن؟
سوار بر کالسکه نور/ «مثل اسمم پگاه» به کارگردانی سودابه بیضایی
تصویری روشن از وضعیت بخشی از جوانان امروز ایران؛ بلاتکلیف، سردرگم، پریشان، خودویرانگر و بی تعادل. “مثل اسمم پگاه” چنین فیلمیاست. مقصر ماجرا اما هیچکس نیست. در جامعهای که به جوانان فرصت تجربههای سالم و هیجانانگیز را که لازمه جوانی است نمیدهد، آسیبها یکییکی سر میرسند. معصومیت آدمها ربوده میشود بیآنکه یادشان باشد کی و چطور. بیتوجهیها و نابسامانیهای اجتماعی، این بخش از آدمها را ناگزیر میکند همّوغمّشان برنامه کردن و تیریپ کردن و دراگ و کاغذ خوردن و زدوبند کردن و عشقوحال باشد و مهاجرت، شاه بیت غزل زندگیشان. نمیدانند عاشق کدامیکی هستند و اصلا چرا همدیگر را دوست دارند و چرا از هم متنفرند. از غرق شدن در تشنج فرار میکنند و در عین حال از نبودن تشنج در عذابند. و از دست خانوادهها چه برمیآید وقتی نوجوان و جوان شان را در این شرایط به دست اجتماع خشمگین و بیرحم میسپارند. همان خانوادههایی که گاه در کنترل فرزندانشان به اشتباه میافتند، دنیای متفاوتشان را به رسمیت نمیشناسند و حتی در تشخیص صلاح آنان و صلاحیت اطرافیانشان راه به خطا میبرند. وقتی انواع مواد مخدر، ارزان و بیدردسر در اختیار است چه میشود کرد؟ وقتی فرصت تخلیه هیجان و تجربه و خطا کردن برای جوانان به رسمیت شناخته نمیشود، دیگر چه کاری از کسی برمیآید؟ وقتی هیجان و تفریح به زیرزمین کشیده میشود، همه چیز از کنترل خارج میشود و دیگر کسی چه میداند زیرِ زمین چه بر سر آدمها میآید؟
انتهای فیلم اما پایانبندی درخشان و درجه یکی دارد. نتیجهگیری ای که تحمیلی نیست و آنچه بر پگاه گذشته و ما نیز بخشی از آن را دیدهایم او را به نتیجه مشخصی رسانده است. پگاه درمییابد که برای رستگاری به هیچکس جز خودش نمیتواند و نباید تکیه کند، درمییابد کلید رهایی از مخمصهای که در آن گرفتار است، درون خود اوست و میتواند سوار بر کالسکه نور از این ورطه خلاص شود. و مگر برای تغییر چه راه دیگری جز این وجود دارد؟
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «کسری آنلاین» در میان منتخبین جشنواره نوستالژیا
- به بهانه تغییر رییس سازمان سینمایی/ باید مدیران را پاسخگو کنیم
- جشنواره اسپانیایی به «دوربین فرانسوی» جایزه طلایی داد
- «شامیر» به سیبری میرود
- بررسی مشکلات فیلمنامهنویسی درگفتوگوی کیوان کثیریان با شادمهر راستین و مهران کاشانی/ سانسور مشکل اساسی سینمای ایران
- سینمای مستقل و آینده سینمای ایران بررسی شد؛ سینمای مستقل آزادی، سلطه ناپذیری، عشق و ارزش زن را بازتاب میدهد
- ضرورت توجه به سینما مستقل در ایران بررسی میشود
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- صدداستان ۳؛ انتشار ۳ داستان کوتاه با صدای طوفان مهردادیان
- فرهنگ کجای زندگی نامزدهای انتخابات است؟
- دیپلم افتخار جشنواره ارمنستانی برای «دوربین فرانسوی»
- فراخوان هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» منتشر شد
- یک خروجِ تاریخی، رهایی بخش و ناگزیر/ درباره سینما پس از شهریور ۱۴۰۱
- فیلم «کسری آنلاین» در یک جشنواره آمریکایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
آخرین ها
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار
- استاد شفیعی کدکنی تندیس تقدیر هادی خانیکی را اهدا کرد/ او شخصیتی چند ساحتی است
- «کسری آنلاین» در میان منتخبین جشنواره نوستالژیا
- وزیر ارشاد: در خصوص هنرمندان ممنوع الکار تجدید نظر کلی خواهد شد
- «سکوت و سلام»؛ قابهای خاطره انگیز از آتیلا پسیانی
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- غزل شاکری صداپیشه «ژولیت و شاه» شد
- کنفرانس بینالمللی انجمن رمز ایران با حمایت همراه اول آغاز به کار کرد
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- همراه اول موفق به دریافت بالاترین نشان مسئولیت اجتماعی ایران شد
- داوری ۲ ایرانی در جشنواره «لوکاس»
- به همت کانون ادبی زمستان؛ بزرگداشت استاد هادی خانیکی برگزار میشود
- آیین بزرگداشت احترام برومند برگزار شد/ حواستان به هنرمندانی که نیستند، باشد